Stomia jest celowym połączeniem światła narządu wewnętrznego ze skórą. Kolostomia określana jest potocznie jako tzw. sztuczny odbyt. Wskazaniem do zabiegu operacyjnego są sytuacje, w których zaszła konieczność wycięcia fragmentu jelita grubego lub odbytnicy.

Czym jest kolostomia?

Kolostomia polega na operacyjnym wykonaniu sztucznego odbytu w ogólnym znieczuleniu. W jej trakcie wyprowadza się jelito grube przez powłoki brzuszne na zewnątrz. Taki zabieg jest często konieczny w procesie leczenia raka jelita grubego – kiedy terapia wymaga usunięcia guza wraz z fragmentem odbytu. Wskazaniem do jej przeprowadzenia są również niektóre choroby zapalne jelita oraz uszkodzenia pourazowe, np. na skutek wypadku. Kolostomia najczęściej zostaje wyprowadzona po lewej stronie brzucha, chociaż zdarzają się rzadkie sytuacje, w których wyłoniona jest po prawej stronie.

Jest to zabieg operacyjny, po którym jelito grube wystaje nieco ponad powłoki brzuszne. Ponieważ wyłoniony fragment nie jest unerwiony, nie powoduje bólu przy kontakcie np. z ubraniem czy bielizną.

Kolostomia czasowa i definitywna – co oznaczają?

Kolostomia czasowa wykonywana jest na pewien okres i oznacza możliwość powrotu do stanu sprzed operacji. Zabieg przeprowadza się w przypadku np. zespolenia jelitowego, aby zapewnić lepsze warunki do jego wygojenia. Z kolei kolostomia definitywna nie pozwala na ponowne odtworzenie ciągłości przewodu pokarmowego.

Ponieważ stomia jest zabiegiem o trwałych następstwach, osoba ze wskazaniem do jej przeprowadzenia musi wyrazić pisemną zgodę na operację i zostać powiadomiona o jej konsekwencjach, np. o sztucznym odbycie. Kolostomia stanowi zazwyczaj tylko jeden z etapów postępowania medycznego, a nie cel, więc często przeprowadzana jest jednocześnie z innymi operacjami.

Poza podziałem, w którym najważniejszym kryterium stanowi czas, medycyna wyróżnia też rodzaje zabiegów ze względu na lokalizację anatomiczną stomii:

• kolostomia na kątnicy,
  
• kolostomia na poprzecznicy,
  
• kolostomia na esicy.

Gdzie znajduje się kolostomia?

Miejsce umieszczenia kolostomii zależy od wykonywanego zabiegu. Stomia nie wymaga drastycznej zmiany stylu życia, ponieważ po wygojeniu stomia i worek kolostomijny można łatwo ukryć pod ubraniem. W późniejszym okresie można nosić nawet odpowiednie kostiumy kąpielowe i nie trzeba rezygnować z normalnego stylu życia.

Jak pielęgnować worek kolostomijny?

Kolostomia wymaga właściwych zabiegów pielęgnacyjnych i zachowania higieny miejsc pooperacyjnych. Miejsce wykonania stomii należy regularnie przemywać wodą z mydłem i sprawdzać płytkę, do której przytwierdza się worek do kolostomii. Obecnie zarówno worki jak i płytki wykonane są materiałów, które nie powodują podrażnień i alergii skóry. W dodatku mają kolor ciała, więc są niewidoczne, nawet w stroju kąpielowym. Aby polepszyć komfort funkcjonowania osób z kolostomią, dostępne są także pasty uszczelniające, które powodują, że woreczek zamontowany jest pewnie i nie dochodzi w obrębie przytwierdzenia do żadnych nieszczelności. Dodatkowo przyjazne skórze materiały mają zapobiegać odparzeniom, które uprzykrzały życie osobom po operacji jeszcze kilka lat temu.

Podstawową zasadą, poza myciem, jest odpowiednio częste zmienianie woreczka. Każda osoba po zabiegu otrzyma odpowiednie wytyczne co do pielęgnacji kolostomii i zasad codziennego postępowania.

W niektórych przypadkach worek kolostomijny zostaje zastąpiony tzw. stomakapem, czyli niewielką nakładką, ponieważ jelito zostało opróżnione z kału w procesie irygacji jelita grubego, czyli płukania.

Jak żyć z kolostomią?

Zabieg kolostomii wiąże się z pewnymi ograniczeniami, które jednak w konsekwencji mają ułatwić normalne funkcjonowanie osobom ze sztucznym odbytem. Głównym wskazaniem jest właściwa dieta, w której kluczowe jest częste jedzenie niewielkich posiłków, najlepiej o stałych porach. Jeżeli chodzi o produkty, każdy jadłospis dobierany jest indywidualnie. Zaleca się jednak, aby była bogaty w owoce, warzywa i błonnik, przy jednoczesnym ograniczeniu napojów gazowanych, kapusty i roślin strączkowych, czyli wszystkich produktów, które mogą powodować wzdęcia.

Wskazane jest picie około 2 litrów płynów dziennie. Przestrzeganie tej zasady jest kluczowe dla odpowiedniego nawodnienia organizmu, ponieważ przed operacją woda wchłaniana była właśnie przez jelito grube. Na skutek wycięcia jego fragmentu ten system został upośledzony. W związku z tym należy wprowadzać do organizmu większe ilości płynów niż przed operacją.