Kreatynina to substancja, która powstaje w organizmie w wyniku przemiany materii zachodzącej w mięśniach szkieletowych. Badanie poziomu kreatyniny wykonuje się z próbki krwi oraz moczu. Kreatynina jest wydalana przez nerki, wobec czego jej stężenie daje informację na temat wartość przesączania kłębuszkowego w nerkach (GFR), co jest bezpośrednio związane z ich sprawnością.

Kiedy wykonuje się badanie kreatyniny?

Badanie kreatyniny wykonuje się w celu oceny czynności nerek. W praktyce klinicznej oznacza się ją najczęściej w surowicy krwi. Rzadziej wykonuje się ocenę dobowego wydzielania kreatyniny z moczem, pozwalającą na dokładniejszą ocenę klirensu kreatyniny i czynności nerek. Można więc wnioskować, że badanie to powinno być wykonywane zawsze, gdy podejrzewa się jakiekolwiek zaburzenie czynności nerek. W przeważającym odsetku chorych ograniczenie funkcji nerek nie daje jednak objawów klinicznych w początkowym stadium przewlekłej choroby tego narządu – do czasu, gdy przynajmniej 50% miąższu nerek pracuje prawidłowo, objawy praktycznie nie występują.

Badanie kreatyniny – po co sprawdzać poziom? dowiecie się z filmu: 

W niektórych metodach diagnostycznych lub terapeutycznych (tomografia komputerowa, koronarografia, rezonans magnetyczny) wykorzystuje się donaczyniowe podanie kontrastu. Pomimo braku objawów zaburzenia czynności nerek, lekarz może zlecić dodatkowe badanie kreatyniny w sytuacji, kiedy chory trafia do szpitala z podejrzeniem ostrego niedokrwienia mięśnia sercowego, podejrzeniem guza w jamie brzusznej czy innych patologii, które są wskazaniem do wykonania badań z użyciem środka kontrastowego. Ze względu na ryzyko pokontrastowej niewydolności nerek, jeśli poziom kreatyniny u danego pacjenta okaże się wysoki, odstępuje się od planowanego badania, korzystając z alternatywnych rozwiązań lub odstępując od podawania kontrastu w czasie badania.

Polecamy: Kreatynina w moczu – norma. Jakie mogą być przyczyny nieprawidłowości?

Na czym polega badanie kreatyniny?

Tak jak większość badań laboratoryjnych, badanie kreatyniny wykonuje się na czczo. Badanie to nie wymaga żadnego przygotowania od chorego, nie ma też do niego żadnych przeciwwskazań. W celu zbadania poziomu kreatyniny w organizmie pacjenta pobierana jest próbka krwi żylnej. Pobranie krwi nie różni się niczym od innych standardowych badań. Krew pobiera się najczęściej z dołu łokciowego z żyły odłokciowej. Pobrana ilość krwi jest niewielka, wobec czego badanie nie powinno negatywnie wpłynąć na samopoczucie osoby badanej. To, ile czeka się na wynik badania kreatyniny, zależy od danego laboratorium. Najczęściej wynik badania jest gotowy do odebrania tego samego dnia bądź w dniu następnym. W warunkach szpitalnych wynik badania kreatyniny uzyskuje się po upływie 1–2 godzin.

Wynik badania kreatyniny

Prawidłowy poziom kreatyniny we krwi u osoby dorosłej wynosi 53–115 µmol/l (0,6–1,3 mg/dl). Podwyższony poziom kreatyniny we krwi świadczy o pogorszeniu funkcji nerek. Zaburzenie czynności tego narządu może mieć charakter przewlekły (wówczas poziom kreatyniny z czasem narasta wraz z pogłębianiem się patologii) bądź charakter ostry (poziom kreatyniny wzrasta nagle, a po zejściu stanu ostrego obniża się). Należy mieć na uwadze, że poziom kreatyniny może być niższy u osób z zanikami mięśniowymi, z ciężką chorobą wątroby, po amputacji kończyn, niedożywionych, a także u kobiet w ciąży. Zaniżony poziom kreatyniny w wynikach laboratoryjnych może również wynikać z wysokiego poziomu bilirubiny we krwi (może on zaburzać również wyniki innych badań).

Polecamy: Podwyższona kreatynina – przyczyny, o czym świadczy wysoki poziom i jak go obniżyć?

Zbyt wysoki poziom kreatyniny może być wynikać z bardzo dużej ilości masy mięśniowej lub hemolizy, czyli niszczenia czerwonych krwinek powodującego wzrost poziomu kreatyniny niezależnie od czynności nerek. Wysoki poziom kreatyniny może także być efektem wysokiego poziomu hemoglobiny płodowej.

Aby określić sprawność nerek, oznacza się również przesączanie kłębuszkowe (GFR). Obliczenie GFR wykonuje się przy użyciu specjalnych wzorów bądź gotowych kalkulatorów, w których bierze się pod uwagę płeć, wiek, masę ciała i stężenie kreatyniny we krwi (mg/l). Za prawidłowe uznaje się GFR przekraczające 90 ml / min / 1,73 m2 natomiast wynik poniżej 60 ml / min / 1,73 m2 może świadczyć o przewlekłym uszkodzeniu nerek.