Słodzik czy cukier? To dylemat wielu osób chcących prowadzić zdrowy tryb życia. Słodzika zamiast cukru powinny używać osoby z nadwagą i otyłe, a także te, które z innych powodów chcą zredukować wagę. Słodziki polecane są też cukrzykom. Jaki słodzik jest najzdrowszy? Od sztucznych substancji, np. aspartamu, lepsze są słodziki naturalne, takie jak stewia, ksylitol czy erytrytol (erytrol).

Słodziki: rodzaje słodzików – naturalne i sztuczne

Dwa podstawowe rodzaje słodzików to słodziki naturalne oraz sztuczne. Naturalne słodziki powstają z roślin, sztuczne – są syntezowane w laboratorium.

Naturalną słodzącą substancją jest cukier, który uznaje się za niezdrowy i dla którego szuka się zamienników. Porównanie słodzik a cukier dostarcza informacji o przewadze tego pierwszego. Jednak nie każdy słodzik jest tak samo wartościowy i ma tak samo dobre działanie.

Czy słodzik jest zdrowy? Słodzik naturalny może być zdrowszy niż cukier, słodzik sztuczny zwykle nawet jeśli jest dopuszczony do stosowania – regularnie stosowany przez długi czas może negatywnie wpływać na organizm ludzki.

Słodziki naturalne: ksylitol, stewia, erytrol, tagatoza

Naturalne słodziki dzielą się na zdrowe i mniej zdrowe. Zdrowe słodziki nie tylko nie szkodzą, ale wspierają działanie organizmu. Do tej grupy należą:

stewia – roślinny słodzik 300 raz bardziej słodki od cukru, bezkaloryczny i o zerowym indeksie glikemicznym, ma specyficzny, miętowy posmak, może być gorzkawa; spożywanie stewii nie powoduje próchnicy, słodzik może obniżać ciśnienie krwi, wspomagać regenerację tkanek i działać bakteriobójczo oraz przeciwgrzybiczo; zalecana maksymalna dawka to 4 miligramy na kilogram masy ciała na dobę;

Czy cukier może uzależniać? Zobacz film i poznaj opinię ekspertów

ksylitol – cukier brzozowy, w smaku przypomina cukier, ma miętowy posmak; ma 240 kcal w 100 gramach (dla porównania cukier biały ma 390 kcal) i stosunkowo niski indeks glikemiczny (wynoszący 7, indeks glikemiczny cukru to 70); działa przeciwpróchniczo i zwiększa przyswajalność wapnia, może zapobiegać rozwojowi grzybicy (drożdżycy); zalecana maksymalna dawka ksylitol to 15 gramów, w większej ilości może powodować efekt przeczyszczający;

erytrol – słodzik wytwarzany z odpadowej gliceryny, pierwotnie uzyskiwany z owoców, ma chłodny posmak i około 65 procent słodkości cukru, zawiera od 20 do 40 kcal w 100 gramach i ma zerowy indeks glikemiczny; nie powoduje próchnicy; może mieć efekt przeczyszczający przy spożyciu większym niż 50 gramów na dobę;

tagatoza – robi się ją z d-galaktozy, naturalnie występuje w mleku i niektórych owocach; ma 92 procent słodkości cukru i taki sam smak, zawiera 150 kcal w 100 gramach, ma niski indeks glikemiczny wynoszący 7,5; nie powoduje próchnicy, pozytywnie wpływa na mikroflorę bakteryjną w jelitach i wspiera działanie układu pokarmowego, wzmacnia odporność; nie powoduje biegunek, nie ustalono maksymalnego spożycia tego słodzika.

Więcej o wpływie słodzików na zdrowie dowiecie się z filmu:

Naturalny słodzik nie zawsze jest zdrowy. Wiele zamienników cukru może tak samo zwiększać stężenie glukozy we krwi i powodować tycie (chociaż zwykle zawierają mniej kalorii niż cukier). Ostrożność i umiar należy zachować w stosowaniu syropu z agawy, syropu klonowego, syropu glukozowo-fruktozowego, melasy i miodu. Chociaż to naturalne słodziki, mogą powodować przyrost masy ciała oraz skoki poziomu cukru we krwi.

Zdrowy słodzik kalorie ma w śladowej ilości, a niski indeks glikemiczny pozwala na bezpieczne używanie diabetykom. Słodzik dla cukrzyków może mieć postać tabletek, syropu czy proszku.

Sztuczne słodziki – czy warto ich używać? Działanie na organizm człowieka

Sztuczne słodziki, takie jak aspartam czy acesulfam K, zastępują cukier, ponieważ mają o wiele mniej kalorii i niższy indeks glikemiczny. Jednak ich długotrwałe stosowanie lub spożywanie dawek większych niż dopuszczalne może powodować skutki uboczne.

Ile cukru zjadamy naprawdę? Obejrzyj film i poznaj odpowiedź

Acesulfam K jest 150 raz bardziej słodki niż cukier, nie ma kalorii, a dodatkowo wzmacnia smak i zapach. Maksymalna dawka wynosi od 9 do 15 gramów na kilogram masy ciała. Regularne spożywanie acesulfamu K w znacznych ilościach może powodować bóle głowy, nadpobudliwość oraz sprzyjać występowaniu chorób układu oddechowego. Acesulfam może zwiększać poziom glukozy we krwi, jeśli w czasie spożywania słodzika jest on już wysoki, dlatego lepiej unikać łączenia tej substancji z cukrami prostymi.

Aspartam jest tak samo słodki jak acesulfam K, ma specyficzny smak zbliżony do smaku cukru; nie ma kalorii, a jego indeks glikemiczny to 0. Długotrwałe stosowanie aspartamu może powodować m.in. bóle głowy, nadpobudliwość, nudności, bezsenność, skurcze mięśni, problemy z widzeniem i ze słuchem, bóle stawów, problemy z pamięcią oraz tycie.

Słodzik w płynie, słodzik do pieczenia – wybór

Najlepszy słodzik do pieczenia to tagatoza, ponieważ można używać jej do wypieku wszelkich ciast, w tym ciasta drożdżowego. Pozostałe słodziki naturalne mogą być użyte do pieczenia czy gotowania, ale ciasto drożdżowe na nich nie wyrośnie.

Żeby kupić dobry słodzik w płynie, należy sprawdzić jego skład. Zarówno płynny, jak i sypki słodzik skład powinien mieć prosty i pozbawiony cukrów.

Zobaczcie, jakie są fakty i mity na temat sztucznych słodzików: