Estriol to jeden z estrogenów (hormonów płciowych), którego stężenie wzrasta podczas ciąży, co uważa się za marker dobrej kondycji płodu. Stanowi składnik preparatów o miejscowym działaniu, stosowanych w leczeniu zaburzeń wywołanych niedoborem estrogenu. Dodatkowo krem z estriolem ułatwia interpretację wyników wymazu z szyjki macicy u kobiet po menopauzie.

Czym jest estriol?

Estriol (z łac. Estriolum, wzór sumaryczny C18H24O3) to organiczny związek chemiczny, który zaliczany jest do grupy hormonów steroidowych. W klasyfikacji Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej (z ang. International Union of Pure and Applied Chemistry, IUPAC) estriol figuruje pod nazwą estra-1,3,5(10)-trieno-3,16α,17β-triol.

Estriol (E3) to hormon należący do estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych. Wykazuje wśród nich najsłabsze działanie biologiczne. Badacze szacują, że siła działania E3 odpowiada 1/10 siły działania estronu i 1/100 estradiolu. Estriol odpowiedzialny jest za rozwój trzeciorzędowych cech płciowych, a u ciężarnych za regulowanie przepływu krwi przez łożysko i integrację płodowo-łożyskową.

Estriol podawany miejscowo – wskazania

Estriol dostępny jest najczęściej w aptekach w formie globulek o przedłużonym działaniu lub kremu dopochwowego. Wskazaniami do ich stosowania są zaburzenia wywołane niedoborem estrogenu, w tym m.in.: atroficzne zapalenie pochwy i sromu, dyspareunia, zapalenie szyjki macicy, owrzodzenie pochwy i szyjki macicy, zwężenie pochwy. Dodatkowo estriol działa na nawracające zapalenie pęcherza moczowego i wysiłkowe nietrzymanie moczu.

Jak hormony wpływają na ciało i zachowanie kobiety? Dowiesz się tego z filmu:

Estriol – efekty działania

Preparaty z estriolem oddziałują korzystnie na układ moczowo-płciowy. Stosowane są w celu przywrócenia równowagi biologicznej środowiska pochwy. Łagodzą dolegliwości w obrębie sromu i pochwy, takie jak świąd, suchość, pieczenie. Zwiększają odporność komórek nabłonka pochwy na zakażenie. Wspomagają odnowę wyścielającego ją nabłonka. Przywracają prawidłową proliferację (zdolność rozmnażania się komórek) warstw błony śluzowej szyjki macicy, pochwy, pęcherza, cewki moczowej. Zmniejszają wrażliwość ścian pochwy i wywołaną przez to bolesność stosunków płciowych. Wzmacniają naczynia krwionośne, zmniejszają ich łamliwość i przepuszczalność. Przyspieszają proces gojenia ran pooperacyjnych u kobiet poddanych operacjom pochwowym.

Estriol – przeciwwskazania

Przeciwwskazania do stosowania preparatów z estriolem stanowią m.in.:

• nadwrażliwość na składniki preparatu,

• podejrzenie lub obecność nowotworów estrogenozależnych,

• występowanie raka piersi aktualnie lub w przeszłości albo jego podejrzenia,

• krwawienia z dróg rodnych o niewyjaśnionym pochodzeniu,

• zakrzepowe zapalenie żył,

• zaburzenia metabolizmu lipidów,

• nieleczona hiperplazja endometrium,

• żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (zatorowość płucna, zakrzepica żył głębokich),

• zaburzenie krzepnięcia krwi,

• zaburzenia zakrzepowo-zatorowe tętnic (np. zawał mięśnia sercowego, dławica piersiowa).

Niewskazane jest jednoczesne stosowanie estriolu i barbituranów, leków przeciwpadaczkowych, insuliny, doustnych leków przeciwcukrzycowych, antybiotyków, w tym neomycyny lub cefalosporyn, które osłabiają jego działanie. Niekorzystnie na estriol wpływa też palenie tytoniu. Preparaty z estriolem nie powinny być używane przez kobiety w ciąży i w okresie karmienia piersią.

Estriol – skutki uboczne

Możliwymi skutkami ubocznymi estriolu są: miejscowe podrażnienie i świąd pochwy oraz sromu, plamienia międzymiesiączkowe, upławy, uczucie napięcia i bolesności piersi. Dodatkowo występują dolegliwości żołądkowo-jelitowe, a zwłaszcza nudności, wymioty, wzdęcia, obrzęki. Sporadycznie pojawić się mogą migrenowe bóle głowy, skurcze w kończynach dolnych, uczucie tzw. ciężkich nóg, nadciśnienie tętnicze krwi, zaburzenia widzenia, wydzielina z piersi, nasilenie krzepliwości.

Z czego składa się krew? Dowiesz się tego z filmu:

Estriol wolny – badania

Estriol wolny (z ang. free estriol, fE3) to forma niezwiązanego estriolu w surowicy, która powstaje w wątrobie z estradiolu. Stanowi 9% całkowitego estriolu, czyli związanego w postaci glukuronianów i siarczanów. Materiałem do badań jest krew pochodząca z żyły łokciowej. Przed badaniem powinno się być na czczo. Koszt badania wynosi około 30 zł.

Pomiaru estriolu dokonuje się w przypadku hormonalnego podłoża zaniku miesiączkowania czy prawdopodobieństwa guza jajnika. Ocena stężenia estriolu stanowi też element przesiewowych badań prenatalnych (test potrójny) wykonywanych w kierunku najczęściej występujących wad chromosomowych w drugim trymestrze ciąży, jak trisomia 21 (zespół Downa), trisomia 18 (zespół Edwardsa) czy cewy nerwowej.

Bibliografia:

1. Pawlikowski M. Zaburzenia hormonalne, wyd. I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.