Zdecydowanej większości osób żylaki kojarzą się z nieestetycznymi zmianami żylnymi na kończynach dolnych. Jednakże nie jest to jedyny rodzaj żylaków, a mogą się one pojawić także w okolicach odbytu, przełyku czy krocza. Żylaki pochwy to problem, z którym zmagają się zwłaszcza ciężarne kobiety. Wówczas ich główną przyczyną jest ucisk wywierany przez powiększającą się macicę na umiejscowione niedaleko żyły miednicy i związany z tym utrudniony odpływ krwi żylnej.
Żylaki pochwy – przyczyny powstania
Mianem żylaków określa się nadmierne rozszerzenie żył, które predysponuje do pękania ścianek żył i owrzodzenia. Najczęściej występują żylaki kończyn dolnych, przełyku i odbytu. Zdecydowanie rzadziej rozwijają się żylaki pęcherza moczowego, powrózka nasiennego, macicy czy pochwy.
Żylaki pochwy to problem, który dotyczy wielu kobiet w ciąży. Prawdopodobieństwo ich wystąpienia zwiększa się zwykle z każdą kolejną ciążą. Dodatkowo ryzyko ich powstawania podnoszą krótkie odstępy pomiędzy ciążami. Za ich rozwój odpowiadają przede wszystkim zmiany hormonalne (zwiększony poziom progesteronu i estrogenu), które sprawiają, że żyły stają się bardziej podatne na rozciąganie. Nie bez znaczenia jest także ucisk wywierany przez powiększającą się macicę na umiejscowione niedaleko żyły miednicy i związany z tym utrudniony odpływ krwi żylnej. Ciężarna macica działa jak blokada, przyciskając żyły do kręgosłupa i mięśni lędźwiowych. Dlatego żylaki pochwy pojawiają się najczęściej w ostatnich tygodniach ciąży, kiedy brzuch jest coraz większy. W rozwoju żylaków okolic pochwy duże znaczenie ma zwiększona w ciąży objętość krążącej krwi, która wywiera większy nacisk na ściany żył. Ulegają one poszerzeniu, spowalniając odpływ krwi w kierunku serca. W organizmie ciężarnej zachodzą również zmiany w układzie krzepnięcia, polegające na zwiększeniu lepkości krwi i krzepliwości, co może sprzyjać powstawaniu zakrzepów. Do powstania żylaków pochwy predysponują dodatkowo czynniki dziedziczne, nawracające zaparcia, brak aktywności fizycznej i prawidłowo zbilansowanej diety, co sprzyja nadwadze.
Jakie objawy dają żylaki pochwy?
Objawami towarzyszącymi żylakom pochwy jest zaczerwienienie, pieczenie, swędzenie, opuchlizna, tkliwość na dotyk okolic intymnych i ból, który nasila się w czasie stosunku płciowego lub tuż po jego zakończeniu. Część kobiet wskazuje na konieczność częstszego oddawania moczu. Żylaki pochwy to zazwyczaj niewielkie zgrubienia, które mogą krwawić. Dość często współwystępują z hemoroidami, czyli żylakami odbytu i żylakami w obrębie kończyn dolnych.
Leczenie żylaków pochwy
Leczenie żylaków w pochwie to problem interdyscyplinarny, który powinien zostać ustalony przy współpracy ginekologa ze specjalistą zajmującym się tego typu schorzeniem naczyń żylnych. Środki farmakologiczne łagodzą objawy, ale nie likwidują przyczyny. Dlatego jeśli problem poszerzeń żylnych w okolicach intymnych spowodowany jest niewydolnością żył w miednicy, przeprowadza się małoinwazyjny, likwidujący zarówno dolegliwości, jak i defekty kosmetyczne zabieg. Chore naczynie zamyka się za pomocą skleroterapii. Polega ona na wstrzykiwaniu do żył substancji, które powodują zamknięcie światła naczynia. W takim zabiegu znajdują zastosowanie płynne związki chemiczne i piana utworzona z tych substancji po zmieszaniu z powietrzem. Zabieg trwa przeważnie kilkadziesiąt minut, a szpital można opuścić nierzadko tego samego dnia. Należy przez pewien czas powstrzymać się od intensywnej aktywności fizycznej. Alternatywną dla skleroterapii metodą leczenia żylaków pochwy jest zabieg embolizacji.
Ważne jest, aby kobiety z żylakami pochwy w sposób szczególny dbały o utrzymanie odpowiedniej higieny intymnej. Działanie wysuszające i obkurczające przynosi stosowanie do mycia szarego mydła. Pomocne w łagodzeniu objawów jest przyjmowanie pozycji leżącej na lewym boku, z udami podciągniętymi w stronę brzucha i poduszką pod pośladkami.
Ponadto korzystne jest leżenie z lekko uniesionymi nogami i unikanie długotrwałej pozycji siedzącej lub stojącej. Nie należy nosić obcisłej odzieży, która zaburza przepływ krwi, zwłaszcza bielizny wykonanej ze sztucznego materiału. Poleca są majtki bez gumek w okolicy pachwin, luźne i z naturalnego tworzywa (najlepiej bawełniane). Bardzo ważne jest, aby zadbać o regularne wypróżnienia. Nie bez znaczenia jest również ćwiczenie mięśni dna miednicy – regularne ćwiczenia mięśni Kegla. Zdarza się także, że żylaki mijają samoistnie. Dotyczy to zwłaszcza stosunkowo niewielkich żylaków pochwy u ciężarnych, które znikają w ciągu kilku miesięcy po porodzie.
Żylaki pochwy a poród naturalny
Żylaki pochwy a poród naturalny to zależność, która jest źródłem wielu obaw u ciężarnych kobiet. Jednakże zdaniem części specjalistów nie stanowią wskazania do wykonania cesarskiego cięcia. Takie rozwiązanie ciąży może zostać wzięte pod uwagę w przypadku zaawansowanej formy żylaków oraz ich newralgicznego usytuowania.
Bibliografia:
Marona H., Kornobis A., Patofizjologia rozwoju żylaków oraz wybrane metody ich leczenia – aktualny stan wiedzy, „Postępy Farmakoterapii”, 2009, 65(2), s. 88-92.