Objawy, jakich chory doświadcza w przebiegu zatrucia toksycznymi substancjami i na skutek abstynencji, nazywane są majaczeniem alkoholowym. Wielopoziomowe zwyrodnienie, jakiemu ulega ustrój pacjenta, wymaga szybkiej interwencji lekarskiej oraz terapii psychologicznej. Psychoza może trwać nawet kilka dni.

Co to jest biała gorączka?

Delirium tremens, znane także jako biała gorączka lub majaczenie po alkoholu, to jedna z najgroźniejszych postaci zespołu objawów związanych z nagłym odstawieniem lub znacznym zmniejszeniem dawki spożywanego alkoholu. Stan ten charakteryzuje się zaburzeniami świadomości wraz z iluzjami, omamami i urojeniami o negatywnym wydźwięku, którym często towarzyszą zaburzenia wegetatywne i inne objawy somatyczne.

Biała gorączka po alkoholu to odpowiedź organizmu na skutek zmiany rytmu dostarczania składników toksycznych działających hamująco na układ nerwowy ustroju. Rozregulowanie pracy neuroprzekaźników w przebiegu abstynencji alkoholowej powoduje wzrost aktywności centralnego układu nerwowego i rozwijanie się burzliwych reakcji zwrotnych pogarszających ogólną kondycję pacjenta.

To, ile trwa majaczenie alkoholowe, uzależnione jest w dużej mierze od stopnia wyniszczenia organizmu pacjenta, jednak zwykle ustępuje lub słabnie w ciągu tygodnia. Nieleczone może również nieść za sobą śmiertelne konsekwencje, jednak odpowiednio szybkie i kompleksowe leczenie zwiększa szansę wyleczenia białej gorączki.

Objawy delirium tremens

Delirium tremens, czyli zaburzenie psychiczno-behawioralne spowodowane używaniem alkoholu, zaszeregowane zostało w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 pod nazwą F10.4 i charakteryzuje się następującymi objawami:

• zaburzeniami świadomości z halucynacjami, omamami i urojeniami dotyczącymi zmysłów wzrokowo-słuchowych, rzadziej smakowo-węchowych;
• zaburzeniami pamięci i snu, bezsennością, koszmarami;
• uczuciem lęku z tendencją do niepokoju ruchowego, drżenia rąk, języka i mięśni mimicznych twarzy;
• napadami drgawkowymi o charakterze uogólnionych epizodów toniczno-klonicznych;
• zaburzeniami pracy narządów wewnętrznych, głównie wątroby;
• podwyższoną temperaturą ciała;
• towarzyszącą chorobą, zwykle zapaleniem płuc;
• nadaktywnością układu współczulnego, czyli systemu mobilizującego i utrzymującego w homeostazie czynności całego ustroju pozostające poza świadomą kontrolą, jak przyspieszenie akcji serca czy rozszerzenie źrenic.

Zobacz film: Alkoholizm

W rozwiniętym obrazie delirium tremens obserwuje się także zaburzenia orientacji co do miejsca, czasu, sytuacji, nawet własnej osoby. Nierzadko występują urojenia prześladowcze wyzwalające u chorego podniecenie i agresję ruchową. Zdarza się też utrudniony kontakt ze światem zewnętrznym, osłabiona koncentracja i spowolnienie logicznego myślenia.

Skrajnie zaawansowane delirium tremens może przybrać postać majaczenia śpiączkowego, stanowiącego końcowe stadium schorzenia o niepomyślnym przebiegu i zakończeniu. Biała gorączka alkoholowa rozwija się ostro, zwykle 2–3 dni po przerwaniu ciągu lub znacznym ograniczeniu spożywania etanolu, choć może również narastać stopniowo i być poprzedzona okresem łagodnych zwiastunów zespołu abstynencyjnego. Schorzenie bywa również przyczyną samookaleczeń i wyzwala myśli samobójcze. Śmiertelność w wyniku delirium tremens wynosi blisko 5%. Majaczenie alkoholowe nasila się głównie wieczorami i w nocy bez względu na miejsce przebywania pacjenta.

Leczenie majaczenia alkoholowego

Biała gorączki wymaga specjalistycznego postępowania medycznego i kompleksowej opieki psychiatrycznej. Podstawową metodą leczenia delirium tremens jest farmakoterapia ukierunkowana na niebezpieczne dla zdrowia i życia stany psychotyczne, bazująca na lekach z grupy neuroleptyków, a także środkach przeciwpadaczkowych wygaszających nadaktywność centralnego układu nerwowego.

Postępowanie farmakologiczne zwykle rozpoczyna się od doustnego lub domięśniowego podawania benzodiazepinów, najczęściej diazepamu, lorazepamu i oksazepamu, co 1–2 godziny, aż do czasu zniesienia ostrych objawów majaczenia alkoholowego. W przypadku słabej efektywności tej grupy leków wprowadza się haloperidol. Uzupełnienie terapii stanowią metody pozajelitowego nawadniania organizmu oraz środki przywracające równowagę elektrolitową ustroju, wyrównujące głównie niedobory witaminy B1 i B6.

Nieleczona biała gorączka po alkoholu ma tendencje do nawracania oraz silniejszego przebiegu kolejnego ataku. Nawracające delirium tremens zwiększa ryzyko pojawienia się powikłań zdrowotnych takich jak dehydratacja organizmu, zaburzenia rytmu pracy serca czy depresja oddechowa.

Bibliografia:

1. M. Jarema, Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, PZWL, Warszawa 2013.

2. J. Rybakowski, Psychiatria. Podstawy psychiatrii, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010.

3. A. Szczeklik, Interna Szczeklika 2017, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.