Estradiol (z łac. estradiolum, w skrócie E2) określany jest mianem jednego z głównych hormonów steroidowych. Jego oznaczenie wykonuje się przede wszystkim przy podejrzeniach zaburzenia dojrzewania płciowego i diagnostyce niepłodności.

Estradiol – charakterystyka hormonu

Estradiol jest wytwarzany u kobiet w jajnikach oraz w nadnerczach. W przypadku mężczyzn produkcja estradiolu zachodzi w jądrach i również nadnerczach (w o wiele mniejszym stężeniu niż u kobiet). Estradiol wpływa na mięśnie gładkie macicy oraz jajowodów, pobudza perystaltykę jajowodów, dzięki czemu komórka jajowa może przemieszczać się z jajników do jamy macicy, a także rozrost błony śluzowej macicy, czyli endometrium. Estradiol wpływa na rozwój warg sromowych większych i mniejszych. Jak informują ginekolodzy, wysokie stężenia estradiolu bardzo często wywołują brunatne przebarwienie na wargach sromowych. Za sprawą estradiolu następuje dojrzewanie komórek nabłonka pochwy, pobudzany jest ich podział komórkowy, a także dochodzi do złuszczania komórek kwasochłonnych oraz regulacji pH w pochwie.

Estradiol reguluje popęd płciowy i zwiększa libido. Ma także wpływ na ośrodek termoregulacji w układzie nerwowym. Za sprawą E2 w wątrobie zachodzi także większa produkcja białek. Estradiol ma wpływ na gospodarkę lipidową oraz węglowodanową. Hamuje wydzielanie łoju, wpływa na zatrzymanie sodu i wody w organizmie. Za sprawą estradiolu dokonuje się także przyspieszenie kostnienia chrząstek nasadowych kości długich oraz obniżenie ciśnienia tętniczego krwi.

Zobaczcie, jakie jeszcze hormony wpływają na nasz organizm, a zwłaszcza na organizm kobiet:

Wskazania do badanie poziomu estradiolu – kiedy wykonać?

Jak informują lekarze, oznaczenie poziomu estradiolu jest pomocnym badaniem w diagnostyce chorób jajników, a także w metodzie różnicowania źródeł braku miesiączki (wywołanych ciążą, menopauzą oraz innymi przyczynami). Badanie poziomu estradiolu jest stosowane w czasie prób zapłodnienia metodą in vitro, ponieważ umożliwia ocenę rozwoju pęcherzyków jajnikowych, czyli możliwość pobrania komórek jajowych z jajników. Zazwyczaj badanie wykonuje się kilka dni przed zabiegiem. Badanie estradiolu wykonuje się również w różnych fazach cyklu miesiączkowego, ponieważ jego stężenie jest zmienne w czasie cyklu. Ponadto estradiol jest jednym z czynników ocenianych w przypadku oszacowania rezerwy jajnikowej, czyli wskaźnika pozwalającego na stwierdzenie ile komórek w jajnikach kobiety może jeszcze dojrzeć i być wykorzystanymi w celach zapłodnienia.
Jest to także standardowe badanie w diagnostyce nowotworów jajnika oraz podejrzeń zaburzenia dojrzewania płciowego u kobiet. Badanie poziomu estradiolu wykonywane jest także u mężczyzn z podejrzeniem nowotwór jądra i ginekomastii.

Ponadto poziom estradiolu pozwala na ocenę stosowanego leczenia hormonalnego u kobiet znajdujących się w okresie menopauzy. Lekarze zlecają wykonanie oznaczenia estradiolu, gdy wystąpi całkowity brak miesiączki oraz nieprawidłowe krwawienia z pochwy.

Badanie poziomu estradiolu – normy estradiolu

Oznaczenie poziomu estradiolu dokonywane jest we krwi za pomocą pobrania niewielkiej próbki najczęściej z żyły znajdującej się w obrębie zgięcia (dołu) łokciowego. Należy pamiętać, że na badanie należy stawić się na czczo. Przed badaniem należy poinformować lekarza oraz osoby wykonujące pobranie o stale zażywanych lekarstwach.

Normy estradiolu u kobiet zmieniają się w zależności od faz cyklu menstruacyjnego. Na poziom hormonu może mieć wpływ także stosowana hormonalna terapia zastępcza oraz tabletki antykoncepcyjne.

Wartości referencyjne mogą różnić się w zależności od laboratorium analitycznego, w którym badanie estradiolu zostało wykonane. Orientacyjne normy estradiolu wynoszą:

• 84–970 pg/ml (0,3–3,5 nmol/l) – u kobiet w fazie folikularnej,
  
• 13–330 pg/ml (0,48–1,17 nmol/l) – u kobiet w czasie owulacji,
  
• 73–200 pg/ml (0,26–0,73 nmol/l) – u kobiet w fazie lutealnej,
  
• 11,2–42 pg/ml (0,04–0,15 nmol/l) – u kobiet w okresie menopauzy,
  
• 11,2–50,4 pg/ml (0,04–0,18 nmol/l) – u mężczyzn.
  

Co oznacza wysoki i niski poziom estradiolu?

Wysoki poziom estradiolu jest naturalnym (fizjologicznym) stanem u kobiet w ciąży, który nie stanowi powodów do obaw. Podwyższony poziom estradiolu jest wywołany jego suplementacją w postaci doustnych środków antykoncepcyjnych czy innych. Jak informują lekarze, wysoki poziom estradiolu może wskazywać na obecność nowotworów jąder, jajników oraz nadnerczy, a także choroby wątroby (np. marskość). Zdarza się, że poziom estradiolu przekraczający normy występuje u osób chorujących na nadczynność tarczycy, a także na chorobę nowotworową. U mężczyzn poziom estradiolu znacznie przewyższający wartości referencyjne często wiąże się z ginekomastią. Estradiol powyżej normy występuje u dziewcząt z oznakami przedwczesnego dojrzewania płciowego. Niski poziom estradiolu pojawia się w sytuacji niedoczynności jajników oraz jąder. Obniżone stężenie może wskazywać również na zespół Turnera, niedoczynność przysadki, zespół policystycznych jajników (PCOS).

Zobaczcie, czy antykoncepcja hormonalna może leczyć:

Bibliografia

1. Romer T.E., Endokrynologia kliniczna dla ginekologa, internisty i pediatry, Springer PWN, Warszawa 1998.