Zapalenie gardła to ogólne określenie dla zapalenia obejmującego struktury gardła, w tym migdałki. Większość zapaleń gardła u dzieci ma ostry przebieg. Najczęstszą przyczyną zapalenia gardła są wirusy, szczególnie u dzieci poniżej 6. roku życia, stanowiące nawet 85% zapaleń gardła.
Przyczyny zapalenia gardła u dzieci
Większość przypadków zapalenia gardła u dzieci ma przyczynę wirusową, co jest głównie wynikiem przeziębienia. Główne przyczyny zapalenia gardła u dzieci to:
- rynowirusy,
- koronawirusy,
- wirusy RS (ang. Respiratory syncytial virus),
- wirusy paragrypy,
- wirus cytomegalii,
- Coxsackie,
- enterowirusy.
Niekiedy za zapalenie gardła u dzieci, szczególnie ropne, odpowiedzialne są bakterie, w tym paciorkowce beta-hemolizujące grupy A. Przez nie wywoływane jest najczęściej zapalenie bakteryjne, określane powszechnie jako angina. Rzadko anginę powodują inne patogeny bakteryjne.
Jak skutecznie pozbyć się bólu gardła? Odpowiedź znajdziesz w filmie
Objawy wirusowego zapalenia gardła u dzieci
Najpowszechniejsze objawy zapalenia wirusowego gardła to objawy tzw. choroby przeziębieniowej. Zalicza się tu kichanie, uczucie drapania i ból w gardle. Dodatkowo pojawiają się chrypka i kaszel. Katar jest nieodłącznym elementem większości infekcji górnych dróg oddechowych, dlatego też w tym przypadku można wspomnieć o objawach niedrożności i wydzielinie z nosa. Przy infekcjach wirusowych częściej pojawia się stan podgorączkowy niż wysoka gorączka, choć nie można tego zaliczyć do reguły w przypadku dzieci. Ostre zapalenie gardła mija samoistnie w ciągu 10 dni.
Zakażenie adenowirusami ma cięższy przebieg kliniczny. Może przypominać ostre, ropne zapalenie gardła o etiologii paciorkowcowej. Adenowirusy często atakują dzieci w wieku przedszkolnym. Wirus ten charakteryzuje się wysoką gorączką, zapaleniem migdałków, nalotami w gardle o charakterze włóknikowym, powiększonymi węzłami chłonnymi i typowym zapaleniem spojówek. Objawy sugerujące zapalenie paciorkowcowe gardła u małego dziecka, przy ujemnym teście antygenowym w kierunku tej bakterii, powinny skłonić lekarza do rozpoznania zapalenia gardła wywołanego przez adenowirus.
Co robić, kiedy dziecko często choruje? Zobacz nasz film i poznaj zdanie eksperta
U małych dzieci i nastolatków może rozwinąć się opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, któremu towarzyszy zapalenie migdałków. Wywołuje je wirus opryszczki Herpes simplex. Charakteryzuje się pęcherzykowatymi zmianami na błonach śluzowych jamy ustnej, które zazwyczaj są bolesne. Towarzyszy im gorączka i ogólne złe samopoczucie. Dzieci mają problem z przełykaniem.
Wirusowe zapalenie gardła wywołane przez wirusa Epsteina i Barr (EBV) to choroba nazywana mononukleozą zakaźną. Jest to tzw. choroba pocałunków, ponieważ przenosi się ze śliną osoby zarażonej. Charakterystyczne są dla niej zapalenie migdałków podniebiennych, zlewne naloty na migdałkach podniebiennych, powiększenie węzłów chłonnych trwające nawet 6 tygodni, a także gorączka. Podanie antybiotyku beta-laktamowego, szczególnie amoksycyliny, nie pomaga w leczeniu, jednak wywołuje podobną wysypkę, będącą niepodważalnym dowodem do rozpoznania mononukleozy zakaźnej. Nie jest to metoda diagnostyczna!
Objawy bakteryjnego zapalenia gardła u dzieci
Osoba mówiąca o bakteryjnym zapaleniu gardła u dzieci najczęściej ma na myśli anginę paciorkowcową. Objawy bakteryjnego, paciorkowcowego zapalenia gardła pojawiają się nagle i obejmują:
- silny ból gardła,
- problemy z połykaniem,
- wysoką gorączkę,
- zaczerwienienie i obrzęk błon śluzowych gardła i migdałków,
- naloty na migdałkach,
- powiększenie węzłów chłonnych.
To, co odróżnia infekcję paciorkowcową od wirusowej, to brak nieżytu nosa, objawów z innych układów, jak biegunki, zapalenia spojówek. U dzieci infekcje mogą również objawiać się bólami głowy i brzucha. Około 30% dzieci prezentuje nawrotowy charakter zapalenia gardła, szczególnie o etiologii bakteryjnej.
Leczenie zapalenia gardła u dzieci
Należy pamiętać, że antybiotyki są wskazane wyłącznie w zapaleniu gardła, którego przyczyną jest paciorkowiec. W pozostałych przypadkach leczenie zapalenia gardła u dziecka opiera się na stosowaniu leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych i przeciwgorączkowych łagodzących objawy i przebieg infekcji. Większość przypadków może być leczona domowymi sposobami, ważny jest odpoczynek. Jeśli nie da się zbić gorączki, dziecko jest w złym stanie ogólnym bądź pojawiają się objawy niepokojące, należy zgłosić się do lekarza.
Jak działa układ oddechowy? Dowiesz się tego z naszego filmu