Objawy migreny pojawiają się na długo przed atakiem bólowym. Mimo że da się złagodzić dolegliwości bólowe, to całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Przerwa między jednym atakiem a drugim może wynosić od kilku dni do kilku miesięcy. Ma na nią wpływ wiele czynników, w tym stres, wahania hormonalne, a nawet pogoda. Bóle migrenowe zwykle zaczynają objawiać się w wieku średnim, chociaż zdarzają się przypadki silnych migren u nastolatków.
Czym jest migrena?
Migrena to jedna z tych przypadłości, której nie widać. Jak się jednak okazuje, na to przewlekłe schorzenie może cierpieć nawet 10% populacji. Cechą charakterystyczną jest pojawienie się niezwykle silnych epizodów bólowych, które całkowicie dezorganizują życie. Człowiek w trakcie napadu migrenowego zazwyczaj nie jest zdolny do normalnego życia. Cierpi przez to nie tylko życie prywatne, ale i zawodowe. Walka z tą chorobą niestety nie jest równa. Obecnie stosuje się tylko leczenie objawowe, które niweluje lub łagodzi ból oraz inne symptomy. Czynników wyzwalających rozwój migreny może być wiele, m.in. długotrwały stres, depresja, zaburzenia hormonalne, powikłania po urazach czy zabiegach chirurgicznych, a nawet niskie ciśnienie atmosferyczne i zmiana pogody.
Rodzaje migren
Migrena ma niejedno oblicze. Dotychczas opisano kilka jej rodzajów. Są to:
- migrena klasyczna, inaczej oczna – objawia się bólem zlokalizowanym w okolicach oczodołu. Bardzo często towarzyszy jej połowiczna utrata wzroku, a czasami nawet przemijająca ślepota. Kiedy ból jest wyjątkowo silny, mogą występować również nudności i wymioty;
- migrena z aurą, której objawy pojawiają się na kilka godzin przed głównym atakiem bólowym. Doświadcza się wtedy wrażenia migoczącego obrazu lub „rozbłysków” w postaci pasów lub kropek. Po zaburzeniach wzrokowych pojawia się silny ból obejmujący oczy i głowę. W większości przypadków obserwuje się również mdłości, paraliże rąk i trudności w mówieniu;
- migrena okoporaźna – przebiega z częściowych lub całkowitym porażeniem mięśni okoruchowych. Charakterystyczne może być opadanie powieki;
- migrena porażenna, inaczej skojarzona. Wiąże się z okresowymi i pulsującymi bólami. Mogą występować objawy ogniskowe ośrodkowego układu nerwowego, np. afazja lub parestezje.
Rozpoznanie migreny
Diagnostyka migreny przeprowadzana jest przez lekarza neurologa. Kryteria rozpoznania są następujące:
- ból głowy narastający w krótkim czasie, trwający od 4 do 72 godzin;
- charakter napadu bólowego: pulsujący, tętniący, rzadziej tępy i rozpierający;
- u większości pacjentów ból odczuwany jest po jednej stronie głowy. Może też obejmować całą głowę od skroni, okolicy czołowych do potylicy;
- objawy towarzyszące migrenie to: nudności, wymioty, nadwrażliwość na bodźce świetlne i dźwiękowe.
Badania wykazały, że istnieje wiele czynników, które mogą nie tylko zaostrzyć symptomy migreny, ale nawet ją wywołać. Należą do nich, chociażby, silny stres, niektóre rodzaje pokarmów (w tym czerwone wino, czekolada czy sery żółte), silny zapach perfum, gwałtowne zmiany pogody i wahania poziomu hormonów (głównie u kobiet przed lub w trakcie menstruacji).
Migrenę lekarz rozpoznaje dość prosto nie tylko na podstawie wywiadu z pacjentem, ale również dzięki prostym badaniom, np. rezonansowi magnetycznemu czy tomografii komputerowej. W trudniejszych przypadkach (np. gdy aura trwa dłużej niż 60 minut) lekarz może zlecić wykonanie bardziej zaawansowanych badań, w tym weryfikację naczyniową i ocenę składu płynu mózgowo-rdzeniowego. Na pomoc przychodzi również elektroencefalografia (EEG), która co prawda nie należy do standardowych procedur diagnostyki, jednakże nadal można posłużyć się narzędziem służącym do „wyłapania” nieprawidłowości w elektrycznej aktywności sieci neuronalnych.
Objawy migreny klasycznej najczęściej zaostrzają się u kobiet w ciąży, które cierpiały w przeszłości na tę przypadłość. Jest to szczególnie widoczne w pierwszym trymestrze ciąży. Jeśli u kobiety spodziewającej się dziecka pojawi się epizod bólu migrenowego z aurą, konieczna jest wizyta u lekarza i szczegółowa diagnostyka.
Migrena u dzieci
Występowanie migreny u dzieci nie jest powszechnym zjawiskiem. Często jest ono związane z poważnymi zaburzeniami neurologicznymi. Wśród dzieci częściej chorują chłopcy, jednakże nie jest wiadomo dlaczego. Zarówno rozpoznanie, jak i leczenie tej przypadłości w przypadku tak małych pacjentów nie jest proste. Kiedy pojawią się pierwsze objawy bólu migrenowego u dziecka, rodzic powinien jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Poza leczeniem farmakologicznym konieczna może okazać się zmiana trybu życia, w tym higieny ośrodkowego układu nerwowego.
Bibliografia:
1. Stephen L. Hauser (red.): Harrison. Neurologia w medycynie klinicznej, wyd. I, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2012, tom I, s. 59–62.
2. Stępień A.: Migrena i jej postacie kliniczne, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2009.