Wbrew powszechnym obawom, ,,posiadanie prostaty” jest naturalne u każdego mężczyzny i nie jest objawem choroby. Gruczoł krokowy, zwany ową prostatą lub sterczem, to jeden z wielu elementów męskiego układu moczowo-płciowego. Dolegliwości spowodowane powiększeniem tego gruczołu dotyczą najczęściej mężczyzn powyżej 50. roku życia.

Gruczoł krokowy (prostata) - budowa

Prostata jest nieparzystym narządem zbudowanym z dwóch płatów: lewego oraz prawego. Możliwe jest także występowanie płata środkowego. Płaty są połączone za sprawą więziny, a cały gruczoł krokowy otacza wiele mięśni gładkich, dzięki którym pozostaje we właściwej pozycji. Prostata kształtem przypomina spłaszczony stożek i zazwyczaj porównuję się ją z orzechem włoskim lub kasztanem.

Gruczoł krokowy jest zlokalizowany, jak sama nazwa wskazuje, w okolicy krocza poniżej pęcherza moczowego w miednicy mniejszej, tuż przy cewce moczowej. Jego tylna część przylega do ściany odbytu, co umożliwia ewentualne badanie per rectum.

Zdrowy gruczoł ma masę ok. 20 g, jego wysokość wynosi ok. 2,5 cm, długość ok. 3,5 cm, a szerokość blisko 4 cm.

W chwili urodzenia prostata nie przekracza wielkością ziarna grochu i wraz z dojrzewaniem rozrasta się, osiągając prawidłowe rozmiary w okolicach 30. roku życia. Wraz z wiekiem następuje powolne powiększanie się prostaty, które prowadzi do wielu przykrych dolegliwości.

Gruczoł krokowy (prostata) – funkcje

Gruczoł krokowy odgrywa ważną rolę w procesie rozmnażania. To właśnie w prostacie dochodzi do wytworzenia wydzieliny, która stanowi ok. 20% spermy. Substancja ma specyficzny biały odcień i odpowiada za kolor oraz charakterystyczny zapach nasienia. Jest zawiesiną dla plemników i ułatwia im poruszanie się i przemieszczanie, zawiera lipidy i enzymy. Wydzielina z gruczołu krokowego jest także odpowiedzialna za właściwe pH spermy. W fazie ejakulacji mięśnie gładkie spinają się, co umożliwia wytrysk nasienia z członka.

Zaburzenia i choroby prostaty (gruczołu krokowego)

Gruczoł krokowy jest częstą przyczyną męskich schorzeń i różnych dolegliwości u mężczyzn. Wśród nich, lekarze najczęściej wymieniają: łagodny przerost gruczołu krokowego (rozrost), zapalenie prostaty oraz rak prostaty.

Przerost prostaty – powiększony gruczoł krokowy

Łagodny przerost prostaty jest chorobą objawiającą się rozrostem komórek gruczołowych stercza, co powoduje ucisk na przewód moczowy i prowadzi do znacznego zwężenia drogi odpływu moczu.

Zdaniem wielu lekarzy problem ten dotyczy nawet połowy mężczyzn po 60. roku życia i wraz z wiekiem wzrasta liczba skarżących się na dolegliwości związane z łagodnym przerostem prostaty.

Wśród objawów wyróżnia się: uczucie gwałtownego parcia na mocz, częstomocz, oddawanie moczu nocą (nykturia), a także ból w trakcie oddawania moczu. Jeśli dochodzi do zwężenia dróg odprowadzających mocz, często występują takie oznaki jak: zmniejszony lub przerywany strumień moczu, nietrzymanie moczu, wydłużony czas jego oddawania, a także zatrzymanie moczu.

Najczęściej stosowaną metodą leczenia jest farmakoterapia z użyciem dwóch grup leków: alfa-blokerów i inhibitorów enzymu 5-alfareduktazy (5-ARI). Ich działanie polega na rozkurczaniu mięśni gładkich podścieliska gruczołu krokowego, a także rozkurczeniu szyi pęcherza moczowego.

Rak prostaty (gruczołu krokowego)

W przypadku raka prostaty charakteryzuję się powolnym okresem rozwoju. Lekarze szacują, że od wystąpienia pierwszej komórki nowotworowej do pierwszych objawów raka może upłynąć nawet kilkanaście lat! Jest to drugi najczęściej wykrywany nowotwór u mężczyzn.

Zobacz także: Biopsja prostaty - wskazania, powikłania, przebieg badania, analiza wyników, płynna biopsja

Wśród oznak raka gruczołu krokowego wyróżnia się szereg objawów charakterystycznych dla zwykłego zapalenia tego narządu. W zaawansowanych stadiach do tych wymienionych objawów dochodzi krwiomocz, bóle w okolicach lędźwi, podbrzusza, zaburzenia wzwodu, obecność krwi w spermie, a nierzadko krwawienia z odbytu!

Leczenie raka gruczołu krokowego jest zależne od stopnia zaawansowania choroby. Wśród najczęstszych metod leczenia wymienia się: operacyjne usunięcie prostaty oraz radioterapię (naświetlanie), farmakoterapię z użyciem leków hamujących produkcję testosteronu (terapia hormonalna) oraz cytostatyków.

Zapalenie gruczołu krokowego (prostaty)

Do zapalenia gruczołu krokowego dochodzi najczęściej w wyniku zakażenia bakteriami, które docierają do prostaty w krwi lub kumulują się w moczu. Przyczyną schorzenia może być bakteria rzeżączki lub zaleganie substancji produkowanej przez prostatę. Zapalenie prostaty dzieli się na dwa rodzaje: ostre i łagodne. W przypadku łagodnego zapalenia objawami są najczęściej: ból jąder, uczucie dyskomfortu w okolicach krocza, bóle podbrzusza, zmniejszenie strumienia moczu oraz nietrzymanie moczu. Ostremu zapaleniu prostaty, poza wspomnianymi dolegliwościami, towarzyszą wymioty, wysoka gorączka i silne bóle brzucha.

Najczęstszą metodą leczenia zapalenia prostaty jest podanie antybiotyków wraz ze środkami przeciwbólowymi oraz odpowiednia dieta (unikanie ostrych potraw i picie dużej ilości wody).