Ostra białaczka limfoblastyczna u dzieci rozwija się zwykle na skutek zmian w materiale genetycznym limfocytów, czyli komórek układu odpornościowego. Czynnikami sprzyjającymi chorobie bywają uwarunkowania środowiskowe oraz wrodzone zespoły schorzeń powstałych w wyniku wady chromosomalnej. Białaczka limfoblastyczna wywołuje wiele dolegliwości somatycznych, zmienia obraz morfologiczny oraz obniża jakość życia pacjenta.

Przeczytaj więcej: Ostra białaczka limfoblastyczna (ALL) - rokowania u dzieci i dorosłych

Białaczka limfoblastyczna u dzieci

Białaczka limfoblastyczna oznacza złośliwy nowotwór układu krwiotwórczego o bardzo gwałtownym przebiegu, charakteryzujący się rozrostem tkanki limfatycznej i naciekaniem jej w różnych okolicach ciała. Schorzenie występuje głównie u młodych ludzi, zwłaszcza u dzieci w wieku 2–10 lat, i stanowi blisko 75% zdiagnozowanych chorób nowotworowych w tej grupie wiekowej.

Objawy białaczki limfoblastycznej u dzieci są niespecyficzne. Liczne dolegliwości somatyczne, takie jak bóle głowy czy blada skóra, stanowią grupę symptomów występujących w przebiegu wielu chorób, dlatego białaczka limfoblastyczna diagnozowana jest zwykle w momencie znacznego postępu i pogorszenia zdrowia.

Rokowania co do wyleczenia choroby rosną, jeśli bardzo wcześnie zostanie wprowadzona kompleksowa terapia. Do niekorzystnych czynników wpływających na rozwój choroby należą: płeć męska, wiek poniżej 2. i powyżej 10. roku życia oraz brak remisji po miesiącu chemioterapii.

Białaczka limfoblastyczna – jak rozwija się choroba?

Etiologia nowotworu tego typu nie jest jednoznacznie określona. Uważa się, że ostra białaczka limfoblastyczna u dzieci jest wynikiem różnego rodzaju zmian w materiale genetycznym młodych form limfocytów. Deformacje prowadzą do zaburzeń rozwojowych ich struktur oraz powodują silny, gwałtowny wzrost (proliferację). Za przyczynę anomalii tego typu odpowiedzialny jest chromosom Philadelphia, powstały na skutek procesu translokacji między chromosomami 9 i 22. Wskutek mutacji genetycznej dochodzi do niekontrolowanego rozrostu limfoblastów i upośledzenia ich prawidłowej funkcjonalności, z jednoczesnym zakłóceniem pracy zdrowych krwinek i wypieraniem ich z krwiobiegu. Równowaga między erytrocytami (czerwonymi krwinkami), leukocytami (białymi krwinkami) i trombocytami (płytkami krwi) zostaje zachwiana, a organizm zatraca zdolności obronne pomimo większej ilości krwinek białych w ustroju. Do czynników chorobotwórczych sprzyjających rozwinięciu nieprawidłowości w materiale genetycznym należą także uwarunkowania środowiskowe, m.in. długotrwała ekspozycja na promieniowanie jonizujące i toksyczne związki chemiczne oraz infekcje wirusowe, głównie wirusem ludzkiej białaczki z komórek T (HTLV-1). Zwiększoną predyspozycję do białaczki limfoblastycznej obserwuje się u dzieci z wrodzonymi zespołami, np. Downa.

Białaczka limfoblastyczna u dzieci – objawy, przebieg choroby

Białaczka limfoblastyczna u dzieci na początkowym etapie przebiega bezobjawowo lub z niespecyficznymi objawami klinicznymi, takimi jak osłabienie, apatia czy bladość skóry. Pierwsze objawy choroby są mało charakterystyczne i pojawiają się zwykle do 6 tygodni przed właściwą diagnozą, kiedy symptomy szybko się nasilają i nie ustępują w trakcie standardowego leczenia infekcji. Skłonność do powstawania siniaków po lekkich urazach, gorączki niewiadomego pochodzenia czy powiększone węzły chłonne i bóle kończyn zwykle stanowią przesłankę do konsultacji lekarskiej i poddania dziecka specjalistycznej diagnostyce.

Do objawów występujących w trakcie białaczki limfoblastycznej u dzieci zaliczają się przede wszystkim:

• skaza krwotoczna, czyli skłonność do krwawień w obrębie tkanek skóry i błon śluzowych, narządów (głównie nosa i stawów) oraz układów czynnościowych (np. pokarmowego czy moczowego), objawiająca się siniakami, wybroczynami, małymi, czerwonymi plamkami oraz trudnościami w tamowaniu krwotoków;
• bóle stawowo-mięśniowe, drętwienia kończyn;
• częste stany podwyższenia temperatury, gorączka, nocne poty;
• uczucie zmęczenia, spadek wydajności organizmu, senność, apatia i inne symptomy niedoboru czerwonych krwinek w organizmie;
• bladość skóry i błon śluzowych;
• skłonność do infekcji o różnorodnym charakterze;
• słaby apetyt, spadek masy ciała;
• bóle brzucha i głowy;
• powiększone węzły chłonne;
• nudności, duszności;
• zaburzenia widzenia.

Białaczka limfoblastyczna u dzieci – obraz morfologiczny

Białaczka limfoblastyczna rozpoznawana jest na podstawie morfologii krwi obwodowej, w której stwierdza się prawidłowy, obniżony lub podwyższony poziom leukocytów oraz obecność komórek blastycznych, tzw. blastów, oznaczających niedojrzałe białe krwinki. Ponadto charakterystyczne są: podwyższony wskaźnik tempa opadania czerwonych krwinek w ciągu 1 godziny (OB), wyższe stężenie kwasu moczowego we krwi, obecność blastów w płynie mózgowo-rdzeniowym. W badaniach obrazowych szpiku kostnego obserwuje się rozplem (rozmnażanie się) komórek nowotworowych.

Przeczytaj też: Białaczka u dzieci. Jakie są objawy i rodzaje?

Bibliografia:

• Chybicka A., „Onkologia i hematologia dziecięca”, PZWL, Warszawa 2008;
• Stęplewska-Mazur K., „Patolgoia układu krwiotwórczego”, Śląska Akademia Medyczna, Katowice 2000;
• Waterbury L., „Hematologia”, Urban & Partner, Wrocław 1998.
  
  Zobacz, jakie są typy i objawy białaczek.