Najczęściej ból kolana jest spowodowany stanem zapalnym, na który specjalista przepisuje wskazaną farmakoterapię, a nierzadko też zleca rehabilitację. Zdarzają się przypadki, w których osoba odczuwa ból w stawie kolanowym z powodu schorzenia w innym miejscu. Duże znaczenie ma też wiek osoby uskarżającej się na ból kolana – po ukończeniu czterdziestego roku życia jesteśmy narażeni na zanik chrząstki, co z czasem utrudnia codzienne czynności. Dokuczliwy ból kolana wymaga szybkiej konsultacji z lekarzem i rozpoczęcia rehabilitacji.

Ból kolana – przyczyny

Najczęściej ból kolana jest spowodowany stanem zapalnym, który z kolei jest rezultatem zapalenia kaletki maziowej. Są to małe torebeczki usadowione na początku kości, które wypełniają przestrzeń między kośćmi i skórą, ścięgnami i mięśniami. Ich głównym zadaniem jest oddzielanie od siebie kości, by boleśnie nie ścierały się ze sobą. Stan zapalny stawu kolanowego często bierze się z pracy, jaką wykonujemy – zarówno fizycznej, jak i siedzącej. Prowadzą do niego zbyt duże nadwyrężanie stawów (noszenie ciężkich przedmiotów), ciągły ruch lub przetrzymywanie kolan zbyt długo w zgięciu. Przewlekły ból kolana może też być spowodowany przez otyłość – stawy kolanowe muszą utrzymywać zdecydowanie większy ciężar ciała, niż są do tego przystosowane.

Ból kolan jest też następstwem wszystkich urazów, takich jak nadmierne obciążenie spowodowane przez ćwiczenia fizyczne, złamania, zwichnięcia, skręcenia. Na kontuzje są narażeni zarówno sportowcy, którzy przesadzają z intensywnością swoich treningów, jak i osoby, które nie ćwiczą regularnie, prowadzą siedzący tryb życia i jednorazowo decydują się na obciążającą aktywność, np. długą przebieżkę lub wyjazd na narty. Kiedy rozpoczynamy trening, należy pamiętać o obuwiu dostosowanym do podłoża – jeżeli ćwiczymy na twardej nawierzchni (betonie, asfalcie) staw kolanowy może zostać przeciążony niewystarczającą amortyzacją np. gdy biegamy w butach ze zbyt cienką podeszwą.

Przyczyną bólu kolan są także zmiany zwyrodnieniowe. To przewlekłe schorzenie powstaje w wyniku starzenia się tkanki chrzęstnej lub zbyt dużego przeciążenia stawów, do którego prowadzą wyżej wymienione czynniki (noszenie ciężkich przedmiotów, nadwaga, zbyt intensywne treningi). Zwyrodnienie czujemy poprzez sztywnienie i ból w kolanie podczas schodzenia ze schodów. Następnie ból pojawia się przy każdym ruchu. Innymi objawami są obrzęki i zaczerwienienie w okolicy stawu kolanowego. Ból kolana może być symptomem zwyrodnienia nie tylko stawu kolanowego, ale też zwyrodnienia stawu biodrowego lub kręgosłupa.

Przyczynami bólu kolana mogą być też choroby reumatyczne – zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) lub reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). Objawy tych schorzeń są porównywalne do tych pochodzących od innych chorób – jest to ból kolana przy każdym ruchu, obrzęki i zaczerwienienie skóry. Jeżeli dochodzą do tego stan podgorączkowy, ogólne rozbicie i brak łaknienia, należy niezwłocznie zgłosić się do reumatologa.

Ból kolana może też być objawem boreliozy – choroby zakaźnej wywołanej przez ukąszenie kleszcza. Gorączka połączona z bólem i obrzękiem kolana może świadczyć o tym, że krętki pochodzące od zakażonego kleszcza wraz z krwią dostały się do kolana i doprowadziły tam do stanu zapalnego.

Przyczyną bólu kolana mogą też być infekcje bakteryjne, które pochodzą od skaleczeń. Objawami w takich przypadkach również są: gorączka, zaczerwienienie, obrzęki i ból w okolicach stawu kolanowego.

Ból kolana – leczenie

Leczenie bólu kolana jest zależne od jego przyczyny.

• Stan zapalny – należy przyjmować niesteroidowe leki przeciwzapalne i pamiętać o oszczędzaniu i odciążaniu uszkodzonego stawu. W leczeniu stanu zapalnego pomagają także stosowane naprzemiennie zimne i ciepłe kompresy.
  
• Kontuzja – powinniśmy skontaktować się z ortopedą, który rozpoznaje rodzaj urazu i kieruje nas na właściwe leczenie. Przed wizytą u specjalisty sami powinniśmy zadbać o kolano, nie nadwyrężając obolałego stawu (np. poprzez unieruchomienie go).
  
• Zwyrodnienie stawów – jeżeli ból jest spowodowany przeciążeniem stawów, wystarczy kilkudniowy odpoczynek, ewentualnie stosowanie co jakiś czas tabletek przeciwbólowych. Przy bólu utrzymującym się dłużej również należy udać się do specjalisty, który skieruje na badania USG lub zdjęcie rentgenowskie (RTG) stawu kolanowego, co pozwoli rozpoznać chorobę i rozpocząć jej leczenie.
  
• Borelioza – dłuższa kuracja antybiotykowa, która koniecznie musi zostać przeprowadzona. Nieleczona borelioza może bowiem przejść w schorzenie chroniczne, które dalej będzie niszczyło staw kolanowy.
  
• Infekcja bakteryjna – podanie bezpośrednio do kolana leków, które regenerują chrząstkę stawową oraz leków sterydowych. Do tego dochodzi kuracja antybiotykowa, a w poważnych przypadkach zakażenia artroskopia (płukanie kolana)
  
• Choroby reumatyczne – terapia dobierana jest indywidualnie. Najczęściej składa się z codziennej rehabilitacji, gimnastyki i dostosowania naszego codziennego otoczenia, by nie obciążać stawów. Czasami niezbędna jest endoproteza (wymiana zniszczonego stawu) lub inna operacja naprawcza.