Biopsja nerki to bardzo pomocne badanie, które ma na celu po pierwsze potwierdzić lub wykluczyć występowanie zmian chorobowych, a po drugie dokonać ich oceny i stopnia zaawansowania. Biopsja nerki wykonywana jest na zlecenie lekarza. Zabieg przeprowadza się najczęściej przezskórnie w znieczuleniu miejscowym. Trwa około 20 minut. Rzadkością jest biopsja otwarta, wymagająca znieczulenia ogólnego.
Co to jest biopsja nerki?
Biopsja nerki to inwazyjne badanie diagnostyczne, podczas którego pobiera się niewielki fragment miąższu nerki i następnie poddaje się go analizie mikroskopowej. Badanie pozwala ocenić budowę miąższu nerkowego i zachodzących w poszczególnych strukturach nerki procesów, ze zwróceniem szczególnej uwagi na te odbywające się w kłębuszkach nerkowych i śródmiąższu nerek. Badanie to umożliwia określenie stopnia zniszczeń w nerce podczas choroby. Biopsja nerki stanowi też niejednokrotnie podstawę dla określa rodzaju najlepszego leczenia. Czy biopsja nerki boli? Zabieg wykonuje się w miejscowym znieczuleniu, zatem podczas jego trwania nie odczuwa się dolegliwości bólowych.
Historia biopsji nerki
W 1901 r. wykonana została pierwsza otwarta biopsja nerki. Gwyn dokonał pierwszego dokładnego opisu tej procedury w 1924 r. W 1934 r. przez Balla przeprowadzona została pierwsza przezskórna biopsja z użyciem igły aspiracyjnej. Następnie Perez Ara, Ivensen, Brun w latach 50. ubiegłego wieku zastosowali do biopsji przezskórnej igłę aspiracyjną, a kilka lat po nich Meuhrece i Kark tzw. igłę tnącą. Rok 1956 stał się przełomowy, gdyż po raz pierwszy zespół badaczy pod kierownictwem Lusteda użył środka cieniującego, który umożliwił uwidocznienie nerki, i monitora telewizyjnego do obserwowania igły. Biopsja nerki przestała być zabiegiem wykonywanym „na ślepo”. Obecne techniki ultrasonograficzne (USG) pozwalają na bardzo precyzyjne wykonanie zabiegu. W diagnostyce biopsyjnej nerki wykorzystywana jest również tomografia komputerowa (TK). Biopsja nerki to procedura, która wymaga znajomości anatomii, doświadczenia, pewnej ręki.
Co zrobić, aby mieć zdrowe nerki? Dowiesz się tego z filmu:
Biopsja nerki – wskazania
Wskazania do biopsji nerki stanowią m.in.: zespół nerczycowy, przewlekająca się ostra niewydolność nerek, trwały lub okresowy krwiomocz oraz izolowany białkomocz (wzmożone wydalanie białka z moczem) wymagający dalszej diagnostyki, ostre śródmiąższowe zapalenie nerek, pierwotne i wtórne kłębuszkowe zapalenie nerek, jak również tzw. choroby układowe (toczeń rumieniowaty, zapalenie naczyń). Biopsja nerki wskazana jest także w przypadku oceny czynności nerki przeszczepionej oraz przy podejrzeniu nefropatii na tle choroby układowej. Biopsji poddaje się osoby w różnym okresie po transplantacji i leczone według rozmaitych immunosupresyjnych protokołów. Biopsję wykonuje się też w celu monitorowania skuteczności podjętej terapii.
Przeciwwskazania do biopsji nerki
Wśród przeciwwskazań do wykonania biopsji nerki wymienia się: ciężkie nadciśnienie tętnicze, choroby nowotworowe nerek, brak drugiej nerki, malformacje tętnicze nerek, zmiany ropne nerek lub zlokalizowane w ich sąsiedztwie, znaczną niedokrwistość, brak zgody chorego na udział w badaniu. Dodatkowo:
- roponercze (z łac. pyonephrosis) – przybieranie ropnego charakteru przez mocz zgromadzony w nadmiernej ilości w miedniczce nerkowej podczas trwania zakażenia,
- wodonercze (z łac. hydronephrosis) – rozszerzenie kielichów nerkowych i miedniczki z wtórnym do tego stanu zanikiem miąższu nerki,
- wielotorbielowatość nerek (z łac. degeneratio polycystica renum) – genetycznie uwarunkowane występowanie torbieli rdzenia i kory nerki,
- skaza krwotoczna (z łac. diathesis haemorrhagica) – skłonność do krwawień.
Względne przeciwwskazania stanowią: ciąża, otyłość, infekcje skóry, anatomiczne odmiany nerki.
Biopsja nerki – możliwe powikłania
Dość często po zabiegu pojawić się mogą krwinkomocz oraz nadtorebkowe i podtorebkowe krwiaki. Inne powikłania po biopsji nerki należą do rzadkości, a wśród nich wymienia się m.in.: krwiomocz, przetokę tętniczo-żylną, masywne krwawienia do przestrzeni zaotrzewnowej. Poważne powikłania, które wymagają leczenia chirurgicznego, dotyczą około 0,1–0,2% przypadków.
Na czym polega biopsja nerki?
Biopsja nerki trwa 20 minut. Przed zabiegiem konieczne jest uzyskanie świadomej zgody pacjenta na udział w badaniu i wykonanie kilku dodatkowych badań (grupa krwi, ocena parametrów krzepnięcia, morfologia krwi, badanie moczu, kontrola ciśnienia tętniczego (RR), badanie USG), a w przeddzień zabiegu – scyntygrafię nerki. W dniu biopsji pacjent pozostaje na czczo. Ma założone wkłucie do żyły obwodowej - wenflom.
Jak działa układ moczowy? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Biopsję nerki wykonuje się u chorego znajdującego w pozycji leżącej na brzuchu z wałkiem pod brzuchem dla większej stabilizacji. Miejsce na ciele wokół wbicia igły dezynfekuje się i pokrywa jałową serwetą. Chory zostaje znieczulony. Wprowadza się sondę w celu sprecyzowania miejsca pobrania wycinków, a potem igłę biopsyjną pod kontrolą USG i uzyskuje wycinek. Igła zostaje wyjęta, a rana opatrzona. Wycinek wkłada się do specjalnego pojemnika, opisuje i poddaje dalszym badaniom.
Biopsja nerki – postępowanie po zabiegu
Po biopsji nerki pacjent powinien przebywać w łóżku minimum 8–12 godzin w pozycji leżącej. Konieczne jest systematyczne monitorowanie RR i tętna. Następnego dnia po zabiegu wykonuje się morfologię krwi, a w przypadku obniżenia ciśnienia tętniczego czy bólu brzucha – w dniu zabiegu. Ocenie poddaje się próbki każdorazowo po oddaniu moczu w celu monitorowania krwiomoczu. Płyny doustne można przyjmować już po 2 godzinach od zabiegu.
Bibliografia:
1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne. Tom II, Kraków, Medycyna Praktyczna, 2005.
2. Kutikov A., Smaldone M.C., Uzzo R.G. i wsp., Renal Mass Biopsy: Always, Sometimes, or Never?, „European Urology”, 2016, 70(3), s. 403-406.
3. Rubik J., Jak się robi biopsję nerki?, „Pediatria po Dyplomie”, 2012, 16(5), s. 57-61.
4. Bojanowska M., Białobrzeska B., Biopsja nerki własnej i przeszczepionej — holistyczna opieka nad pacjentem, „Forum Nefrologiczne”, 2010, 3(4), s. 317–325.