Jelita stanowią najdłuższy odcinek przewodu pokarmowego. Odpowiadają m.in. za trawienie pokarmu oraz wchłanianie niezbędnych organizmowi substancji odżywczych. Jak każdy inny narząd, narażone są na różnego rodzaju schorzenia, których przyczyną mogą być błędy dietetyczne czy uwarunkowania genetyczne.

Choroby zapalne jelit

Zapaleniem jelit określa się dużą grupę schorzeń, które mogą dotyczyć zarówno jelita cienkiego, jak też grubego. Choroby zapalne jelit mogą być spowodowane błędami dietetycznymi, infekcjami przewodu pokarmowego o podłożu wirusowym lub bakteryjnym, zakażeniami pasożytniczymi oraz zatruciami wywołanymi przez toksyczne substancje, metale ciężkie, niektóre leki oraz niejadalne grzyby. 

Zapalenie jelit może mieć również podłoże autoimmunologiczne, co oznacza, że przyczyną rozwoju choroby jest nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, który atakuje zdrowe tkanki organizmu. Stan zapalny może być umiejscowiony w ścianie jelita grubego lub cienkiego, w określonym odcinku narządu bądź na całej długości jelit. Najczęstszymi objawami chorób zapalnych jelit są: 

• bóle brzucha
  
• stan podgorączkowy lub gorączka
  
• biegunki, obecność krwi lub śluzu w kale, 
  
• nudności
  
• wymioty
  
• zaburzenia wchłaniania składników pokarmowych, a w konsekwencji niedobory podstawowych substancji odżywczych

Zobacz także: Zespół jelita drażliwego

Nieswoiste zapalenia jelit

Wśród chorób zapalnych wyróżnia się tzw. nieswoiste zapalenia jelit, do których zalicza się dwie jednostki chorobowe: wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz chorobę Leśniowskiego-Crohna. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest chorobą przewlekłą, której istotą jest stan zapalny obejmujący odbytnicę i okrężnicę z towarzyszącymi owrzodzeniami. Dokładna przyczyna powstawania choroby nie jest poznana. Za jej wywołanie mogą odpowiadać: zakażenia układu pokarmowego, przewlekły stres, choroby psychiczne, uwarunkowania genetyczne oraz czynniki autoimmunologiczne.

Nieswoiste zapalne choroby jelit, czyli co? Dowiesz się tego z filmu:

Czynnikami ryzyka rozwoju choroby są również: nadużywanie alkoholu oraz palenie tytoniu. Do charakterystycznych objawów wrzodziejącego zapalenia jelita grubego zalicza się: 

• częste biegunki
  
• silne bóle brzucha
  
• brak apetytu 
  
• obecność krwi i śluzu w stolcu
  
• ogólne osłabienie organizmu
  
• gorączka 
  
• spadek masy ciała 
  

Leczenie choroby opiera się terapii farmakologicznej i ma na celu zapobieganie jej nawrotom oraz łagodzeniu objawów towarzyszących schorzeniu. 

Choroba Leśniowskiego-Crohna może dotyczyć całego przewodu pokarmowego, czyli od jamy ustnej aż do odbytu. Stan zapalny ma charakter przewlekły i chorobowo zmienione odcinki przewodu pokarmowego występują naprzemiennie ze zdrowymi. Schorzenie to, podobnie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zaliczane jest do chorób autoimmunologicznych jelit. W wyniku choroby Leśniowskiego-Crohna może dojść do niedrożności jelit. Objawami schorzenia są: wzdęcia i bóle brzucha (zwłaszcza w jego środkowej i dolnej części), utrata masy ciała, stany podgorączkowe, ropnie okołoodbytnicze oraz owrzodzenia w jamie ustnej.

Choroby jelita grubego – nowotwór

Do chorób jelita grubego zalicza się nowotwory, których istotą jest niekontrolowany wzrost komórek obejmujący jedną z części jelita grubego, np. odbytnicę, kątnicę. Większość diagnozowanych przypadków nowotworów jelita grubego to gruczolakoraki. Schorzenie częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Czynnikami ryzyka rozwoju choroby są: predyspozycje rodzinne, palenie tytoniu, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelit, otyłość. Objawy nowotworu jelita grubego są zależne od jego umiejscowienia oraz od stopnia zaawansowania choroby. Najczęstszymi objawami choroby są: naprzemienne występowanie biegunek i zaparć, obecność krwi w stolcu, zmiany w wyglądzie stolca, krwawienie z odbytnicy. U chorych, zwłaszcza przy zaawansowanej chorobie nowotworowej, często pojawia się anemia, brak apetytu oraz postępujący spadek masy ciała.

Jak wygląda leczenie raka jelita grubego? Odpowiedź znajdziesz w filmie:

Choroby jelit u dzieci

U dzieci, podobnie jak u osób dorosłych, mogą rozwinąć się schorzenia zapalne jelit, w tym również nieswoiste, których przyczyną są czynniki immunologiczne, środowiskowe oraz genetyczne. Coraz częściej wśród dzieci diagnozuje się chorobę Leśniowskiego-Crohna, która może zaburzać ich prawidłowy rozwój. Do chorób jelit u dzieci zalicza się chorobę Hirschprunga, która jest wrodzonym schorzeniem jelita grubego, a dokładnie okrężnicy. Istotą tej choroby jest brak komórek nerwowych, czyli unerwienia w części jelita grubego, co uniemożliwia prawidłowe przesuwanie się mas kałowych. Choroba Hirschprunga najczęściej ujawnia się w pierwszych dniach życia dziecka, choć zdarzają się przypadki, gdy pierwsze objawy schorzenia występują po upływie kilku miesięcy, a nawet lat po urodzeniu. U chorego noworodka pojawiają się: wzdęcia i/lub obrzęk brzucha, niemożność wypróżnienia się, wymioty, biegunka.