Diagnostyka niesztowicy polega na wykonaniu badań mikrobiologicznych u osób z typowymi zmianami skórnymi. Wymaz z rany poddawany jest barwieniu lub hodowli, co pozwala na identyfikację czynnika chorobotwórczego. Leczenie niesztowicy opiera się na stosowaniu antybiotyków oraz regularnym oczyszczaniu i odkażaniu chorobowo zmienionej skóry.

Co to jest niesztowica i jakie są przyczyny jej rozwoju?

Niesztowica pojawiająca się u ludzi to ostra, zakaźna choroba skóry. Wywoływana jest przez zakażenie jednym mikroorganizmem lub często przez koinfekcję (wspólne zakażenie) skóry dwoma bakteriami – paciorkowcem z grupy A (Streptococcus pyogenes) oraz gronkowcem złocistym (Staphylococcus aureus). Zakażenie to równie często dotyczy dzieci, osób młodych i dorosłych. Najczęściej pojawia się w nisko rozwiniętych krajach tropikalnych, z niedostatecznym poziomem higieny.

Skóra jest naszą barierą ochronną – komórki naskórka ściśle przylegają do siebie, odczyn skóry (czyli jej pH) prawidłowo jest kwaśny, a na jej powierzchni znajdują się liczne substancje zabezpieczające przed rozwojem chorobotwórczych drobnoustrojów. Ludzka skóra nie jest sterylna i żyją na niej liczne bakterie, które nie powodują żadnych chorób. Jest to tzw. kolonizacja skóry. Jednakże czasem naturalna bariera chroniąca przed wniknięciem do organizmu drobnoustrojów zostaje uszkodzona, co może prowadzić do inwazji bakterii patogennych w głębsze obszary skóry i rozwoju miejscowego stanu zapalnego.

Przyczyną pojawienia się niesztowicy są wszystkie stany predysponujące do uszkodzeń skóry i rozwoju miejscowego stanu zapalnego, który ułatwia wnikanie bakterii do skóry. Zazwyczaj są to: niedostateczna higiena osobista; współistniejące przewlekłe choroby obniżające odporność (nowotwory, przewlekła choroba nerek, cukrzyca, AIDS); zaburzenia odżywiania prowadzące do niedożywienia; otarcia naskórka oraz głębsze rany skóry; choroby przebiegające z nasilonym świądem, który powoduje drapanie i w konsekwencji uszkodzenie naskórka (np. świerzb, atopowe zapalenie skóry, ospa wietrzna).

Jakie są objawy niesztowicy?

Niesztowica objawia się przede wszystkim obecnością głębokich i rozległych zmian skórnych, zlokalizowanych najczęściej na kończynach dolnych i pośladkach. Wykwity pierwotne mają charakter pęcherzyków lub krostek wypełnionych treścią surowiczą lub ropną. Skóra wokół nich wykazuje cechy zapalne – jest zaczerwieniona, obrzęknięta, może być bolesna podczas dotyku. Po kilku dniach zmiany pękają i przekształcają się w owrzodzenia pokryte żółtawym strupem. Pojawienie się owrzodzeń świadczy o zajęciu warstwy skóry właściwej. Zwykle po wygojeniu aktywnego stanu zapalnego pozostają przewlekłe blizny.

Ze względu na bakteryjny charakter choroby w jej przebiegu może się pojawić niewysoka gorączka oraz powiększenie okolicznych węzłów chłonnych. U dzieci niesztowica przebiega w podobny sposób jak u osób dorosłych. Choroba trwa zwykle kilka tygodni. Niewłaściwie leczona może po wielu latach doprowadzić do rozwoju kłębuszkowego zapalenia nerek.

Na czym polega diagnostyka niesztowicy?

Diagnostyka mikrobiologiczna niesztowicy, mająca na celu określenie czynnika ją wywołującego, polega na wykonaniu badań mikroskopowych oraz posiewu ze zmiany skórnej. Pobierana jest płynna treść wydzielana przez miejsca chorobowe. Następnie barwiona jest ona specjalnymi odczynnikami (w metodzie Grama) i oglądana pod mikroskopem. Badanie ujawnia obecność bakterii w badanym materiale, gdyż zabarwiają się one na kolor różowy. Wymaz ze zmian skórnych może być także poddawany hodowli. W przypadku niesztowicy na specjalnych podłożach obserwuje się wzrost kolonii bakterii Streptococcus pyogenes lub Staphylococcus aureus.

Jak wygląda leczenie niesztowicy?

W leczeniu niesztowicy stosowane są leki przeciwbakteryjne – antybiotykoterapia obejmuje przyjmowanie leków doustnych oraz smarowanie chorych miejsc preparatami działającymi miejscowo. Należy także dbać o właściwy poziom higieny skóry wokół zmian – zalecane są regularne zmiany opatrunków ochronnych oraz stosowanie środków odkażających, również bezpośrednio na wykwity.

Jak jest zbudowana i jak działa skóra?

Bibliografia:

1. Lidia Ruszkowska, Choroby bakteryjne skóry. Obraz kliniczny i leczenie, „Lek w Polsce” 2015, vol. 25, s. 26–33.