Hiperkeratoza stanowi reakcję obronną organizmu na bodźce ze środowiska zewnętrznego, które prowadzą do uszkodzeń mechanicznych. Jej postaciami mogą być nie tylko nagniotek, ale także często spotykane na skórze brodawki.

Hiperkeratoza – co to jest?

Hiperkeratoza to nazwa procesu chorobowego wierzchnich warstw skóry, w przebiegu którego naskórek znacząco się pogrubia i rogowacieje. Proces namnażania się zrogowaciałych komórek postępuje szybko i intensywnie. Często ma miejsce w okolicy pięt. Rogowacenie w hiperkeratozie jest reakcją obronną wobec drażniących skórę czynników zewnętrznych. Mogą mieć one pochodzenie mechaniczne, jednak zalicza się tutaj również czynniki o pochodzeniu zarówno termicznym, jak i chemicznym.

Hiperkeratoza skóry – przyczyny powstawania

Wśród przyczyn występowania przykrej dolegliwości, jaką jest hiperkeratoza skóry, często wymieniane jest noszenie zbyt ciasnego i przede wszystkim wprawiającego przez to w znaczny dyskomfort obuwia. Hiperkeratozie często towarzyszy grzybica stóp – także bardzo mocno powiązana z niewłaściwie dobranym rodzajem butów. Łączy ona w sobie najczęściej wszystkie czynniki drażniące skórę. Wywołujące ją grzyby z gatunku Trichophyton przeważnie rozwijają się i rozprzestrzeniają w warunkach ciepła i wilgoci – jeżeli stopy przegrzeją się, a następnie zawilgotnieją, w ich obrębie mogą powstać zmiany grzybicze. Może się tak stać nie tylko w wyniku braku zachowania odpowiedniej higieny, ale także w przypadku niedokładnego wycierania stóp po kąpieli. 

Jeżeli przestrzenie między palcami są wilgotne, a następnie stopa zostaje szczelnie okryta skarpetą z nieprzepuszczających powietrza tworzyw sztucznych, takich jak akryl bądź poliester, jest ona narażona na rozwój grzybicy. Sytuacja potęguje się w przypadku noszenia butów z tworzyw syntetycznych słabej jakości. Na grzybicę podatne są osoby, których praca wymaga zakładania ściśle przylegającego do skóry gumowego obuwia ochronnego. Jednak choroba może być również dziedziczona. Ryzyko zakażenia zwiększają rany, otarcia i głębokie, krwawiące zadrapania na stopach.

Zachorowaniu na grzybicę i powiązaną z nią hiperkeratozę sprzyja również cukrzyca i miażdżyca kończyn dolnych. Ta druga choroba wiąże się z niedokrwieniem kończyn dolnych, podwyższoną tendencją do powstawania urazów i zaburzeniami regulacji temperatury.

Hiperkeratoza może mieć swoje przyczyny także w innych patologiach, takich jak zaburzenia w prawidłowej pracy nerek, choroby wątroby, reumatyzm, nadwaga oraz długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej. Kluczowe mogą być także wrodzone deformacje stopy i nieprawidłowości w jej budowie, w tym również niewłaściwe ułożenie kośćca.

Hiperkeratoza podpaznokciowa

Jedną z odmian hiperkeratozy jest hiperkeratoza podpaznokciowa. Stanowi ona bardzo częsty objaw łuszczycy paznokci, dlatego, aby nie dopuścić do rozwoju poważniejszego schorzenia, należy jak najszybciej podjąć z nią walkę. Pod paznokciem, zazwyczaj w wyniku niedostatków w zakresie higieny, gromadzą się komórki, które powinny zostać usunięte. Zajęta procesem chorobowym część paznokcia przyjmuje białe zabarwienie i następuje stopniowe oddzielanie się płytki od palca.

Hiperkeratoza wokół stomii

Z hiperkeratozą zmagają się nieraz także ludzie, których dotykają bardzo poważne przypadłości. Jedną z nich jest posiadanie stomii, czyli sztucznego ujścia dla produktów przemiany materii, które zastępuje układ wydalniczy. Hiperkeratoza może wystąpić wokół stomii jako efekt nieprawidłowej pielęgnacji i naprzemiennych biegunek i zaparć, a także w wyniku uczuleń na preparaty ochronne. Dlatego istotna jest bardzo dokładna pielęgnacja tej okolicy i dobór odpowiednich kosmetyków.

Hiperkeratoza – leczenie

Leczenie hiperkeratozy dobierane jest w zależności od tego, co jest powodem jej występowania. W przypadku grzybicy niezbędne jest wykonanie badania, którego wynik będzie podstawą do dobrania odpowiednich środków grzybobójczych. W innych przypadkach możliwe są kąpiele lecznicze części skóry objętych chorobą.

Jednak najlepiej chronić się przed hiperkeratozą. W tym celu pomocna będzie dokładna higiena i odpowiedni dobór skarpet oraz butów, które powinny być wykonane z naturalnych materiałów umożliwiających wentylację stóp. Warto stosować także kosmetyki, które zapobiegają rogowaceniu naskórka i zmiękczają skórę – takie preparaty najczęściej zawierają mocznik, rumianek i glicerynę.