Rak gruczołowy (gruczolakorak) to jeden z najczęściej występujących nowotworów złośliwych (do innych należą m.in.: mięsaki, chłoniaki, czerniaki). Gruczolakorak ma szansę rozwinąć się właściwie na każdym narządzie (gruczole), gdzie istnieje tkanka nabłonkowa. Najczęściej rośnie w przewodzie pokarmowym, gruczołach dokrewnych, trzustce, wątrobie, trzonie macicy, jajnikach, płucach, gruczole krokowym (prostacie), śliniankach, sutku, nerkach. Jest groźniejszą (lecz także rzadszą) postacią popularnego gruczolaka (nowotworu łagodnego) i może powstać także w wyniku jego zezłośliwienia.

Diagnoza gruczolakoraka: rodzaje, leczenie i rokowania

Postępowanie zmierzające do postawienia diagnozy gruczolakoraka może być bardzo zróżnicowane, zależnie od umiejscowienia nowotworu. W diagnostyce, dla której podstawą jest wywiad lekarski, stosuje się badania laboratoryjne oraz specjalistyczne badania obrazowe, do których należą m.in.: USG, RTG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, endoskopia lub kolonoskopia (w przypadku podejrzenia gruczolakoraka układu pokarmowego). Należy przy tym pamiętać, że wiele chorób nienowotworowych oraz zmian łagodnych (np. gruczolaków) może dawać podobne objawy jak gruczolakorak.

W celu rozstrzygnięcia, czy mamy do czynienia z guzem o charakterze złośliwym, lekarz zleca zwykle biopsję (czyli pobranie fragmentu guza do badania histopatologicznego - oceny próbki pod mikroskopem). Badanie pozwala ocenić poziom zaawansowania nowotworu oraz stopień tzw. histologicznej złośliwości nowotworu. Nowotwór złośliwy rozprzestrzenia się poprzez naciekanie, czyli wrastanie między komórki pobliskich tkanek.

Leczenie jest uzależnione od lokalizacji i stopnia zaawansowania nowotworu. Do najczęstszych metod należą: chemioterapia, radioterapia oraz leczenie chirurgiczne (operacyjne). Rokowania zależą od stopnia zaawansowania choroby - wcześnie wykryta zmiana może być w całości wyleczalna. W przypadku zmian w stadium zaawansowanym (ostatnie stadium rozwoju raka) stosuje się leczenie paliatywne.

Gruczolakorak płuc

Gruczolakorak płuc rozwija się najprawdopodobniej z komórek gruczołowych znajdujących się w nabłonku wyścielającym drogi oddechowe. Guz często bywa zlokalizowany na zewnętrznej przestrzeni płuca i niekiedy już na wczesnym etapie może powodować przerzuty do węzłów chłonnych lub innych narządów. Gruczolakorak należy do najczęstszych nowotworów płuc (stanowi około 40% wszystkich zmian nowotworowych tego narządu, częstszą postacią raka płuc jest jedynie rak płaskonabłonkowy). Statystycznie częściej pojawia się u kobiet niż u mężczyzn. Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu gruczolakoraka płuc są palenie tytoniu (jednak nie zmienia to faktu, że gruczolakorak jest najczęstszą postacią histologiczną raka płuc, która występuje u osób niepalących!) a także przypadki zdiagnozowanego raka płuc w rodzinie. Leczenie gruczolakoraka płuc powinno być dobierane po uwzględnieniu wszystkich cech klinicznych nowotworu (umiejscowienia, rodzaju, wielkości, poziomu złośliwości histopatologicznej itp.), a także stanu pacjenta i jego aktualnych objawów. Terapia obejmuje zazwyczaj zastosowanie chirurgii i radioterapii. Chemioterapia okazuje się zwykle mało skuteczna.

Gruczolakorak jelita grubego

Gruczolakorak jelita grubego powstaje na skutek niekontrolowanego rozrostu tkanki nabłonkowej wyścielającej jelito i może wystąpić w różnych jego częściach (kątnicy, wstępnicy, poprzecznicy, zstępnicy lub odbytnicy). Zależnie od umiejscowienia, objawy i leczenie mogą się różnić. Gruczolakorak stanowi aż 90% wszystkich nowotworów jelita grubego. Częściej zapadają na niego mężczyźni niż kobiety. Statystycznie rzadko występuje przed 40. rokiem życia, najczęściej pojawia się u pacjentów, którzy ukończyli 70 lat. Czynnikami ryzyka są: wcześniejsze wystąpienie tego nowotworu w rodzinie, choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Powstaniu gruczolakoraka jelita grubego sprzyja również palenie papierosów, otyłość oraz występowanie polipów w jelicie grubym.

Do diagnostyki tego rodzaju nowotworu jelita grubego wykorzystuje się m.in.: badanie per rectum, badanie antygenu karcynoembrionalnego (CEA) we krwi, rektoskopię oraz kolonoskopię. Gruczolakoraka jelita grubego - zależnie od stadium zaawansowania - leczy się przeważnie operacyjnie, za pomocą chemioterapii oraz radioterapii. W sporadycznych przypadkach, kiedy po usunięciu guza niemożliwe jest prawidłowe zszycie jelita (tzw. zespolenie jelitowe), konieczne jest założenie w trakcie operacji tzw. stomii ("przetoka kałowa", "sztuczny odbyt").

Zobacz film i poznaj nowoczesne metody diagnozowania nowotworów:

Gruczolakorak żołądka

Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu gruczolakoraka żołądka mogą być m.in.: niewłaściwa dieta (zwłaszcza bogata w sól i produkty konserwowane), palenie papierosów, niektóre choroby układu pokarmowego, zezłośliwienie polipów obecnych w błonie śluzowej żołądka, a także czynniki genetyczne i występowanie podobnych nowotworów w rodzinie.

Do badań diagnostycznych w przypadku raka żołądka należą m.in.: gastroskopia, badanie fizykalne, badanie radiologiczne, ultrasonografia (USG), tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Podobnie jak w przypadku gruczolaka jelita, do podstawowych metod leczenia należą: chirurgia (leczenie operacyjne), chemioterapia oraz radioterapia. W przypadku zaawansowanego stadium rozwoju nowotworu stosuje się leczenie paliatywne, które ma na celu poprawę komfortu życia pacjenta.