Dobre bakterie w jelitach już od dawna uznano za kluczowe dla sprawnego działania ludzkiego systemu odpornościowego. Obecnie jednak, oprócz odpowiedniej ochrony flory bakteryjnej przy antybiotykoterapii, niektórzy proponują przyjmowanie probiotyków przez cały rok. Mają one wspomóc budowę flory bakteryjnej i jej ochronę.

Dobre bakterie jelitowe – jak działają?

Dobre bakterie wchodzą w skład flory bakteryjnej jelit i dzięki temu warunkują sprawne działanie systemu immunologicznego. Te pożyteczne mikroorganizmy warunkują „dobrą odporność”. Dobre bakterie zasiedlające układ pokarmowy zapobiegają mnożeniu i skupianiu się w jelitach szkodliwych dla zdrowia bakterii i grzybów. U zdrowego człowieka znajduje się około 100 bilionów bakterii, większość jednak stanowią te dobre, korzystne dla zdrowia bakterie, które pozostają w stanie równowagi biologicznej. Zaburzenie tej równowagi może z kolei przekładać się na zmniejszenie odporności i zaburzenie sprawnego działania układu immunologicznego.

Jakie bakterie są „dobre”?

Dobre bakterie jelitowe to przede wszystkim gatunki bakterii kwasu mlekowego:

• Lactobacillus,
• Bifidobacterium,
• Saccharomyces boulardii.

Te pożyteczne bakterie szczelnie pokrywają nabłonek jelitowy. Dzięki temu stanowią barierę, której pokonać nie mogą szkodliwe substancje i chorobotwórcze bakterie, dostające się do organizmu różnymi drogami. Najczęstszą przyczyną chorób są te docierające do organizmu wraz z pokarmem. Pożyteczne bakterie probiotyczne mają na szczęście zdolność do zwiększania własnej liczebności. Są w stanie obronić się przed atakiem bakterii chorobotwórczych w wielu sytuacjach.

Zobacz film i dowiedz się jak bezpiecznie przyjmować probiotyki: 

Jakie funkcje w organizmie pełnią pożyteczne bakterie?

Pożyteczne bakterie probiotyczne pełnią w ludzkim organizmie szereg funkcji, z których często ludzie nie zdają sobie sprawy. Nie bez przyczyny w dyskursie popularnonaukowym powraca teza, że zdrowe jelita to zdrowy organizm. Zaburzenie flory bakteryjnej, zmniejszenie ilości pożytecznych bakterii w jelitach może przyczynić się do rozwoju poważnych chorób.

Dobre bakterie w jelitach:

• produkują witaminy z grupy B,
• obniżają poziom „złego cholesterolu” LDL,
• tworzą środowisko kwasowe ułatwiające wchłanianie się wapnia, żelaza i cynku,
• usprawniają ruchy robaczkowe jelit,
• produkują naturalne przeciwciała,
• chronią śluzówkę jelita przed działaniem różnych patogenów,
• łagodzą objawy nietolerancji laktozy,
• zapobiegają powstawaniu nowotworów jelita grubego,
• zapobiegają zakażeniom jelitowym,
• obniżają ciśnienie tętnicze.

Co niszczy pożyteczne bakterie?

Dobre bakterie w jelicie człowiek może zniszczyć sam. Główną rolę odgrywa tutaj dieta. Niewłaściwe nawyki żywieniowe są w stanie trwale zaburzyć funkcjonowanie flory bakteryjnej jelit. Dzieje się tak, zwłaszcza gdy w diecie znajdują się w dużych ilościach:

• białko (jeśli mięso jest spożywane kilka razy dziennie),
• rafinowane cukry i biała mąka („oczyszczona”, czyli pozbawiona składników odżywczych),
• wysoko przetworzone pokarmy (konserwanty, sztuczne barwniki, emulgatory, polepszacze smaku, substancje przedłużające trwałość),
• oleje roślinne produkowane na gorąco w temperaturze 160–200℃ (rafinowane),
• alkohol.

Dobre bakterie niszczy także kuracja antybiotykowa, w której efekcie zabijane są zarówno złe, jak i dobre bakterie. Pożyteczne organizmy mogą ginąć w efekcie stresu, leczenia sterydowego i hormonalnego. Do uszkodzenia flory bakteryjnej często przyczynia się również chemioterapia i radioterapia. W takich przypadkach wskazane jest prowadzenie kuracji probiotycznej.

Jak odbudować florę pożytecznych bakterii?

Pożyteczne bakterie probiotyczne bytujące w jelitach zależą od stylu życia człowieka. Bardzo łatwo je zniszczyć, da się jednak odbudować mikroflorę jelitową. Taka kuracja trwa ok. 6 miesięcy.

Kuracja wspomagająca wzrost pożytecznych bakterii w jelitach polega na usunięciu z diety szkodliwych składników (lub na znacznym ich ograniczeniu jak w przypadku mięsa). Bardzo ważne jest wykluczenie z diety produktów wysoko przetworzonych. Dieta przy kuracji mającej na celu odbudowę flory bakteryjnej powinna być bogata w:

• błonnik (otręby, kasze, owsianki, pełnoziarniste pieczywo),
• kefir,
• mleko (jednodniowe),
• ogórki i kapustę kiszoną,
• zakwas z kapusty kiszonej,
• jabłka,
• ocet winny balsamiczny,
• cytrusy.

Do tzw. gotowych produktów probiotycznych należy podchodzić z dużym dystansem. Aby produkt był probiotykiem, powinien zawierać 10 mln żywych komórek bakteryjnych w mililitrze produktu, co nie zdarza się aż tak często. Zamiast kupować słodzony „probiotyczny” jogurt, lepiej postawić na tradycyjny kefir. Z równie dużym dystansem należy podchodzić do suplementów diety określanych mianem probiotyków. Przed ich zażyciem warto skonsultować się z lekarzem. Pamiętać trzeba, że nic nie zastąpi naturalnych, zdrowych bakterii dostarczanych w pożywieniu. Może więc lepiej zdecydować się na zakwas z kapusty niż drogie tabletki z apteki?

Bibliografia:

1.  Z. Libudzisz. Mikroflora jelitowa, rola probiotyków w żywieniu. Instytut Technologii Fermentacji i Mikrobiologii Politechniki Łódzkiej.
2. M. K. Błaszczyk: Mikrobiologia środowisk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 333.