Cukrzyca typu 3 charakteryzuje się tym, że występuje w wyniku rozwoju innej choroby wyniszczającej miąższ narządów takich jak trzustka czy wątroba. Może stanowić ponadto powikłanie zaburzeń endokrynologicznych, chorób nowotworowych czy schorzeń metabolicznych oraz wielu innych dysfunkcji ustroju wpływających na poziom glukozy i insuliny w krwioobiegu.
Co to jest cukrzyca typu 3?
Cukrzyca typu 3, zwana także wtórną, wyróżnia się na tle powszechnie występujących odmian nietypowym mechanizmem powstawania. Powstaje w wyniku rozwoju innej choroby. Czasem również na skutek długotrwałej farmakoterapii głównie o działaniu diabetogennym z glikokortykosteroidami, popularnie nazywanych sterydami.
Cukrzyca typu 3 dotyczy szerokiego spektrum chorób, które nie odpowiadają charakterowi typów 1 i 2, czyli stanów wynikających z bezwzględnego niedoboru insuliny spowodowanego zniszczeniem lub znacznymi dysfunkcjami komórek β trzustki. Mimo odmiennej etiologii manifestuje się w sposób zbliżony do odmiany cukrzycy 1 i 2. Podobieństwa można doszukiwać się również w metodyce leczenia, choć rokowania co do ustąpienia choroby są lepsze w cukrzycy typu 3.
Zobacz także: Cukrzyca ciążowa. Czym jest i jak wygląda leczenie?
Przyczyny cukrzycy typu 3
Przyczyny cukrzycy typu 3 to przede wszystkim choroby trzustki, głównie części zewnątrzwydzielniczej, schorzenia miąższowe wątroby oraz dysfunkcje i patologie układu hormonalnego, a także długotrwała sterydoterapia. Objawy cukrzycy typu 3 wynikają również z:
- innych postaci cukrzycy rozwijających się wskutek chorób wyniszczających tkanki trzustki, jak zapalenia i nowotwory, mukowiscydoza czy hemochromatoza; wtórna cukrzyca może również rozwinąć się w efekcie urazu trzustki przebiegającego z destrukcją struktur narządu;
- chorób powstałych na skutek endokrynopatii, np. akromegalii, zespołu Cushinga czy glukagonomy, nadczynności tarczycy, guza chromochłonnego nadnerczy i somatostatinomy;
- zatruć lekowych i substancjami chemicznymi, jak aspartam, dilatyna, pentamidina, interferon;
- infekcji, np. wirusem cytomegalii czy różyczki wrodzonej;
- zaburzeń funkcjonowania komórek β trzustki, uwarunkowanych genetycznie, jak w przypadku cukrzycy typu MODY;
- mutacji genetycznych warunkujących defekty w działaniu enzymu insuliny;
- cukrzycy noworodkowej, uwarunkowanej genetycznie chorobie charakteryzującej się zmniejszoną ilością produkcji i wydzielania insuliny, ujawniającą się już w pierwszych miesiącach życia;
- ze złożonych zespołów uwarunkowanych genetycznie, zwykle przebiegających z cukrzycą, jak zespół Downa, Turnera, Klinefeltera, Wolframa, ataksja Friedreicha czy pląsawica Huntingtona.
Objawy cukrzycy typu 3
Objawy kliniczne cukrzycy typu 3 w znacznym stopniu zależą od pierwotnej przyczyny choroby oraz odpowiedzi układu immunologicznego na zachodzące zmiany w organizmie. Kiedy zniszczenia są nieznaczne, choroba może przebiegać bezobjawowo lub łagodnie, a zmiany w pracy ustroju potwierdzają jedynie badania laboratoryjne. W miarę postępu choroby, na tle której pojawiła się cukrzyca typu 3, objawy nasilają się, lecz nie różnią znacząco od symptomów cukrzycy typu 1 czy 2.
Zobacz film i dowiedz się więcej o cukrzycy:
Pacjenci obciążeni cukrzycą wtórną doświadczają najczęściej wzmożonego pragnienia i wielomoczu, wzrostu apetytu, męczliwości, senności, osłabienia czy spowolnienia gojenia się ran. Ze względu na to, że cukrzyca typu 3 pojawia się wtórnie, pacjent dodatkowo zmaga się z objawami charakterystycznymi dla pierwotnej choroby. Przyczyny cukrzycy typu 3 w znacznej mierze warunkują zespół objawów i rodzaj oraz nasilenie dolegliwości obciążających chorego.
Przykładowo przy cukrzycy typu 3 na tle zespołu Downa pojawią się: hipotonia mięśni, charakterystyczne cechy dysmorficzne i wady wrodzone, jak krótkogłowie, zmarszczki nakątne, płaski profil twarzy, zaburzenia dotyczące narządu i funkcjonowania zmysłu wzroku czy liczne anomalia budowy i pracy serca, przewodu pokarmowego, kośćca i układu moczowo-płciowego, a także niepełnosprawność intelektualna. Z kolei cukrzyca typu 3 powstała na skutek zespołu Cushinga obciążać będzie pacjenta poprzez otyłość, szerokie rozstępy na skórze, trądzik, zaburzenia psycho-emocjonalne czy osteoporozę i opóźnienie wzrostu kostnego. Leczenie cukrzycy typu 3 wyznacza pierwotna etiologia choroby.
Zobacz także: Cukrzyca u dzieci – objawy, najczęstsze przyczyny i sposoby leczenia
Bibliografia:
1. S. Maśliński, Patofizjologia. Podręcznik dla studentów medycyny, PZWL, Warszawa 2014.
2. M. Shaw, Powikłania cukrzycy, Via Medica, Gdańsk 1998.
3. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, Diabetologia praktyczna. Zalecenia kliniczne dotycząca postępowania u chorych na cukrzycę 2017, t.3, suplement A, Via Medica.