Skóra stanowi bardzo ważny organ człowieka, oddziela bowiem środowisko wewnętrzne organizmu od zewnętrznego. Najbardziej zewnętrzną warstwę skóry buduje naskórek. W zależności od miejsca na ciele może mieć on różną grubość i strukturę, co przekłada się na jego odporność. Bardzo delikatny naskórek zlokalizowany jest w obrębie powiek, a w okolicy podeszwy charakteryzuje się dość grubą warstwą rogową. Skórę zasiedlają liczne patogeny. Mało kto, używając kosmetyków do skóry, zwraca jednak uwagę na ich pH. Jednak odczyn, czyli pH skóry, ma istotne znaczenie dla rodzaju patogenów i jej dobrostanu. Na pH skóry mają wpływ nie tylko kosmetyki, ale również dieta, nawodnienie organizmu, temperatura czy dotlenienie.

Ile wynosi prawidłowe pH skóry?

Skóra ma odczyn pH kwaśny, mieszczący się w granicach 4,7–5,6. Jednak nie jest to stała wartość. Waha się ona w zależności od pory dnia, pory roku, płci, wieku czy koloru skóry. Zauważono, że skóra ludzi o ciemniejszej karnacji może mieć niższe pH. Jest ono niższe również u mężczyzn i osób młodszych. Ponadto odczyn pH skóry nie jest jednakowy na całym ciele. Np. pod pachami występuje niższe pH niż w innych okolicach ciała. Fizjologicznie naskórek człowieka poza kwaśnym pH jest suchy i ma niższą temperaturę niż temperatura wewnętrzna człowieka. Powoduje to, że nie jest on najlepszym środowiskiem dla namnażania się drobnoustrojów chorobotwórczych, które zdecydowanie lepiej czują się w temperaturze około 37°C, w znacznej wilgotności i bardziej neutralnym pH. Nie oznacza to jednak, że skóra człowieka jest wolna od drobnoustrojów. Są one nieodłącznym elementem flory fizjologicznej człowieka, a niektóre z nich warunkują utrzymanie właściwego pH skóry. Flora fizjologiczna jest konieczna, by zapobiec namnażaniu się innych, niebezpiecznych dla człowieka drobnoustrojów chorobotwórczych.

Co wpływa na nieprawidłowe pH skóry?

Bardzo często w przypadku schorzeń dermatologicznych stwierdza się zaburzenia w zakresie prawidłowego odczynu pH skóry. Dotyczy to m.in. zmian trądzikowych, zakażeń grzybiczych czy zapaleń skóry na tle alergicznym. Wiele kosmetyków może wpłynąć na zmianę pH skóry człowieka. Ponadto sama bieżąca woda zmienia pH skóry na kilka godzin. Można tu przytoczyć powiedzenie „częste mycie skraca życie”. Nie oznacza to oczywiście, że nie należy przestrzegać zasad higieny osobistej. Jednak zbyt częste kąpiele w środkach dodatkowo zmieniających pH skóry mogą wpłynąć negatywnie na naskórek i spowodować zwiększoną predyspozycję do powstawania zmian skórnych. Nieprawidłowości pH skóry mogą pojawić się po miejscowym leczeniu zmian skórnych (maści z antybiotykami) bądź leczeniu układowym. Bardzo duże znaczenie ma dieta. Duże spożycie cukrów w diecie, produktów wysoko przetworzonych może zaburzać pH skóry i sprzyjać szerzeniu się patogenów.

Flora bakteryjna skóry a pH

Zmiany pH mogą mieć różne konsekwencje. Kwaśne pH sprzyja aktywności białek i lipidów flory fizjologicznej, co przekłada się na działanie bakteriobójcze. Kwaśne pH sprzyja gojeniu się ran, złuszczaniu i keratynizacji naskórka oraz utrzymaniu flory bakteryjnej na odpowiednim poziomie. Zasadowe lub neutralne pH skóry sprzyjają rozwojowi grzybów i bakterii, które są chorobotwórcze i powodują również nieprzyjemny zapach potu.

Jak zadbać o odpowiednie pH skóry twarzy?

Po umyciu twarzy z zastosowaniem substancji czynnych powierzchniowo warto zastosować tonik przywracający kwasowe pH skóry. Zapobiega to namnażaniu się bakterii odpowiedzialnych m.in. za tworzenie się zaskórników i trądziku, zwłaszcza jeśli dodatkowo korzystamy z podkładów czy pudrów, które również zaburzają odpowiedni odczyn skóry.