Czym jest hormon anty-Mullerowski (AMH)? Charakterystyka AMH

Hormon AMH w zależności od płci odgrywa odmienne role. W przypadku kobiet poziom hormonu AMH jest zazwyczaj bardzo słabo wyczuwalny (lub wcale) i zaczyna rosnąć do 3. miesiąca życia, ulegając późniejszym wahaniom i systematycznemu spadkowi po ukończeniu ok. 25. roku życia aż do momentu menopauzy. Za produkcję i wydzielanie hormonu u kobiet odpowiedzialne są jajniki. U mężczyzn AMH wytwarzane jest w komórkach jąder już na wczesnym stadium kształtowania płodu, co przyczynia się do zahamowania rozwoju żeńskich narządów rozrodczych. Wydzielanie hormonu trwa natomiast przez cały okres dzieciństwa, malejąc w okresie dojrzewania i życiu dorosłym. Ponadto, hormon AMH u mężczyzn bierze udział w procesie regulacji wydzielania hormonów płciowych.

Kiedy wykonać badanie AMH? Wskazania i jak się do niego przygotować?

Badanie AMH nazywane jest przez wielu lekarzy nowoczesną oceną rezerwy jajnikowej. Zapas komórek jajowych umożliwiających zapłodnienie zmniejsza się wraz z wiekiem. Badanie AMH umożliwia precyzyjną analizę rezerwy jajnikowej i czasu potrzebnego do zapłodnienia. Ma zastosowanie w przypadku zapłodnienia metodą in vitro, w której poziom hormonu AMH ma ogromny wpływ na powodzenie zapłodnienia. Badanie pozwala także określić moment wejścia w okres menopauzy, dzięki czemu kobieta może się do niego odpowiednio przygotować.

Dodatkowymi wskazaniami do przeprowadzenia badania AMH jest kontrola leczenia kobiet chorych na nowotwór jajnika, diagnostyka patologii rozwoju narządów płciowych u niemowląt. Ponadto, badanie ma zastosowanie w przypadku chłopców, u których jądra nie zstąpiły do moszny.

Niestety, wykonanie oznaczenia poziomu hormonu AMH nie jest możliwe we wszystkich laboratoriach diagnostycznych, dlatego konieczne może okazać się przeprowadzenie go w ośrodkach medycznych specjalizujących się w leczeniu niepłodności. Badanie polega na pobraniu niewielkiej ilości krwi najczęściej z żyły łokciowej. Do przeprowadzenia badania AMH nie trzeba być na czczo ani specjalnie się przygotowywać, można wykonać je w każdym dniu cyklu miesiączkowego. Na wyniki czeka się zazwyczaj do ok. 2 tygodni. Wykonanie stężenie AMH nie jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia i w zależności od miejsca kosztuje ok. 150 zł.

Wyniki badania AMH – normy, interpretacje, niskie i wysokie AMH

Oznaczenie poziomu stężenia AMH umożliwia określenie ilości pęcherzyków jajnikowych obecnych w jajnikach. Normy AMH dla kobiet są zależne od wieku, lecz za wartość prawidłową często uznaje się wynik powyżej 1,4 ng/ml (nanogramów na mililitr). Orientacyjne normy w zależności od wieku wynoszą:

• 1,22–11,70 ng/ml dla wieku 20–24 lata
  
• 0,89–9,85 ng/ml dla wieku 25–29 lata
  
• 0,58–8,13 ng/ml dla wieku 30–34 lata
  
• 0,15–7,49 ng/ml dla wieku 35–39 lat
  
• 0,03–5,47 ng/ml dla wieku 40–44 lata
  
• 0,01–2,71 ng/ml dla wieku 40–50 lat.

Warto zauważyć, że kobiety z zespołem policystycznych jajników (PCOS) osiągają zazwyczaj wartości od 1,86 do 18,9 ng/ml. Wielu lekarzy za prawidłowe wyniki w okresie rozrodczym uznaje wartości w granicach 1,0–3,0 ng/ml. Niski poziom hormonu anty-Mullerowskiego oznacza niewielką ilość pęcherzyków jajnikowych i wymaga rozpoczęcia jak najszybszego leczenia niepłodności. Jest jednak charakterystyczny dla kobiet w okresie menopauzy. Wyniki badania AMH poniżej wartości 0,5 na każdym etapie życia mogą świadczyć o postępującym ograniczeniu płodności. Niskie stężenie oznacza niekiedy przedwczesną niewydolność jajników.

Jak informują lekarze, podwyższony poziom AMH u kobiet może świadczyć o zespole policystycznych jajników, choć samo oznaczenie nie stanowi rozpoznania choroby i jest jedynie powodem do rozpoczęcia dalszej diagnostyki w kierunku wykrycia zmian chorobowych. Ponadto, wysokie stężenie hormonu anty-Mullerowskiego (wielu lekarzy uznaje wysoką wartość AMH powyżej wartości 3,0 ng/ml) daje nadzieję na pozytywne zakończenie próby zapłodnienia metodą in vitro, ze względu na sporą ilość komórek jajowych, które są zdolne do zapłodnienia. Należy pamiętać, że ostateczna interpretacja wyników należy zawsze do lekarza i nie warto wyciągać wniosków na własną rękę.