Zakażenie durem rzekomym, wywołane przez bakterie Salmonella paratyphi A i B, jest dosyć rzadką chorobą. Może dojść do niego u osób podróżujących. Wraz z zakażeniem durem brzusznym stanowi istotny problem kliniczny ze względu na ciężki przebieg.

Dur rzekomy a dur brzuszny

Dur rzekomy, inaczej paratyfus, to zakażenie wywołane przez bakterie Salmonella paratyphi A i B. Można powiedzieć, że podstawową jednostką chorobową jest dur brzuszny wywołany przez Salmonella typhi. Dur rzekomy, czyli inaczej paradur, to w pewnym sensie odmiana duru brzusznego. Paradury występują przede wszystkim w krajach o obniżonych standardach sanitarnych, czyli tam, gdzie nie przestrzega się podstawowych zasad higieny. Dotyczy to przede wszystkim wody pitnej. Bakterie namnażają się w jelicie. Po kilku dniach od zakażenia można wykryć je w stolcu. W bezobjawowym okresie wylęgania bakterie osiedlają się w komórkach układu siateczkowo-śródbłonkowego. Wtedy też posiewy krwi, stolca i moczu wychodzą ujemne. Następnie dochodzi do przejścia bakterii do krwi i zajęcia jelita, ze szczególnym powinowactwem bakterii do kępek Peyera.

Objawy kliniczne duru rzekomego

Bardzo ważne jest odróżnienie paradurów od duru brzusznego. Objawy paraduru A są bardzo podobne do symptomów duru brzusznego, choć w tym przypadku osutka (forma wysypki) durowa pojawia się sporadycznie. Okres wylęgania trwa około 2 tygodni.

Początkowo choroba może przypominać zwykłą grypę. Pojawiają się gorączka, ból głowy i brzucha, kaszel. To, co może zwrócić uwagę, to fakt, że tętno nie wzrasta proporcjonalnie do wzrostu temperatury ciała. Wręcz przeciwnie. Chorobie towarzyszy bradykardia, czyli zwolniona akcja serca. Z czasem pojawiają się zaburzenia świadomości i objawy psychozy. Zachowanie pacjenta jest różne. Od splątania, przez pobudzenie, po całkowity spokój.

Zmiany skórne mają postać czerwonych plam na tułowiu, pośladkach, pod łukami żebrowymi. Jeśli nie podejmie się odpowiedniego leczenia, może dojść do krwawienia ze względu na powstanie owrzodzeń i perforacji kępek Peyera. Paradury B wylęgają się około 5 dni i objawiają się przede wszystkim biegunką. Stolce są zielone, wodniste, z czasem mogą stać się krwiste. Występują wysoka gorączka i rozlana plamista wysypka.

Diagnostyka duru rzekomego

W momencie podejrzenia zakażenia durem rzekomym konieczne jest wykonanie posiewu krwi, moczu i stolca, a materiał do badania pobiera się, zanim wdroży się antybiotykoterapię. Pomocne może być badanie szpiku kostnego.

Leczenie duru rzekomego

W leczeniu duru rzekomego stosuje się antybiotyki, jednak odpowiedź na nie jest różna i nie do końca możliwa do przewidzenia. Lekami z wyboru są chloramfenikol i cyprofloksacyna, choć zdarzają się przypadki paradurów B opornych na leczenie cyprofloksacyną.

Dawkowanie antybiotyków najczęściej jest następujące:

• cyprofloksacyna 0,5 g co 12 godzin doustnie przez 10 dni. Dzieci 7,5 mg/kg masy ciała co 12 godzin. Alternatywnie można podać ten antybiotyk dożylnie co 12 godzin w dawce 0,2 g, jeśli nie jest możliwe zastosowanie leków doustnie;

• chloramfenikol doustnie lub dożylnie 2–3 g dziennie w dawkach podzielonych na 2 tygodnie. U dzieci stosuje się dawkę 50–100 mg/kg masy ciała dziennie.

Alternatywne antybiotyki, które można zastosować w terapii duru, to biseptol lub amoksycylina.

Profilaktyka duru rzekomego

Profilaktyka duru rzekomego i brzusznego jest taka sama. Polega na unikaniu spożywania jedzenia z niepewnych źródeł, jak również potencjalnie skażonej wody. Może również w znacznym stopniu zmniejszyć ryzyko zachorowań na gorączkę jelitową. Warto więc w czasie wyjazdów przede wszystkim spożywać wodę butelkowaną.