Odciski na stopach nie należą do rzadkości. Oprócz tego, że stanowią problem estetyczny, to nieleczone są źródłem bólu i mogą odpowiadać za stan zapalny. Najczęściej są wynikiem noszenia niewygodnych, zbyt ciasnych lub za luźnych butów. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje odcisków – nagniotki i modzele, przy czym pierwsze najczęściej rozwijają się na palcach, a drugie na podeszwie stopy. Odciski mogą powstawać też między palcami stóp w wyniku ich wzajemnego pocierania się podczas chodzenia.

Czym są odciski na stopach i co je wywołuje?

Odciski na stopach to warstwa obumarłego, zrogowaciałego naskórka, która powstaje wskutek długotrwałego tarcia lub nacisku wywieranego na skórę. Grupą szczególnie narażoną na odciski są sportowcy, osoby otyłe i kobiety chodzące w butach na wysokim obcasie, wąskich w czubie lub zbyt luźnych. Do powstania odcisków na stopie predysponuje nieprawidłowa budowa stopy (np. płaskostopie, wysokie podbicie, zdeformowane i krzywe palce, nierówności kostne) i niewłaściwa motoryka poruszania się. Przyczynami odcisków są: słabe ukrwienie stóp, uszkodzenie gruczołów potowych, blizny i brodawki na stopach, ciężka praca fizyczna i długotrwałe stanie na nogach.

Rodzaje odcisków na stopie

Najczęściej występującym rodzajem odcisku na stopie są modzele. Zmiany te lokalizują się przeważnie z boku ostatniego palca stopy, podstawie palucha, przodostopiu i pięcie. Są to płaskie, dość miękkie, obszerne skupiska zrogowaciałego naskórka. Z kolei nagniotki to odciski, które mogą być twarde (pojawiają się na wyniosłościach kostnych) lub miękkie (występują najczęściej między palcami stóp). Mają formę sterczących i okrągłych narośli.

Częściej występują na kościstych stopach, gdzie brak podściółki. W wyniku stanu zapalnego pojawia się odcisk na stopie z korzeniem. W centralnej części formuje się czop rogowy, który przybiera zazwyczaj postać stożka. Zakończony jest ostrym wierzchołkiem, który skierowany w głąb skóry może podrażniać zakończenia nerwowe i stanowić źródło napadowego bólu utrudniającego poruszanie się.

Jak pozbyć się odcisków na stopach domowymi sposobami?

Jeśli odcisk na stopie jest niewielki, można go leczyć samodzielnie. Przede wszystkim trzeba zrezygnować z niewygodnych butów, obcisłych skarpet i rajstop. Ważne jest noszenie obuwia nieuciskającego, miękkiego, skórzanego, dobrze dopasowanego, które uniemożliwi przesuwanie się stóp podczas chodzenia. Warto skorzystać z poduszeczek do obuwia, które sprawiają, że but staje się wygodniejszy, a stopa czuje się bardziej komfortowo. Najlepiej zakładać gładkie bawełniane skarpety, które chronią przed wilgocią i grzybicą stóp.

Naturalne sposoby na odciski na stopach stanowią: aplikowanie maści nagietkowej, moczenie stóp w wodzie z solą, sokiem z cytryny lub sodą oczyszczoną, wcieranie w odcisk olejku rycynowego, okłady z kwasu chlebowego i przykładanie wilgotnej saszetki po herbacie. Moczenie nóg w naparze z rumianku złagodzi dyskomfort i zmiękczy twardy naskórek. Do jego przyrządzenia stosuje się 4 łyżki stołowe rumianku i litr wody. Doskonałym sposobem na zmiękczenie naskórka i usunięcie odcisku jest okład na bazie miąższu z pomidora.

Pozytywne efekty przynosi mikstura z czosnku i oliwy z oliwek. Ząbek czosnku przeciska się przez praskę i miesza z łyżką oliwy z oliwek. Mieszankę nakłada się na odcisk i owija bandażem. Opatrunek pozostawia się na całą noc, a rano dokładnie zmywa. Dobrym rozwiązaniem jest też moczenie stóp w wywarze z płatków owsianych. Wystarczy 2 szklanki płatków owsianych zagotować w 4 litrach wody i lekko przestudzić.

Co stosować na odciski na stopach?

Sposobem na odciski na stopach jest ich właściwa pielęgnacja. W sprzedaży znajdują się specjalne kremy nawilżające na odciski. Należy je stosować codziennie na noc. Zapewnią one natłuszczenie, zmiękczenie, wygładzenie oraz zredukują zgrubienia i zrogowacenia skóry. W ich składzie można znaleźć m.in. składniki natłuszczające, takie jak masło kakaowe i shea, oleje roślinne oraz składniki złuszczające, w tym głównie mocznik i kwas salicylowy. Zrogowaciałą skórę powinno się systematycznie usuwać tarką lub pumeksem do stóp (wcześniej należy wymoczyć stopy w wodzie z solą lub mydłem) lub stosować peeling. Odcisków nie powinno się ścinać nożyczkami, bo może to doprowadzić do zakażenia.

Jak usunąć odciski na stopach?

Jeśli domowe sposoby walki z odciskami nie przynoszą efektów, można skorzystać z dostępnych bez recepty w aptekach preparatów na odciski. Niekiedy wystarczy umycie stopy i przyklejenie specjalnego plastra na odciski, który zawiera kwas salicylowy. Stosuje się też płyny, maści i żele. Należy jednak uważać, aby nie doprowadzić do nadmiernego rozmiękczenia zmienionej chorobowo i sąsiadującej z nią zdrowej skóry, co podnosi ryzyko rozwoju infekcji. Wokół odcisku najbezpieczniej zastosować maść ochronną, np. maść cynkową.

Duże i bolące odciski na stopie najlepiej skonsultować z podologiem. Odciski na stopach usuwa się w salonie kosmetycznym albo gabinecie chirurgicznym. Zabieg nie wymaga znieczulenia. Dotyczy wyłącznie zrogowaciałego naskórka, a jednorazowo usuwana jest tylko jedna zmieniona chorobowo warstwa. Zabieg wykonywany jest za pomocą gumowego frezu z nakładką ścierną, po uprzednim zmiękczeniu skóry w wanience z solą kosmetyczną. Trwa około 1,5 godziny. Powstałą po nim ranę zakleja się plastrem.

Odcisk spowodowany nieprawidłową motoryką chodu leczy się dodatkowo, podejmując odpowiednią gimnastykę. Z kolei odciskom wywołanym zaburzeniami budowy stopy zapobiega się, używając wkładek ortopedycznych.

Bibliografia:

1. Kwieciński A., Choroby stóp, „Farmaceutyczny Przegląd Naukowy”, 2007; 7-8: 56-58.

2. Ziaja D., Sznapka M., Koczy B., Vademecum Podologii, Gdańsk, Via Medica, 2015.

3. Drzażdżyńska A., Pokaż swoje stopy już teraz pomyśl o letnich sandałach, „Zdrowe Nogi”, 2007; 1(14): 1-2.

4. Marcinkiewicz M., Zadbane stopy latem, „Farmacja praktyczna”, 2015; 7-8: 19-20.

5. Małek E., Pielęgnowanie kończyn dolnych, Radom, Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, 2006.