Blaszka miażdżycowa w pewien sposób zakrywa światło naczynia, a przez to zmniejsza jego średnicę. To uwypuklenie blaszki może spowodować niedokrwienie narządów, które zaopatruje w krew konkretna tętnica.

Blaszka miażdżycowa – charakterystyka i przyczyny powstawania. Budowa tętnic

Proces powstawania blaszki miażdżycowej wiąże się z charakterystyką budowy tętnic. Złożone są one z trzech warstw:

• błona wewnętrzna – jest utworzona przez warstwę komórek, które ściśle przylegają do siebie nawzajem; w połączeniu są nazywane śródbłonkiem – jest on cienki i gładki, dzięki czemu pozwala na niezaburzony przepływ krwi i elementów komórkowych w niej zawartych;
  
• błona środkowa – odgrywa bardzo ważną rolę w procesie regulacji prześwitu naczyń; jej komórki wydzielają związki takie jak tlenek azotu; jest najgrubsza spośród błon znajdujących się w tętnicach; zawiera włókna sprężyste, które czynią ją sztywną i elastyczną, a ponadto przeciwdziałają zapadaniu się ścian komórkowych; włókna mięśniowe wpływają na regulację prześwitu naczynia oraz dopasowują ciśnienie i intensywność przepływu krwi w zależności od potrzeb ciała;
  
• błona dodatkowa – jest zbudowana z tkanki łącznej i nadaje tętnicy walcowaty kształt.
  

Komórki błony środkowej i mięśni gładkich w zdrowej postaci uelastyczniają ścianę naczynia i przeciwdziałają naciekaniu komórek układu odpornościowego. Kiedy są zmienione chorobowo, w organizmie powstaje infekcja, a komórki zapalne razem z cholesterolem pochodzącym z krwi gromadzą się w ścianie naczynia i dochodzi do powstania blaszki miażdżycowej. Jest to niezwykle niebezpieczny proces, który, kiedy pozostaje nieleczony, może doprowadzić do poważnego zwężenia światła tętnicy, a nawet, w późniejszym stadium rozwoju choroby, do jego zamknięcia.

Jakie funkcje pełni układ krążenia? Jak jest zbudowany? Odpowiedź znajdziecie na filmie:

Jak powstaje blaszka miażdżycowa?

Złogi cholesterolu LDL gromadzą się w przestrzeni między błoną środkową a wewnętrzną. Tam często ulegają chemicznym przemianom, które przyczyniają się do powstawania miażdżycy, takim jak utlenianie – temu procesowi sprzyjają wolne rodniki tlenowe, tzw. oksydanty. Cząsteczki LDL po takiej modyfikacji powodują zbieranie się w jednym miejscu komórek zapalnych, a następnie tworzenie się komórek piankowatych. Czynniki wywołujące stan zapalny sprawiają, że intensyfikuje się wzrost blaszki miażdżycowej. W takim przypadku istnieje duża szansa na to, że dojdzie do zaburzenia przepływu krwi przez tętnice. Proces ten powoduje niedokrwienie. Prześwit tętnicy w wyniku działania stabilnej blaszki miażdżycowej o mocnej ścianie może zmniejszyć się nawet o ponad połowę, co często przyczynia się do niedostatecznego ukrwienia mięśnia sercowego – np. podczas wysiłku, kiedy ma on zwiększone zapotrzebowanie na tlen. Niestabilna blaszka miażdżycowa jest gorsza dla organizmu, ponieważ może łatwo pęknąć. To często prowadzi do powstania zakrzepu, a z czasem także do zupełnego zamknięcia światła naczynia.

Blaszka miażdżycowa w dojrzałej postaci składa się z rdzenia i warstwy powierzchownej. Rdzeń blaszki zbudowany jest z komórek, które odpowiadają za powstawanie złogów tłuszczowych i reakcji zapalnej. Jej powierzchnia natomiast składa się z mięśni i włókien kolagenowych.

Blaszki miażdżycowe nie mają jednego stałego miejsca występowania. Jeśli pojawią się w tętnicach szyjnych, całkowite zamknięcie światła naczynia prowadzi do udaru, jeśli w wieńcowych – do udaru, zaś w obwodowych – do ostrego niedokrwienia.

Blaszka miażdżycowa – zapobieganie

Miażdżyca nie rozwinie się, jeżeli wśród codziennych czynności znajdzie się czas na aktywność fizyczną. Proces powstawania blaszki miażdżycowej można zahamować także poprzez zmianę diety, polegającą głównie na zaprzestaniu spożywania tłustego i czerwonego mięsa. Jadłospis powinien być bogaty w warzywa i owoce. Zalecane jest jedzenie dużych ilości ryb morskich, których mięso zawiera kwasy tłuszczowe omega-3. Ten składnik pozwala skutecznie obniżyć poziom cholesterolu LDL we krwi. Niezbędne jest również zaprzestanie palenia papierosów.

Blaszka miażdżycowa – leczenie

Leczenie miażdżycy nie polega na leczeniu blaszki miażdżycowej, lecz na zapobieganiu tworzeniu się kolejnych, a także stabilizacji obecnych by zapobiec powikłaniom. Lekarz przepisuje w tym celu leki obniżające poziom złego cholesterolu we krwi, takie jak statyny, które zmniejszają jego produkcję w organizmie.

Blaszkę miażdżycową można leczyć operacyjnie, choć dotyczy to nie tyle samej blaszki, co naczynia krwionośnego. Jeśli blaszka miażdżycowa zamyka znacząco światło naczynia, można stosować wewnątrznaczyniowe zabiegi mające na celu stabilizację blaszki i poszerzenie światła naczynia (np. balonik lub stent).

O czym powinieneś pamiętać idąc na zwolnienie L4? Zobaczcie na filmie: