Co to jest chemioterapia paliatywna? To leczenie cytostatykami, które stosuje się u osób chorych na raka niepoddającego się leczeniu. Chemioterapia paliatywna ma za zadanie poprawić jakość życia chorych poprzez złagodzenie występujących objawów. W niektórych przypadkach może wydłużyć życie o kilka do kilkunastu miesięcy, przeważnie nie więcej niż o 2 lata.

Na czym polega chemioterapia paliatywna? Wskazania, stosowanie i rokowania

Wskazaniami do zastosowania chemioterapii paliatywnej są nieoperacyjne nowotwory dające przerzuty odległe, które nie mogą być usunięte. Chory powinien być w dobrym stanie ogólnym i mieć mniej niż 70 lat.

Leki w chemioterapii paliatywnej mogą być podawane w najlepszy dla chorego sposób, np. doustnie, dotętniczo czy dokanałowo. O formie terapii, lekach, dawkach i podawaniu leków decyduje lekarz. Ważne jest, by dobierać sposób prowadzenia chemioterapii paliatywnej indywidualnie.

Chemioterapia paliatywna raka płuc może łagodzić dolegliwości powodowane przez raka miejscowo i w odległych przerzutach do innych tkanek. Przeszkodami w stosowaniu tego typu leczenia nie są ból, krwioplucie czy kaszel. Chemioterapia paliatywna w raku płuc niedrobnokomórkowym może wydłużać życie od 8 do 12 miesięcy u od 30 do 40 procent chorych, u od 20 do 40 procent chorych mediana całkowitego czasu przeżycia wynosi rok, a u od 5 do 10 procent nawet 2 lata. W przypadku chorych na drobnokomórkowego raka płuc od 10 do 40 procent przeżywa około 6 miesięcy.

W raku jelita grubego chemioterapia paliatywna polega na podawaniu leków zmniejszających dolegliwości i ograniczających rozrost zmian nowotworowych i przerzutów. Często rak jelita grubego daje przerzuty m.in. do wątroby. Wówczas „chemię” można podawać dotętniczo (do tętnicy wątrobowej). Droga dotętnicza wiąże się jednak z największym ryzykiem powikłań z pośród metod podawania leków w chemioterapii paliatywnej.

Chemioterapia paliatywna raka wątroby, w chorobach nowotworowych przełyku, żołądka, trzustki, wątroby i dróg żółciowych także spowalnia rozwój raka i poprawia komfort życia chorych.

Leczenie paliatywne chemioterapią stosuje się także u chorych na:

• nowotwory głowy i szyi, w tym jamy ustnej, gardła, krtani, jamy nosowej oraz zatok nosowych,
  
• nowotwory układu moczowego i miednicy małej – leki podaje się dożylnie lub dootrzewnowo,
  
• mięsaki tkanek miękkich.
  

Chemioterapia paliatywna rokowania może nieznacznie polepszać poprzez wydłużenie życia chorego. Nie zwiększa natomiast szans na wyleczenie.

Jak długo trwa chemioterapia paliatywna? Kursy chemioterapii

Chemioterapia paliatywna przeprowadzana jest w kursach, między którymi bada się skuteczność terapii. To, czy tzw. chemia zatrzymuje postęp choroby, można zbadać już po dwóch kursach. Regularnie co dwa kursy, a najlepiej po każdym z nich należy przeprowadzać badania, jak choroba reaguje na podawane środki.

Jeśli chemioterapia paliatywna zatrzymuje postęp choroby lub znacznie go spowalnia, stosuje się ją do momentu, aż przestanie być skuteczna lub uniemożliwi to wyniszczenie organizmu. W wielu przypadkach chemioterapia paliatywna idzie w parze z chirurgicznym usuwaniem zmian nowotworowych. Może to wpływać pozytywnie na długość życia chorego.

Jeśli terapia jest nieskuteczna i obserwuje się postęp choroby i brak łagodzenia jej objawów, można zastosować leki drugiego rzutu. Substancje powinny być precyzyjnie dobierane przez specjalistów onkologów.

Chemioterapia paliatywna może być stosowana tak długo, jak przynosi efekty. U niektórych są to dwa lub trzy kursy, u innych chorych nawet do sześciu kursów. Tej metody poprawy jakości życia chorego używa się tylko wtedy, jeśli korzyści przeważają nad skutkami ubocznymi. Nasilenie nieprzyjemnych dolegliwości lub wystąpienie nowych dyskwalifikuje chemioterapię paliatywną u danej osoby.

Chemioterapia paliatywna: skutki uboczne

Cytostatyki, czyli leki stosowane także w paliatywnej chemioterapii, mogą mieć wiele skutków ubocznych, ale ich wystąpienie zależy m.in. od indywidualnej odpowiedzi organizmu, ogólnego stanu zdrowia, a także rodzaju i dawek leków. Najczęstsze skutki uboczne chemioterapii paliatywnej to:

• uszkodzenia szpiku kostnego i zaburzenia pracy układu krwiotwórczego,
  
• nudności i wymioty, biegunki, zaparcia,
  
• nasilone wypadanie włosów,
  
• osłabienie paznokci i skóry, wysypka,
  
• uszkodzenie układu nerwowego,
  
• uszkodzenie serca i płuc.
  

U niektórych chorych uszkodzeniu może ulec także układ moczowy. Skutki uboczne pojawiają się w trakcie zażywania leków lub po pewnym czasie.

Bibliografia:

1. J. Łuczak, Co to jest leczenie objawowe (paliatywne), opieka paliatywna – hospicyjna i dlaczego warto z nich korzystać?, „Przegląd terapeutyczny” nr 3, 2007, http://www.ptt-terapia.pl/wp-content/uploads/2011/06/Luczak.pdf
   
2. https://journals.viamedica.pl/medycyna_paliatywna_w_praktyce/article/view/38611/33690
   
3. http://www.e-onkologia.am.wroc.pl/docs/NOWOTWORY%20GLOWY%20I%20SZYI.pdf,
   
4. https://www.zwrotnikraka.pl/skutki-uboczne-chemioterapii/