O hipnozie słyszymy często w filmach, ale jest ona z powodzeniem stosowana w realnym życiu w celu kontrolowania danego problemu zdrowotnego. Staje się coraz częściej jednym z elementów planowania terapeutycznego. Może być skuteczna u większości osób, z wyjątkiem tych, którzy są odporni na techniki transu hipnotycznego.

Hipnoza – co się nią leczy?

Mimo że hipnoza sceniczna i programy telewizyjne negatywnie wpłynęły na popularny obraz hipnozy, coraz większa liczba badań naukowych wspiera jej zalety w kontrolowaniu wielu problemów zdrowotnych, w tym bólu, depresji, lęku, fobii, utraty wagi, zaburzeń snu, czy zaburzeń żołądkowo-jelitowych.

Hipnoza może stworzyć bardzo zrelaksowany stan wewnętrznej koncentracji i skupić uwagę chorego na danym problemie. Technika może być dostosowana do różnych metod leczenia, takich jak terapia poznawczo-behawioralna. Można również nauczyć się samo-zahipnotyzowania i w domu zmniejszać przewlekły ból, poprawiać jakość snu lub łagodzić objawy depresji czy lęki. Kombinacja hipnozy i terapii poznawczo-behawioralnej może zmniejszyć zmęczenie u chorych poddawanych radioterapii. Jest szczególnie skuteczna w połączeniu z terapią poznawczą, dzięki czemu działa zarówno na świadome, jak i nieświadome myśli i wierzenia.

Hipnoza może nie być skuteczna we wszystkich przypadkach i może być nawet szkodliwa, zwłaszcza w procesie retrospekcji. Podświadomość jest magazynem wszystkich wspomnień. Podczas hipnozy otwiera się dostęp do przeszłych wydarzeń, które zostały całkowicie zapomniane. Ponieważ umysł pacjenta znajduje się w tak sugestywnym stanie, możliwe jest również tworzenie zniekształconych lub fałszywych wspomnień. Z tego powodu psychiatrzy muszą być bardzo ostrożni, kiedy badają przeszłość psychologiczną.

Co to jest hipnoza?

W prawidłowej nomenklaturze hipnoza odnosi się do stanu transu, a hipnotyzm odnosi się do aktu indukowania tego stanu i jego badania. Hipnotyzerem jest ktoś, kto wywołuje stan hipnozy, a hipnoterapeuta jest osoba, która wywołuje hipnozę w leczeniu chorób fizycznych lub psychicznych.

Hipnoza to zmiana sposobu, w jaki się odczuwa, postrzega, czuje, myśli i działa, pod wpływem sugestii kogoś innego. Jest to stan transu charakteryzujący się ekstremalnym rozluźnieniem. Sugestie hipnotyczne działają najlepiej, gdy zawieszona zostaje świadoma kontrola nad swoim zachowaniem. Z punktu widzenia etyki ważne jest, aby hipnotyzer był pewien, że nie osoba poddająca się terapii nie doświadczy żadnej nieprzyjemności podczas seansu.

Najczęstsze techniki hipnotyczne to:

• Skupienie wzrokowe

Jest to metoda, która często pojawia się w filmach, gdy hipnotyzer przesuwa zegarek kieszonkowy przed oczami osoby hipnotyzowanej. Celem takiego działania jest doprowadzenie do skupienia się na obiekcie tak mocno, że zapomina się o wszelkich innych bodźcach. Metoda ta była bardzo popularna we wczesnych czasach hipnozy, ale dziś nie jest wykorzystywana, ponieważ nie działa na znaczną część populacji.

• Szybkie komendy
  

Istotą tej metody jest przeciążenie umysłu nagłymi, stanowczymi poleceniami. Jeśli komendy są mocne, a hipnotyzer jest wystarczająco przekonujący, hipnotyzowany podda mu świadomą kontrolę nad sytuacją.

• Postępujące odprężenie i obrazowanie
  

Jest to najczęściej stosowana przez psychiatrów metoda hipnozy. Mówiąc do osoby powolnym, kojącym głosem, hipnotyzer stopniowo wywołuje pełny relaks i koncentrację.

• Utrata równowagi
  

Utratę równowagi wywołuje się przy użyciu wolnego, rytmicznego kołysania. Rodzice od dawna kładą niemowlęta spać za pomocą tej metody.

Zanim hipnotyzerzy wprowadzą osobę w pełny trans, testują swoją gotowość i zdolność do zahipnotyzowania. W zależności od stanu psychicznego i osobowości cały proces może trwać od kilku minut do ponad pół godziny.

Jak działa hipnoza?

Pierwszym elementem hipnozy jest sugestia. Drugim – skupienie uwagi, dzięki któremu można skutecznie wyłączyć własne myśli. Trzecim elementem hipnozy jest relaks osiągany poprzez ćwiczenia relaksacyjne. Osoba poddająca się tej metodzie poproszona zostaje o odprężenie się od stóp do głów, pozwalając mięśniom stopniowo czuć się coraz bardziej swobodnie. Należy koncentrować się tylko na głosie hipnotyzera i zwracać uwagę na wszelkie myśli, które mogą zakłócać relaks. Obraz jest czwartym kluczem do sukcesu sesji hipnotycznej. Hipnotyzerzy proszą o wyobrażenie sobie, że zmierza się w dół po schodach lub zjeżdża się windą. Rozpoczyna się odliczanie, a gdy osoba hipnotyzowana dociera do najniższego poziomu, zasypia. Przed zakończeniem sesji podąża się z powrotem do góry, w odwrotnej kolejności liczenia i następuje wybudzenie.