Nazwa hemolakria pochodzi od greckich słów, oznaczających dosłownie „krwawe łzy” lub inaczej „płacz krwią”. Opisuje to dokładnie podstawowe zjawisko związane z tym objawem – łzawienie czystą krwią lub podbarwionymi krwiście łzami zawierającymi erytrocyty (czerwone krwinki).
Na czym polega hemolakria?
Hemolakria jest zjawiskiem wydzielania przez gruczoł łzowy (znajdujący się w górno-przyśrodkowej części oczodołu) krwawych łez lub bezpośrednio krwi. Wydzielina ta dostaje się do worka spojówkowego, a następnie spływa kanalikami łzowymi do woreczków łzowych i przewodu nosowo-łzowego. Jeśli wydzielanie łez przez gruczoł przewyższa możliwość ich odprowadzania, część cieczy spływa z przyśrodkowego kącika oka na zewnątrz (po policzku) tworząc krwawe łzy. Zjawisko to zwykle przeraża chorego i otoczenie, ale bezpośrednio nie stwarza żadnego zagrożenia dla zdrowia i życia.
Objawy hemolakrii
Krwawienie związane z hemolakrią pojawia się zwykle napadowo, niekiedy okazjonalnie. Przeważnie dochodzi do niego kilka razy dziennie, a w niektórych przypadkach nawet kilkudziesięciokrotnie w ciągu doby. Chory nie jest w stanie zapobiec takiemu napadowi. Występuje on zwykle bez uchwytnego bodźca albo po podrażnieniu spojówki oka, co odruchowo zwiększa wydzielanie łez. Niekiedy chorzy skarżą się na bóle głowy, bóle oczu, szczypanie spojówek oraz ogólny dyskomfort. W niektórych przypadkach napady hemolakrii mogą być przeplatane okresami wydzielania prawidłowych łez, niezawierających elementów morfotycznych krwi.
Przyczyny hemolakrii
W niewielkim odsetku przypadków przyczyny powstawania krwawych łez nie udaje się ustalić – mówi się wtedy o hemolakrii samoistnej (idiopatycznej). Jednak najczęściej takie krwawienie w obrębie gruczołu łzowego i jego dróg wyprowadzających ma określoną przyczynę. Do powodów ogólnych zalicza się:
- skazy krwotoczne – pierwotne lub wtórne (np. hemofilię),
- zaburzenia hormonalne,
- zaburzenia równowagi białkowej we krwi,
- awitaminozy niektórych typów (np. brak witaminy K),
- poważne zaburzenia elektrolitowe (dotyczące np. wapnia),
- nowotworowe choroby szpiku kostnego i krwi,
- naczyniakowatość,
- zespół wykrzepiania śródnaczyniowego,
- urazy głowy.
Dość częstą przyczyną hemolakrii są zaburzenia krzepliwości. Chodzi tu nie tylko o pierwotne niedobory odpowiednich czynników krzepnięcia (jak to ma miejsce np. w hemofilii), ale też o przejściowe zaburzenia stężeń niektórych białek krwi, które mogą wynikać np. z ciężkiego niedożywienia, niewydolności wątroby czy nerek. Przyczyną hemolakrii może być również stosowanie określonych leków zmniejszających krzepliwość lub przedawkowanie preparatów o podobnym działaniu, które zwykle stosowane są z innych przyczyn, np. podawane z powodu infekcji wirusowych zbyt duże dawki kwasu acetylosalicylowego (czyli popularnej aspiryny, polopiryny). Hemolakria może być spowodowana zaburzeniami hormonalnymi u kobiet w wieku rozrodczym.
W większości przypadków wynikających z czynników ogólnych hemolakria jest jednym z wielu objawów. Krwawienia mogą pojawiać się w różnych narządach i okolicach ciała, co upraszcza diagnostykę i wskazuje na ogólnoustrojowe niedobory krzepnięcia.
Jak zbudowane jest oko? Dowiesz się tego z filmu:
Hemolakria o pochodzeniu miejscowym
Krwawe łzy mogą pojawiać się w przebiegu miejscowych uszkodzeń narządu wzroku albo naczyń krwionośnych. Najczęstszą przyczyną hemolakrii jest zwiększenie przepuszczalności ściany tętniczek i ich pękanie pod wpływem odczynów zapalnych, np. w przebiegu bardzo ostrego lub przewlekającego się zapalenia spojówek. Czynniki infekcyjne (lub substancje endogenne będące nośnikami reakcji zapalnych) mogą trafiać z krwią do narządu łzowego, uszkadzać śródbłonek naczyń oraz nabłonek gruczołowy i powodować hemolakrię. Krew płynąca z oczu może być też efektem uszkodzenia wyżej wymienionych komórek przez substancje toksyczne albo przez promieniowanie jonizujące.
Dość częstą przyczyną przewlekłej hemolakrii są nowotwory złośliwe narządu łzowego (choć trzeba pamiętać, że ich występowanie jest, w porównaniu z innymi rakami, bardzo rzadkie). Naciekanie przez guz ścian naczyń powoduje ich osłabienie i uszkodzenie, co jest przyczyną powtarzających się krwawień. Ponieważ tworzące się patologiczne unaczynienie samego guza jest słabsze niż zdrowe naczynia, może ono również stać się bezpośrednim powodem występowania hemolakrii.
Leczenie hemolakrii
Leczenie hemolakrii jest uzależnione od przyczyny. Jeśli powodem jest czasowe zaburzenie (np. infekcja, niedobory witaminowe), to objaw zwykle ustępuje, gdy ustabilizuje się stan chorego. W przypadku schorzeń układowych czy przewlekłych do uzyskania poprawy stanu miejscowego i ustąpienia hemolakrii niezbędne jest systematyczne i skuteczne leczenie choroby zasadniczej. Nowotwory narządu łzowego albo urazy oczodołu i uszkodzenia struktur gruczołowych lub dróg wyprowadzających łzy wymagają często leczenia operacyjnego.
Bibliografia:
1. Ahluwalia B.K., Khurana A.K., Sood S., Bloody tears (haemolacria), „Indian Journal of Ophthalmology”, 35 (1), 1987, s. 41-43.