Polio, czyli choroba Heinego-Medina, pojawiła się pierwszy raz w Polsce w 1951 roku. Zachorowało na nią wtedy około 3 tysięcy dzieci. Zaledwie kilka lat później liczba chorych wzrosła do 6 tysięcy rocznie. Szczepionka na polio zaczęła obowiązywać w 1959 roku – dopiero po kilkunastu latach obowiązkowych iniekcji ochronnych udało się zwalczyć tę chorobę.

Polio, czyli choroba Heinego-Medina

Choroba polio nazywana jest również ostrym nagminnym porażeniem dziecięcym. Jest to wirusowa choroba zakaźna. Przebiega w dwóch postaciach – bezobjawowej i ujawnionej. Pierwsza z nich jest zdecydowanie częstsza – występuje u 95% chorych. Z kolei w postaci ujawnionej, gdy pojawia się porażenie, mogą wystąpić także objawy towarzyszące, takie jak: biegunka, gorączka, ból gardła i dolegliwości grypopodobne. U niektórych ma miejsce trwałe porażenie ciała, które jest nieodwracalne – dochodzi do niego w ciągu 48 godzin. W najcięższych przypadkach osoba chora umiera.

Szczepionka na polio

Chorobę polio wywołuje wirus RNA z rodziny Picornaviridae. Może mieć trzy typy, z czego typ 1 jest najgroźniejszy. Przenosi się drogą pokarmową i wziewną. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) od 2001 roku wirus ten nie zagraża już mieszkańcom Europy. Obowiązkowa i powszechna szczepionka polio wyeliminowała go z naszego obszaru. Niestety nie oznacza to, że jesteśmy bezpieczni, gdyż wirus polio wciąż istnieje w Azji i Afryce, szczególnie w krajach ubogich, takich jak Indie, Nigeria i Pakistan. Dlatego też w Polsce obowiązuje kalendarz szczepień, który ogłaszany jest co rok przez Główny Inspektorat Sanitarny. Program Szczepień Ochronnych określa listę bezpłatnych iniekcji ochronnych, które uwzględniają potrzeby epidemiologiczne. Zmiany, które zostały do niego wprowadzone obecnie, dotyczą m.in. szczepionki polio – nie można podawać takiej, która zawiera żywe atenuowane wirusy.

Zobacz film i poznaj listę szczepień obowiązkowych:

Wykorzystuje się natomiast taką, która zawiera zabite drobnoustroje. Inaktywowana szczepionka przeciw polio podawana jest poprzez wstrzyknięcie. Dzieci otrzymują 4 dawki IPV, gdy mają: 2 miesiące, 4 miesiące, od 5 do 18 miesięcy oraz 4–6 lat (dawka wzmacniająca/przypominająca). Z kolei osoby dorosłe w większości nie potrzebują tej szczepionki. Istnieje jednak grupa, u której się ją wykonuje. Należą do niej ludzie podróżujący do miejsc, gdzie występuje polio, a także pracownicy, którzy mogą mieć kontakt z wirusem bądź opiekują się chorymi. Jeśli jednak zdarzy się tak, że dorosły nie był szczepiony na polio w dzieciństwie, to wykonuje się u niego 3 dawki szczepionki IPV (pierwsza dawka, po 1-2 miesiącach druga dawka i po 6–12 miesiącach 3 dawka).

Szczepionka na polio – jakie są jej rodzaje?

Istnieją dwa rodzaje szczepionek na polio: IPV i OPV. Ta pierwsza jest obecnie używana w formie wszczepiennej. Z kolei szczepionka polio OPV podawana jest doustnie w formie kropli i obecnie nie jest stosowana w Polsce. Obie formy wytwarzają odporność na tę chorobę.

Szczepionka polio – powikłania i skutki uboczne

Szczepionka przeciw polio może wywołać ból w miejscu wkłucia. Należy jednak podkreślić, że obecnie stosowana szczepionka polio IPV nie powoduje żadnych powikłań. Nie daje także skutków ubocznych.

Podobnie jak inne środki lecznicze może wywołać poważną reakcję alergiczną, która jednak stanowi znikome ryzyko utraty zdrowia lub śmierci. Dlatego jeśli po szczepionce pojawią się objawy, takie jak: wysoka gorączka, trudności w oddychaniu, szybkie bicie serca, wysypka na skórze, bladość i ogólne osłabienie, należy natychmiast udać się do specjalisty. Lekarzowi i obsłudze medycznej należy podać informacje nie tylko o symptomach, ale również o dacie szczepienia.

Zespół post-polio

Należy również podkreślić, że u niektórych osób może pojawić się zespół post-polio, który następuje nawet 20–30 lat po zakażeniu. Występują wtedy objawy choroby Heinego-Medina, czyli m.in. porażenie mięśni. Zespół post-polio występuje u około 15–80% osób z przebytą chorobą polio. Pierwszy symptomy mogą pojawić się średnio po 25 latach od zakażenia i ich postać jest zależna od pierwotnej postaci choroby. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) informuje, że zespół post-polio może dotyczyć około 20 mln przypadków na świecie.

Bibliografia:

1. Szczepionka przeciwko polio

2. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego

3. Szczepienia – dar lekceważony