Chłoniaki nieziarnicze należą do grupy chłoniaków złośliwych. Przyczyna choroby nie została do końca poznana, ale lekarze i naukowcy zakładają kilka czynników, które zwiększają ryzyko zachorowania. Rokowania w przypadku chłoniaka nieziarniczego są najgorsze u dzieci, choć zależą od stopnia rozwoju choroby.

Czym jest chłoniak nieziarniczy? Rodzaje nowotworów

Chłoniak nieziarniczy jest chorobą nowotworową układu chłonnego, polegającą na niewłaściwym rozroście jednego z rodzajów komórek układu odpornościowego. Jak podkreślają lekarze, chłoniaki nieziarnicze są grupą chorób o różnych przyczynach, obrazie klinicznym, sposobie leczenia i stopniu agresywności. 

W przypadku dorosłych osób cierpiących na chłoniaka nieziarniczego najczęściej diagnozuje się mniej złośliwe i agresywne odmiany. Istnieje kilka rodzajów: chłoniak nieziarniczy grudkowy, chłoniak nieziarniczy limfocytowy, nowotwory limfoidalne (chłoniak nieziarniczy limfoblastyczny z komórek T lub B), chłoniak nieziarniczy rozlany, chłoniak pierwotny skórny z dużych komórek, ziarniniak grzybiasty, pierwotny jelitowy chłoniak grudkowy, chłoniak nieziarniczy z dużych komórek, chłoniak strefy brzeżnej, pierwotny skórny chłoniak z dużych komórek anaplastyczny, a także chłoniak pierwotny skórny.

Lekarze dokonują także podziału klinicznego ze względu na agresywność chłoniaka nieziarniczego. W tym podziale wyróżnia się:

• chłoniaki nieziarnicze indolentne – zwane także powolnymi, rokowania w przypadku braku leczenia wynoszą co najmniej kilka lat; chłoniaki te stanowią ok. 35–40% wszystkich chłoniaków nieziarniczych, są to m.in. chłoniak grudkowy, limfocytowy, strefy brzeżnej, ziarniniak grzybiasty,
  
• chłoniaki nieziarnicze agresywne – stanowią blisko połowę wszystkich chłoniaków nieziarniczych, rokowania w przypadku podjęcia leczenia wynoszą ok. kilku miesięcy i więcej; są to m.in. chłoniak rozlany z dużych komórek typu B, chłoniak z obwodowych komórek T, chłoniak anaplastyczny z dużych komórek,
  
• chłoniaki nieziarnicze bardzo agresywne – w przypadku niepodjęcia leczenia rokowania wynoszą zaledwie kilka tygodni lub dni, stanowią ok. 5% wszystkich przypadków chłoniaka nieziarniczego; są to m.in. chłoniak Burkitta.
  

Przyczyny rozwoju chłoniaka nieziarniczego

Medycyna nadal nie zna jednoznacznej przyczyny rozwoju tego rodzaju nowotworów. Jednak zdaniem lekarzy, spory wpływ na rozwój chłoniaków nieziarniczych mają czynniki środowiskowe. Negatywne działanie wywierają związki chemiczne (herbicydy, węglowodory aromatyczne, insektycydy). W grupie ryzyka znajdują się pracownicy przemysłu drzewnego, przetwórstwa żywności, gumowego, chemicznego, a także materiałów syntetycznych.

Czynnikami ryzyka są: wyciszona odpowiedź immunologiczna po przeszczepach narządów, infekcja wirusem HIV, wirusem zapalenia wątroby typu C (WZW typu C), wirusem bakterii Helicobacter pylori, wirusem Epstein-Barr, wirusem ludzkiej białaczki z komórek T, a także wirusem HHV-8. Ryzyko rozwoju zachorowania na chłoniaka nieziarniczego wzrasta po przebytej chemioterapii oraz radioterapii, w przebiegu chorób autoimmunologicznych, takich jak celiakia, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów.

Objawy chłoniaka nieziarniczego

Na początkowym etapie, chłoniak nieziarniczy daje nieswoiste objawy, charakteryzujące się powiększeniem węzłów chłonnych, zwłaszcza w okolicach szyi, a także w pachwinach i pod pachami. Węzły zazwyczaj nie są bolesne. Pojawiają się także: bóle brzucha, nocne poty, zaburzenia trawienia, nocna gorączka, swędzenie skóry, uczucie osłabienia, spadek wagi i masy mięśniowej, zmęczenie, zaburzenia krwi (niedokrwistość oraz małopłytkowość), żółtaczka oraz objawy neurologiczne.

Wraz z rozwojem choroby dochodzi do zaostrzenia objawów. W bardziej zaawansowanych etapach chłoniaka nieziarniczego dochodzi do zespołu żyły głównej górnej (węzły chłonne uciskają na naczynia krwionośne), zatkania dróg oddechowych, niedrożności jelit, wodonercza, tamponady osierdziowej, a także incydentów zatorowo-zakrzepowych.

Chłoniak nieziarniczy – metody leczenia i rokowania

Istnieje wiele metod terapii chłoniaków nieziarniczych, które są uzależnione od rodzaju nowotworu, a także stopnia zaawansowania choroby. Leczenie chłoniaka nieziarniczego w wielu przypadkach sprowadza się do chemioterapii. 

Chłoniaki nieziarnicze powolne można wyleczyć za pomocą radioterapii wraz z chemioterapią oraz stosowanie steroidów i środków monoklonalnych (terapie biologiczne). Rokowania w tym przypadku chłoniaka nieziarniczego są dobre, a chory podejmujący leczenie może żyć wiele lat. 

Agresywne chłoniaki nieziarnicze zazwyczaj wymagają chemioterapii wraz z podaniem środków monoklonalnych, co może spowodować cofnięcie się choroby, jednak rokowania są zmienne. Bardzo agresywne chłoniaki nieziarnicze wymagają intensywnego programu lekowego, terapii ośrodkowego układu nerwowego oraz leczenia podtrzymującego. Rokowania najczęściej są złe.