Przesilenie zimowe dla mieszkańców półkuli północnej w bieżącym roku przypada na 21 grudnia. Doświadczane podczas zimowej pogody dolegliwości można skutecznie zwalczać. Objawy przesilenia złagodzi odpowiednio zbilansowana dieta, suplementacja witaminowa, organizacja czasu i przestrzeni dostarczająca jak najwięcej światła. Warto też poprawiać sobie samopoczucie zabiegami pielęgnacyjnymi na ciało.

Co to jest przesilenie zimowe?

Na ziemi występują cztery pory roku, a Polska jest krajem, w którym zmiany towarzyszące przejściu z jednej pory w drugą są bardzo mocno zauważalne. Koniec wiosny i początek lata to czas przesilenia letniego, które w tym roku nastąpi 21 czerwca. Z kolei przejściu jesieni w zimę towarzyszy przesilenie zimowe. Następujące w tym czasie zmiany warunków pogodowych oddziałują dość negatywnie na funkcjonowanie człowieka. Niskie temperatury, krótko trwające dni, mała ilość promieni słonecznych i częste opady śniegu pogarszają nie tylko kondycję psychiczną, ale także fizyczną.

Przesilenie zimowe – kiedy nastąpi?

W tym roku przesilenie zimowe dla półkuli północnej przypada na 21 grudnia. Jest ono związane ze zmianą długości dnia. Ma wtedy miejsce najkrótszy dzień i zarazem najdłuższa noc w ciągu roku. Średnia długość dnia w wysuniętym najdalej na północ punkcie Polski, czyli Jastrzębiej Górze, wynosić będzie niewiele ponad 7 godzin, zaś w najbardziej wysuniętym na południe, czyli w Wołosatem, o godzinę dłużej. Różnica ta podyktowana jest odmiennym kątem padania promieni słonecznych w Polsce północnej i południowej. Przesilenie zimowe uważa się za początek astronomicznej zimy, która będzie trwała do czasu równonocy wiosennej, która przypada w bieżącym roku na 20 marca. Podczas przesilenia zimowego na półkuli północnej słońce góruje w zenicie w zwrotniku Koziorożca. Jest to możliwie najdalej na południe wysunięta szerokość geograficzna półkuli południowej. W czasie przesilenia zimowego w Polsce, zwanego również przesileniem grudniowym, promienie słońca mają najdłuższą do pokonania w ciągu roku drogę.

Dzień przesilenia zimowego niesie ze sobą wiele tradycji pogańskich. Przykładowo Słowianie obchodzili wówczas Święto Godowe, będące symbolem zwycięstwa światła nad ciemnością. To radosne wydarzenie spędzali, ciesząc się, że po przesileniu zimowym noc będzie się skracać, a dzień wydłużać. Z kolei w starożytnym Rzymie obchodzono w tym dniu Saturnalia, czyli święto Słońca Niezwyciężonego, a w Persji – narodziny boga Słońca Mitry.

Dowiedz się także wszystkiego o przesileniu wiosennym:

Objawy przesilenia zimowego

Przesilenie zimowe to nie choroba, a stan, który objawia się przede wszystkim przytłoczeniem psychicznym, znudzeniem, ospałością, zniechęceniem, znużeniem, pogorszeniem nastroju, osłabieniem, brakiem sił, bólem i zawrotami głowy, rozdrażnieniem, bólem mięśni i spadkiem libido. W tym czasie spada poziom ogólnej odporności organizmu, co podnosi ryzyko zachorowania na grypę, przeziębienie i inne choroby zakaźne. U niektórych osób rozwinąć się może nawet depresja sezonowa. Sezonowa choroba afektywna charakteryzuje się nawracaniem zaburzeń o charakterze depresyjnym późną jesienią i zimą oraz ich ustępowaniem w okresie wiosenno-letnim. Objawia się m.in. uczuciem smutku i beznadziejności, utratą zainteresowań, niemożnością przeżywania drobnych radości i czerpania przyjemności, niepokojem, lękiem, zobojętnieniem i niskim poczuciem własnej wartości. Co ciekawe wzmianki na temat wpływu pór roku na nastrój człowieka, w tym zjawiska tzw. zimowego smutku, można odnaleźć już w starożytności.

Jak chronić organizm przed objawami przesilenia zimowego?

Krótko trwający dzień znacznie ogranicza aktywność, stąd też najlepiej zawczasu go organizować w taki sposób, aby szczyt działalności przypadał na czas, kiedy świeci słońce, bo wtedy ma się najwięcej energii. Mimo niesprzyjających za oknem warunków pogodowych warto spędzać czas na świeżym powietrzu, aby dotlenić organizm, podnieść odporność i pobudzić wydzielanie endorfin, czyli hormonu szczęścia. Pozytywne działanie przyniesie nawet krótko trwający urlop, który pozwoli się zrelaksować i nabrać sił. Warto zapewnić sobie także odpoczynek w domowym zaciszu i zorganizować prywatne SPA. Korzystne efekty przynosi aromaterapia, zwłaszcza z użyciem olejku ylangowego i drzewa różanego.

Mała ilość słońca sprawia, że organizm dysponuje niewystarczającymi ilościami witaminy D, której naturalnym źródłem są promienie słoneczne. Dlatego należy w tym czasie zadbać o suplementację witaminy D w tabletkach. W okresie zimowym warto dostarczać organizmowi też innych witamin. Najlepszym suplementem diety jest tran – koncentrat oleju otrzymywanego ze świeżej wątroby dorsza atlantyckiego lub innych ryb z rodziny dorszowatych. Jego lecznicze właściwości poznano dopiero w latach 60. ubiegłego wieku. Dostarcza witaminy A i D oraz stanowi unikalną kompozycję niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6. Warto sięgnąć też po suplementy diety z żeń-szeniem, który jest jedną z najstarszych roślin stosowanych w celach leczniczych. Określany jest mianem korzenia życia, boskiego ziela, eliksiru życia lub soli ziemi. Jest to doskonałe źródło energii, które zwalcza stres, działa uspokajająco, relaksacyjnie i antypsychotycznie. Zawarte w żeń-szeniu związki wykazują działanie antyoksydacyjne i immunostymulujące oraz pobudzają produkcję przeciwciał antywirusowych.

Bibliografia:

1. Kaliński G., Próba określenia sezonowości występowania objawów psychofizycznych wśród mieszkańców Warszawy na podstawie jednorocznego badania ankietowego, „Przegląd Geofizyczny”, 2016, LXI(1-2), s. 93-108.

2. Wolski T., Ludwiczuk A., Baj T. i wsp., Rodzaj Panax – systematyka, skład chemiczny, działanie i zastosowanie oraz analiza fitochemiczna nadziemnych i podziemnych organów żeń-szenia amerykańskiego – Panax quinquefolium L. Cz. I., „Postępy Fitoterapii”, 2008, 2, s. 96-114.

3. Bereza B., Depresja sezonowa – wybrane aspekty diagnostyczne i terapeutyczne, „Pediatria i Medycyna Rodzina”, 2009, 5(2), s. 113-119.