Jeżeli poziom glukozy we krwi znacznie przekracza normę, nerka nie jest w stanie resorbować jej nadmiaru. Każde zaburzenie funkcji nerek może również wpływać na pojawienie się glukozy w moczu.

Glukoza w moczu – przyczyny

Glukoza w moczu może pojawić się za sprawą niektórych leków, substancji trujących, a także hormonów. Przyczynami cukromoczu mogą być także cukrzyca, choroby nerek, nadnerczy, wątroby i przysadki mózgowej. Glukoza w moczu może mieć charakter stałej bądź przejściowej dolegliwości. We wszystkich sytuacjach, w których podwyższony poziom cukru utrzymuje się przez dłuższy czas, dochodzi do pojawienia się cukru w moczu.

Do zwiększenia stężenia glukozy w moczu mogą przyczynić się takie czynniki, jak: stres, spożywanie dużych ilości węglowodanów, nadużywanie alkoholu, a także stosowanie niektórych leków, w tym sterydowych.

Obecność glukozy w moczu rozróżnia się na typ nerkowy i pozanerkowy. W pierwszym przypadku charakterystyczne jest to, że badania krwi pod kątem stężenia cukru są prawidłowe, więc przyczyną cukru w moczu są najczęściej uszkodzone nerki. Problemu, który wykracza poza nerki, należy szukać, kiedy wynik stężenia cukru w surowicy krwi znacznie przekracza dopuszczalne normy.

Podwyższona glukoza w moczu – co oznacza?

Glukoza w moczu zawsze jest wynikiem nieprawidłowym i stan ten określa się pojęciem glukozurii. U zdrowego człowieka jest ona całkowicie wchłaniana przez nerki. Jeżeli cukier przedostał się do moczu, należy założyć, że jego stężenie w surowicy krwi znacznie przekroczyło normę.

Podwyższona glukoza w moczu może oznaczać m.in. cukrzycę lub nieprawidłowe funkcjonowanie nerek, np. na skutek uszkodzenia cewek nerkowych. U osób w grupie podwyższonego ryzyka zachorowań na cukrzycę praktyką jest samodzielne kontrolowanie poziomu glukozy we krwi za pomocą testów paskowych, które można zakupić w aptece.

Glukoza w moczu w ciąży

U kobiet w ciąży często diagnozowany jest tzw. fizjologiczny cukromocz – niewielkie ilości glukozy w moczu są normalnym zjawiskiem i nie stanowią objawu cukrzycy ciężarnych. Podwyższony wynik jest skutkiem mniejszej wartości progowej stężenia glukozy we krwi, która wynosi poniżej 150 mg%. Niepokojące są natomiast utrzymujące się dłuższy czas i znacznie zawyżone normy, które powtarzają się w kolejnych wynikach badań.

W okresie ciąży zwiększa się aktywność hormonów odpowiedzialnych za antagonistyczne działanie do insuliny. W związku z ryzykiem cukrzycy i tzw. cukrzycy ciążowej, badanie poziomu cukru w ciąży jest niezbędne. Na początku ciąży wykonuje się pomiar glukozy na czczo w surowicy krwi żylnej, jeśli wynik jest w normie około 28 tygodnia ciąży, wykonuje się test doustnego obciążenia glukozą (OGTT).

Należy jednak pamiętać, że samo oznaczenie glukozy w moczu nie jest potwierdzeniem cukrzycy – należy wykonać poszerzoną diagnostykę i badanie surowicy krwi.

Glukoza w moczu – norma

Pojawienie się nawet niewielkiej ilości cukru w moczu wymaga dalszej diagnostyki. Za bezpieczne stężenie (normę glukozy w moczu) uznaje się tylko śladowy cukier – od 0,1 do 1 mg/dl. Podstawowe badanie nie jest w stanie wykryć tak małych wartości, więc jeżeli wynik wykaże zbyt duże stężenie glukozy, powinien być uznany za alarmujący. W takich przypadkach zleca się wykonanie badania krwi, którego prawidłowy rezultat nie powinien przekraczać 125 mg/dl. Wszelkie wartości powyżej tej normy mogą oznaczać stany chorobowe rozwijające się w organizmie.

Za przekroczenie wartości progowej nerek uważa się wynik powyżej 180 mg%.

Poziom glukozy w moczu a hormony

Za poziom glukozy w moczu mogą odpowiadać hormony. Poziom cukru w organizmie zależny jest od insuliny, która reguluje jego obniżanie oraz glikokortykosteroidów o antagonistycznym do insuliny działaniu.

Insulina wydzielana jest przez trzustkę i w sytuacji, w której nie pracuje ona prawidłowo, do moczu może przedostać się glukoza. Narząd ten wydziela jednocześnie glukagon, który także wywołuje podwyższenie poziomu cukru. Takie samo działanie wykazują glikokortykosteroidy wydzielane przez nadnercza – również podwyższają poziom glukozy w surowicy. Za prawidłową pracę nadnerczy odpowiada przysadka mózgowa, w której jest z kolei hormon ACTH. Jego podwyższony poziom stymuluje z kolei nadnercza do wytwarzania glikokortykosteroidów, co prowadzi automatycznie do zwiększenia poziomu cukru we krwi. Jest to sytuacja, która występuje m.in. jeżeli w przysadce jest gruczolak lub w zespole Cushinga (zespół objawów chorobowych związanych z zaburzeniami hormonalnymi).