Habsburgowie to niemiecka dynastia założona przez Guntrama Bogatego w X wieku. U części przedstawicieli tego rodu stwierdzono zaburzenie w postaci prognatyzmu (z łac. prognathia). Zwyczajowo określa się je jako warga habsburska. To nadmierne wysunięciec, w tym przypadku żuchwy. Prognatyzm żuchwy w nomenklaturze medycznej funkcjonuje także jako progenia.
Czym jest warga habsburska?
Prognatyzm żuchwowy, zwany też progenią, polega na nadmiernym rozroście i wysunięciu żuchwy (szczęki dolnej) w stosunku do szczęki górnej. W przypadku silnie wysuniętej ku przodowi szczęki górnej mówi się o prognacji. Badacze donoszą, że nadmierne wysunięcie kości trzewioczaszki typowe było dla praczłowieka. Chorobę nierzadko stwierdza się w przebiegu schorzeń endokrynologicznym, jak akromegalia, w których przebiegu dochodzi do nadmiernego wzrostu kośćca i masy tkanek. Dodatkowo wystąpić może w przebiegu chorób genetycznych, jak zespół Gorlina, nazywany także zespołem nabłoniaków znamionowych (objawia się nieprawidłowościami układu nerwowego, układu dokrewnego, skóry, narządu wzroku, kości), czy zespół Crouzona, określany również jako dyzostoza czaszkowo-twarzowa (objawia się zwłaszcza licznymi deformacjami w obrębie twarzoczaszki).
Schorzenie zawdzięcza swoją zwyczajową nazwę, tj. warga habsburska, dynastii Habsburgów, w której miało podłoże genetyczne. Spowodowane było licznymi zaburzeniami w materiale genetycznym, powstałymi w wyniku kazirodczych związków wśród członków rodu. W gronie monarchów z prognatyzmem wymienia się m.in.: Karola V Habsburga, Ferdynanda I Habsburga, Ferdynanda II Habsburga, Ferdynanda III Habsburga, Filipa II Habsburga czy Karola II Habsburga.
Prognatyzm w klasyfikacji ICD-10
W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 (z ang. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) prognatyzm sklasyfikowany został do kategorii K, czyli „Choroby układu trawiennego”, podkategorii 07 „Nieprawidłowości zębowo-twarzowe [łącznie z wadami zgryzu]” i podtypu 1 „Nieprawidłowości stosunku szczęk do podstawy czaszki”. W związku z tym jego zapis w ICD-10 przedstawia się następująco: K07.1.
Polecamy: Żuchwa – jak jest zbudowana? Czy boląca żuchwa zawsze oznacza problem stomatologiczny?
Jak prawidłowo dbać o zęby? Dowiesz się tego z naszego filmu:
Warga habsburska – objawy
Prognatyzm żuchwy to przypadłość, która w zaawansowanej formie skutkować może zaburzoną estetyką rysów twarzy. Zmiany w wyglądzie są szczególnie widoczne z profilu. Chorzy zmagają się z utrudnionym powstrzymaniem odpływu śliny z ust i zaburzeniem funkcji żucia, gryzienia, połykania pokarmu, niewyraźną wymową. Nierzadko mają ciągle wpółotwarte usta, choroby dziąseł i próchnicę zębów. Dochodzi u nich do powstania nieprawidłowości w funkcjonowaniu stawów skroniowo-żuchwowych. Z kolei towarzyszące chorobie kłopoty z oddychaniem zwiększają podatność na rozwój chorób gardła.
Leczenie wargi Habsburgów
Leczenie wargi Habsburgów to zarówno kwestia zdrowia, jak i poprawy wyglądu zewnętrznego. W większości przypadków ma charakter ortodontyczno-operacyjny z zastosowaniem nowoczesnych metod chirurgii ortognatycznej. Zabieg przeprowadzić można dopiero po zakończeniu okresu dojrzewania, kiedy kości przestają rosnąć. Może być jedno- lub dwuszczękowy. W pierwszym przypadku polega na skorygowaniu deformacji dotyczących żuchwy. W drugim następuje zaś skrócenie trzonu żuchwy i ustawienie zębów górnych, tj. szczęki, względem zębów dolnych. Zanim jednak przystąpi się do leczenia operacyjnego, chorych poddaje się leczeniu ortodontycznemu. Wówczas ortodonta dopasowuje choremu odpowiedni rodzaj aparatu. Celem jego założenia jest przygotowanie łuków zębowych do późniejszego zabiegu, żeby idealnie pasowały do siebie. Niekiedy leczenie ortodontyczne okazuje się wystarczające w przypadku łagodnych postaci prognatyzmu. Część badaczy donosi, że wcześnie podjęte leczenie ortodontyczne może zahamować wzrost żuchwy i pobudzić wzrost szczęki. W przypadku braku terapii wada może się pogłębiać. Dodatkowo leczenie prognatyzmu obejmuje w określonych przypadkach zwalczanie choroby mu towarzyszącej, jak akromegalia, gigantyzm, zespół Crouzona czy zespół Gorlina.
Polecamy: Wady zgryzu u dorosłych – przyczyny, rodzaje i leczenie
Ile kosztuje leczenie prognatyzmu?
Leczenie prognatyzmu żuchwowego jest refundowane w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Po uzyskaniu od lekarza rodzinnego skierowania do chirurga szczękowo-twarzowego określony zostaje dokładny plan leczenia. Średni czas oczekiwania na zabieg wynosi średnio rok. W przypadku leczenia prywatnego koszty sięgają około 25 000 zł.
Osoby z wargą Habsburgów o podłożu genetycznym mające w planach posiadanie potomstwa powinny skorzystać z konsultacji u genetyka, który może ustalić prawdopodobieństwo choroby u dzieci.