Dogoterapia (inaczej – kynoterapia) nie jest samodzielną metodą leczenia. Może jednak stanowić doskonałe uzupełnienie terapii zasadniczej wielu dolegliwości – zarówno somatycznych, jak i psychicznych – wzmacniając jej efektywność.

Czytaj też:

• Psy mogą wykryć zakażenie koronawirusem nawet ze 100-procentową dokładnością!
• Koronawirus: Obecność zwierzaka w domu łagodzi stres i pomaga przetrwać izolację

Dogoterapia – terapeutyczny wpływ psa na człowieka

Już w latach 70. ubiegłego wieku w Stanach Zjednoczonych przeprowadzono badania, które wykazały, że psy wywierają pozytywny wpływ na stan zdrowia osób z różnego typu schorzeniami. Ich obecność przyspieszała rekonwalescencję pacjentów po zawałach, poprawiała kondycję pensjonariuszy domów spokojnej starości, stymulowała zachowania społeczne u dzieci dotkniętych autyzmem. Leczenie z pomocą psów szybko zyskało popularność w wielu krajach.

W Polsce dogoterapia praktykowana jest od 1987 roku. Promocją i standaryzacją dogoterapii zajmuje się Polskie Towarzystwo Kynoterapeutyczne. Od 2010 roku istnieje oficjalnie zawód dogoterapeuty. Osoba taka musi umieć nawiązać właściwe relacje z psami, ale też mieć kompetencje niezbędne w pracy z pacjentami. Podyplomowe szkolenie w zakresie dogoterapii odbywają zatem specjaliści w dziedzinie zdrowia, edukacji czy pomocy społecznej. Pod ich stałą opieką znajdują się przyuczone do swojej roli zwierzęta.

Psy do dogoterapii

Obok szkolenia psa do dogoterapii istotny jest wybór czworonoga o odpowiednich predyspozycjach. Musi on być posłuszny, przewidywalny, pozbawiony agresywnych skłonności, a także przyjacielsko nastawiony do ludzi, pogodny, ufny, chętny do współpracy. Powinien przy tym wykazywać się dużą cierpliwością i opanowaniem. O przydatności psa do pracy z chorymi decydują jego cechy osobnicze, ale pewne rasy psów szczególnie nadają się do dogoterapii. Z rasą powiązane są bowiem odruchowe zachowania, mające wpływ na bezpieczeństwo i efektywność zajęć. W praktyce psy terapeutyczne to zwykle labradory, golden retrievery czy owczarki szkockie.

Zobacz film i dowiedz więcej o dogoterapii.

Na czym polega dogoterapia?

Przebieg dogoterapii uzależniony jest od indywidualnych potrzeb pacjenta i dostosowany do jego możliwości. Sesje odbywają się najczęściej w cztero-, pięcioosobowych grupach. Interakcja z psem wpływa pozytywnie na samopoczucie pacjentów, zachęca ich do aktywności, której nie podjęliby równie chętnie w warunkach tradycyjnej terapii.

Polskie Towarzystwo Kynoterapeutyczne wyróżnia następujące rodzaje zajęć:

• spotkanie z psem – spontaniczna zabawa ze zwierzęciem, czynności pielęgnacyjne (wyzwalają pozytywne emocje, wspomagają rozwój psychospołeczny i pokonywanie barier w tym obszarze),
  
• edukacja z psem – sesje odbywające się według ustalonego scenariusza, których celem jest usprawnianie sfery intelektualnej i poznawczej (taka forma dogoterapii, prowadzona w przedszkolu czy w szkole, podnosi motywację do nauki, ułatwia koncentrację i zapamiętywanie),
  
• terapia z psem – ćwiczenia ruchowe ukierunkowane na określony cel (np. rehabilitację, stymulację rozwoju motorycznego), opracowane w porozumieniu z lekarzem lub rehabilitantem.

Pierwszy rodzaj zajęć nie wymaga dokumentacji i ewaluacji, będących standardową procedurą w dwóch pozostałych przypadkach. Pozwala to na ocenę postępów terapii i dobór najlepszych metod. Efekty dogoterapii widoczne są zwykle już po kilku sesjach.

Cele dogoterapii

Dogoterapia może służyć celom rekreacyjnym, edukacyjnym, stanowić uzupełnienie rehabilitacji ruchowej, psychoterapii. Już samo przebywanie ze zwierzęciem wpływa korzystnie na samopoczucie psychiczne – podnosi poziom endorfin, relaksuje, daje poczucie konstruktywnego spędzenia czasu, pozwala zapomnieć na chwilę o problemach. W wielu przypadkach korzyścią płynącą z dogoterapii są bodźce sensoryczne, które stymulują zmysły i układ nerwowy. Kontakt z psem motywuje do aktywności fizycznej, co ułatwia proces rehabilitacji. Ruch może służyć poprawie motoryki i koordynacji ruchowej, wzmocnieniu siły mięśniowej i ogólnej kondycji. Dogoterapia uatrakcyjnia edukację, wspomagając np. naukę czytania. Uczy też troski i odpowiedzialności. Jako narzędzie psychoterapii dogoterapia ułatwia pokonywanie lęków (służy m.in. leczeniu zoofobii), kształtuje umiejętność wyrażania emocji, wzmacnia pewność siebie. Emocjonalne bariery często bowiem łatwiej przełamać w kontakcie ze zwierzęciem niż z innymi ludźmi.

Dla kogo wskazana jest dogoterapia?

Dogoterapię najczęściej praktykuje się w przypadku dzieci z różnego typu deficytami lub zaburzeniami rozwojowymi:

• problemami emocjonalnymi,
  
• zaburzeniami zachowania,
  
• trudnościami w nauce,
  
• ADHD,
  
• upośledzeniem umysłowym,
  
• zespołem Downa,
  
• autyzmem,
  
• mózgowym porażeniem dziecięcym,
  
• epilepsją,
  
• niepełnosprawnością ruchową.

Dogoterapię wykorzystuje się w pracy z dorosłymi:

• wymagającymi rehabilitacji ruchowej,
  
• dotkniętymi różnego typu dolegliwościami o podłożu somatycznym (takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane, choroby sercowo-naczyniowe, choroba Alzheimera, schizofrenia) lub niepełnosprawnymi intelektualnie,
  
• samotnymi, cierpiącymi na depresję, przeżywającymi emocjonalne kryzysy.