Drżenie mięśni jest zaburzeniem ruchowym, które polega na mimowolnych ruchach grup mięśniowych. Jego częstą przyczyną jest intensywny wysiłek fizyczny oraz niedobory witamin lub minerałów. Drżenie mięśni może jednak oznaczać poważną chorobę neurologiczną.

Drżenie mięśni a wysiłek fizyczny

Drżenie mięśni oznacza mimowolne i rytmiczne ruchy określonych grup mięśniowych, które mogą mieć charakter naprzemienny lub wahadłowy. Najczęściej dotyczą mięśni: rąk, twarzy, głowy, pleców lub kończyn dolnych. Drżenia mięśni często są spowodowane nadmiernym wysiłkiem fizycznym. Mogą wystąpić w trakcie ćwiczeń lub po ich zakończeniu. Lekkie drżenia związane z aktywnością fizyczną nie są powodem do niepokoju. W przypadku silnych drżeń, które uniemożliwiają np. wykonanie ruchu, chwycenie przedmiotu należy natychmiast zgłosić się do lekarza.

Najczęstsze przyczyny drżeń mięśni

Jedną z częstszych przyczyn drżenia mięśni są niedobory witamin lub składników mineralnych mających wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego. Najczęściej wywołują je:

• niedobory witamin z grupy B (zwłaszcza witaminy B1 lub B6),
  
• niedobory magnezu, potasu i wapnia – elektrolitów odpowiedzialnych za przewodnictwo nerwowo – mięśniowe, czyli przekazywanie impulsów nerwowych do mięśni i ich prawidłową kurczliwość.
  

Istnieje również drżenie polekowe pojawiające się na skutek długotrwałego przyjmowania określonych leków bądź innych substancji. Do drżeń drobnofalistych i pobudzenia mięśniowego może doprowadzić odstawienie alkoholu. Poalkoholowe drżenia mięśniowe pojawiają się najczęściej po 24-72 godzinach od ostatniej dawki alkoholu. Może im towarzyszyć gorączka, przyspieszona akcja serca oraz wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Drżenie pojedynczych mięśni lub ich grup występuje również pod postacią tików nerwowych, które prowadzą do wykonywania mimowolnych ruchów, np. kończyn czy mrugania. Ich przyczyną może być pobudzenie emocjonalne oraz silny stres. Niekiedy tiki nerwowe są objawem zaburzenia neurologicznego – zespołu Tourette’a.

Jakie choroby mogą wywoływać drżenia mięśni?

Powtarzające się drżenia mięśni mogą świadczyć o poważnych chorobach neurologicznych. Wśród nich należy wymienić:

• padaczkę – przy napadzie ogniskowym (inaczej małym lub częściowym) pojawia się najczęściej drżenie rąk. W przypadku napadu toniczno-klonicznego dochodzi do uogólnionego drżenia mięśni kończyn i głowy;
  
• nerwicę – występują w niej drżenia mięśni i napady przypominające ataki padaczkowe; przy nerwicy histerycznej może dojść do utraty przytomności, niedowładów oraz porażenia określonych grup mięśnowych;
  
• pląsawicę Huntingtona – jest to choroba uwarunkowana genetycznie, która objawia się drżeniem rąk i nóg; towarzyszą im zaburzenia umysłowe, brak kontroli ruchowej, zmniejszenie napięcia mięśniowego oraz postępujące zaburzenia pamięci;
  
• chorobę Parkinsona – jest to choroba neurodegeneracyjna, która najczęściej rozwija się u osób po 65. roku życia. Podstawowym objawem schorzenia jest naprzemienne drżenie rąk pojawiające się w spoczynku. Charakterystycznym symptomem jest tzw. „kręcenie pigułek” – ocieranie kciuka o palec wskazujący;
  
• stwardnienie zanikowe boczne – choroba objawia się osłabieniem mięśni nóg, dłoni, ramion oraz twarzy. Wraz z postępowaniem choroby dochodzi do niedowładów i zaników mięśni. Typowymi symptomami są również trudności w połykaniu, niewyraźna mowa;
  
• chorobę Wilsona – jest to schorzenie o podłożu genetycznym, które polega na zaburzeniu metabolizmu miedzi w organizmie. Objawami neurologicznymi choroby są: drżenia mięśni kończyn i głowy, zaburzenia napięcia mięśniowego, spowolnienie ruchowe, sztywność mięśni, ślinienie się, zaburzenia mowy oraz trudności w połykaniu. Innymi symptomami choroby są nieprawidłowości w pracy wątroby, powiększenie narządu, stan zapalny oraz marskość;
  
• drżenie samoistne – inaczej choroba Minora, która w połowie przypadków rozwija się z niejasnych przyczyn. Objawia się drżeniem głowy, warg, kończyn górnych, kurczem powiek oraz ruchami mimowolnymi;
  
• hipoglikemię – inaczej niedocukrzenie, któremu towarzyszą drżenia mięśni rąk i nóg, zaburzenia widzenia, bóle i zawroty głowy, wzmożona senność, nadmierne pocenie się i kołatanie serca; hipoglikemia może być objawem źle leczonej cukrzycy.
  

Przyczyną częstych i nawracających drżeń mięśni mogą być choroby układu wewnątrzwydzielniczego, takie jak: nadczynność przytarczyc, nadczynność tarczycy oraz guz chromochłonny nadnerczy. Drżenia mięśni mogą być oznaką zatrucia metalami ciężkimi, np. rtęcią czy ołowiem, które są uznawane za najbardziej niebezpieczne dla życia. Na zatrucia metalami ciężkimi najbardziej narażone są osoby pracujące w przemyśle chemicznym, szklarskim, cementowym, elektrotechnicznym, elektrowniach węglowych oraz w hutnictwie. Do zatruć przyczyniają się zanieczyszczenia środowiska prowadzące do przedostania się związków toksycznych do żywności.