Objawy tętniaka serca obejmują osłabienie wydolności organizmu, bóle w klatce piersiowej oraz zaburzenia rytmu. Kwalifikację do leczenia operacyjnego tętniaka serca przeprowadza specjalista kardiochirurg.

Przyczyny tętniaka serca

Tętniakiem nazywa się miejscowe poszerzenie naczynia, najczęściej tętniczego. W wyniku powstania takiej zmiany dochodzi do osłabienia ściany. Gdy narasta do dużych rozmiarów, wiąże się to z ryzykiem jego pęknięcia, co jest bezpośrednim zagrożeniem życia. Tętniak serca to schorzenie, które pojawia się jako komplikacja po zawale nawet u 20% osób, które go przeszły. Może zostać wykryty dopiero po wielu latach od incydentu.

Wyróżnia się prawdziwe i rzekome tętniaki serca. Te pierwsze składają się z trzech warstw: wsierdzia, bliznowato zmienionego mięśnia sercowego oraz nasierdzia. Druga grupa występuje sporadycznie. Ten typ posiada jedynie dwie blaszki z osierdziem oraz zrostami. Zwykle pojawia się w lewej komorze serca, w okolicy koniuszka, częściej u mężczyzn i młodszych pacjentów. Związane jest to ze słabo rozwiniętym krążeniem obocznym. Najczęściej powstaje w wyniku zamknięcia gałęzi przedniej zstępującej lewej tętnicy wieńcowej. Niedokrwienie powoduje powstanie blizny, która nie ma zdolności kurczenia się. Sprawia to, iż ciśnienie wewnątrz układu może ją rozciągnąć. Tętniak rzekomy jest konsekwencją pęknięcia wolnej ściany komory i wynaczynienia krwi.

Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu tętniaków serca są ponadto:

• nadciśnienie tętnicze w ostrej fazie zawału,

• nieprzestrzeganie zaleceń pozostawania w łóżku,

• przyjmowanie kortykosteroidów.

Objawy tętniaka serca

Tętniak serca czasem przez długi czas nie daje objawów. Szacuje się, że u 60% chorych wywołuje bóle w klatce piersiowej zarówno podczas wysiłku, jak i w spoczynku. Dochodzi również do pojawienia się objawów niewydolności serca, rzadziej do zaburzeń rytmu. Powikłania zatorowe takie jak udar mózgu czy niedokrwienie kończyn dolnych mogą wystąpić u co 20 pacjenta.

Zobacz film i dowiedz się więcej o tętniakach:

Leczenie tętniaka serca

W postępowaniu diagnostycznym wykorzystuje się głównie echokardiografię serca (przezklatkową i przezprzełykową) oraz wentrikulografię. W wątpliwych przypadkach dołącza się natomiast inne badania obrazowe: rezonans magnetyczny (RM) oraz tomografię komputerową (TK). Rozróżnienie typu tętniaka serca jest bardzo trudne i nie zawsze się udaje. Znaczenie pomocnicze ma elektrokardiografia (EKG), w której obserwuje się przetrwałe uniesienie odcinka ST w odprowadzeniach V2-V4.

Pacjenci z prawdziwymi tętniakami serca pozawałowymi, którzy nie skarżą się na dolegliwości, mogą być poddani postępowaniu zachowawczemu. Terapia farmakologiczna powinna być prowadzona z okresowymi, regularnymi kontrolami. Operacyjne leczenie tętniaka serca konieczne jest w przypadku zmian objawowych, niepoddających się terapii zachowawczej oraz bezwzględnie przy wszystkich tętniakach rzekomych. Zabieg wykonywany jest przez kardiochirurgów i polega na usunięciu zmiany i odbudowaniu ściany serca. Wskazane jest także przeprowadzenie operacji pomostowania tętnic wieńcowych (CABG), potocznie zwanej by-passami.

W przypadku stwierdzenia skrzepliny w lewej komorze towarzyszącej tętniakowi serca dołącza się leczenie przeciwkrzepliwe, które musi być kontynuowane przez 6 miesięcy oraz kontrolowane za pomocą echokardiografii.

Zmniejszenie ryzyka powstania tętniaka serca uzyskuje się dzięki leczeniu reperfuzyjnemu – szybkiemu zdiagnozowaniu i terapii zachowawczej oraz inwazyjnej zawału serca.

Tętniak serca – rokowania

Tętniak lewej komory pogarsza rokowanie zawału serca – ryzyko zgonu jest około 6 razy większe. Szacuje się, iż 90% osób z tętniakiem serca bezobjawowym przeżywa kolejne 5 lat. W przypadku zmian, w których konieczne jest wykonanie zabiegu, należy wziąć pod uwagę ryzyko związane ze zgonem. Śmiertelność okołooperacyjna wynosi 8–10%, a wielkość tętniaka nie ma wpływu na skuteczność zabiegu. Większe ryzyko zgonu mają pacjenci, u których konieczne jest usunięcie zmiany od razu po zawale, starsi, z ciężkimi do leczenia zaburzeniami rytmu oraz innymi chorobami mięśnia sercowego. Poważniejsze rokowania mają tętniaki rzekome, które trzeba bezwzględnie operować, nie pozostawiając ich leczeniu zachowawczemu.

Bibliografia:

1. M. Kazimierski, Olbrzymi pozawałowy tętniak lewej komory serca, [w:] „Folia Cardiologica” 2005, t. 5, nr 4, s. 315–319.

2. A. Szczeklik, Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2018.

3. A. Kwiecień-Sobstel, Chory z pozawałowym tętniakiem lewej komory ze skrzepliną – wieloletnia obserwacja, [w:] „Kardiologia Polska” 2011, 69 (4), s. 373–376.

4. I. Jedliński, Olbrzymi pozawałowy tętniak rzekomy lewej komory – opis przypadku, [w:] „Kardiologia Polska” 2008, 66 (12).