Seryna to organiczny związek chemiczny będący składową wielu enzymów i białek oraz wspomagający proces trawienia białek. Wykazuje korzystne działanie na układ nerwowy i odpornościowy. Niedobory seryny należą do rzadkości. Najczęściej odpowiada za nie niedożywienie lub ciężka choroba. Mogą skutkować stanami depresyjnymi, obniżeniem nastroju, zaburzeniem funkcji poznawczych.
Czym jest seryna?
Seryna zaliczana jest do grupy aminokwasów endogennych, w związku z czym ludzki organizm jest w stanie ją samodzielnie syntetyzować. Powstaje z pochodzącego z glikolizy 3-fosfoglicerynianu. Seryna ma postać ciała stałego przybierającego formę białych płatków. Ma polarną grupę hydroksylową, która może brać udział w tworzeniu wiązania wodorowego.
Seryna – nomenklatura
Aminokwasy mają mocno rozwinięty system nazewnictwa, wśród którego znajdują się nazwy zwyczajowe, nazwy chemiczne, jednoliterowe symbole międzynarodowe i kody trójliterowe. W tabeli zawarta została nomenklatura seryny.
| Nazwa zwyczajowa | Nazwa chemiczna | Kod trójliterowy | Jednoliterowy symbol międzynarodowy | Wzór sumaryczny |
|---|---|---|---|---|
| seryna | kwas (S)-2-amino-3-hydroksypropanowy | Ser | S | C3H7NO3 |
Seryna – występowanie
Seryna to aminokwas naturalnie wytwarzany przez organizm, przy czym możliwe jest dostarczenie go razem z pożywieniem. Za najlepsze naturalne źródła seryny uważa się mleko sojowe, mózg, sery, pestki dyni, pestki słonecznika, rośliny strączkowe, nasiona lnu. Dodatkowo aminokwas ten znajduje się w: rybach, takich jak sandacz, śledź, halibut, w orzechach, zarodkach pszennych, sezamie.
Zobacz film i sprawdź jak wybrać dobrą rybę i dlaczego powinno się częściej jeść ryby:
Seryna – właściwości i zastosowanie
Seryna ma wiele korzystnych właściwości dla ludzkiego organizmu. Stanowi składnik białek, w tym m.in. znajdującej się w mleku kazeiny czy występującej w jedwabiu fibroiny. Dodatkowo jako składnik proteaz serynowych (enzym katalizujący hydrolizę, tj. reakcję podwójnej wymiany wiązania peptydowego) odgrywa istotną rolę w procesie trawienia białek. Uczestniczy w metabolizmie tłuszczów. Podnosi odporność immunologiczną organizmu – bierze udział w produkcji immunoglobulin i przeciwciał. Zmniejsza poziom kortyzolu, czyli tzw. hormonu stresu. Wpływa na rozwój tkanki mięśniowej i zapobiega jej utracie. Łagodzi poziom odczuwanego bólu. Niezbędna jest do produkcji tryptofanu – aminokwasu warunkującego dobre samopoczucie, łagodzącego bezsenność, skutki zmęczenia i zapobiegającego stanom depresyjnym.
Dekarboksylacja seryny skutkuje powstaniem aminoalkoholu o nazwie kolamina. Tzw. etanoloamina to składnik kefaliny (fosfatydyloetanoloaminy), która wchodzi w skład mózgu. Wspomaga tworzenie otoczki mielinowej, która chronią włókna nerwowe i przekazywanie wiadomości pomiędzy mózgiem a ciałem. Dodatkowo konieczna jest do wytworzenia sfingozyny, acetylocholiny i lecytyny. Nasila procesy kodowania w neuronach, czyli w komórkach nerwowych mózgu. Seryna bierze udział w procesie syntezy nukleotydów (podstawowy składnik kwasów nukleinowych DNA i RNA) – pirymidyn i puryn. Dzięki temu oddziałuje na strukturę i czynności mózgu. Wspiera pracę mózgu, wpływa korzystnie na koncentrację i skupienie, usprawnia procesy myślowe, odtwarzania informacji i zapamiętywania.
Seryna – zastosowanie w kosmetyce
Seryna ma szerokie zastosowanie w kosmetyce – poprawia kondycję włosów i skóry. Stabilizuje pH skóry. Zapewnia utrzymywanie wilgoci w skórze. Zmniejsza podatność na podrażnienia, wygładza, ujędrnia. Wzmacnia jej naturalną barierę ochronną i działa przeciwzmarszczkowo. Zapobiega elektryzowaniu się włosów. Wypełnia powstałe w nich uszkodzenia. Kondycjonuje włosy – wygładza, nawilża, nabłyszcza, natłuszcza ich powierzchnię. Dodatkowo seryna wykazuje właściwości maskujące, dzięki czemu skutecznie niweluje niepożądane zapachy. Pełni funkcję stabilizatora i substancji antystatycznej.
Suplementacja seryny
Seryna stanowi składnik suplementów diety, które mają najczęściej postać kapsułek. Możliwe są do nabycia w punktach sprzedaży suplementów diety, wybranych aptekach czy przez internet. Opakowanie 60 kapsułek po 500 mg kosztuje średnio 46 zł. Suplementacja seryny zalecana jest osobom mającym problem z zapamiętywaniem, o obniżonej koncentracji i odporności organizmu. Wpływa też korzystnie na tempo powrotu do zdrowia po kontuzjach.
Dawkowanie seryny
Za zalecaną dzienną dawkę seryny przyjęto wartość około 30 mg na kilogram masy ciała. Dla przykładu osoba ważąca 80 kg powinna dostarczyć organizmowi około 2,4 g seryny. Specjaliści donoszą jednak, że w przypadku osób zmagających się problemami psychicznymi ilość przyjmowanej seryny powinna być większa i wynosić od 60 do 120 mg substancji na kilogram masy ciała. Przedawkowanie aminokwasu nie wiąże się z żadnymi poważnymi konsekwencjami dla zdrowia.
Bibliografia:
- Kincaid Murray R., Granner D.K., Rodwell V.W., Biochemia Harpera ilustrowana, PZWL, Warszawa 2008.
- Hassa R., Mrzigod J., Nowakowski J., Podręczny słownik chemiczny, Videograf II, Katowice 2004.
- Hames B.D., Hooper N.M., Krótkie wykłady. Biochemia, PWN, Warszawa 2004.
- Ferrier D.R., Biochemia, Edra Urban & Partner, Wrocław 2018.