Aby zapobiec miażdżycy oraz chorobie wieńcowej zwanej też chorobą niedokrwienną, trzeba regularnie poddawać się badaniom serca. Rodzaje zabiegów, które trzeba wykonać po wystąpieniu niepokojących objawów, zależą od tego, jakie schorzenie podejrzewa lekarz.
Zobacz także:
Serce płucne a przerost prawej komory serca – jak rozpoznać? Objawy i leczenie
Najczęstsze przyczyny kołatania serca
Niewydolność serca – jak rozpoznać chorobę?
Badanie krwi na serce – jakie wskaźniki są najważniejsze?
Podstawą w diagnostyce chorób serca jest badanie krwi. Jako pierwszą wykonuje się analizę laboratoryjną mającą na celu wykrycie poziomu trójglicerydów, cholesterolu całkowitego i „złego” cholesterolu LDL oraz „dobrego” HDL. Lipidogram zalecany jest zwłaszcza osobom z podwyższonym ciśnieniem tętniczym, otyłością, palącym papierosy, chorym na cukrzycę, ale regularnie (raz w roku) powinien go robić każdy, kto przekroczył 20. rok życia. Pozwala na wczesne wykrycie predyspozycji do wystąpienia miażdżycy. Wskazaniami do niezwłocznego zbadania krwi są omdlenia, duszności i bóle w klatce piersiowej. Przy podejrzeniu choroby niedokrwiennej serca oprócz lipidogramu robi się badanie krwi polegające na oznaczeniu markerów uszkodzenia mięśnia sercowego. Do zinterpretowania wyników potrzebne jest wykonanie elektrokardiografii, która pozwala na zarejestrowanie rytmu serca, ocenę przewodnictwa elektrycznego i ukrwienia. EKG serca rejestruje się za pośrednictwem elektrod przymocowanych do klatki piersiowej.
Echokardiografia – kiedy konieczne jest badanie serca przez przełyk?
Echokardiografia serca jest badaniem powszechnym, przesiewowym. Jest to ultrasonograficzne badanie (USG), podczas którego lekarz wykonuje echo serca. W tym celu przykłada do klatki piersiowej głowicę aparatu emitującego fale ultradźwiękowe. Odbijają się one od narządów wewnętrznych i powracają w postaci echa (stąd nazwa „echo serca), a sprzęt odtwarza na monitorze otrzymany obraz. Jeśli obraz jest mało wyraźny lub z innych powodów nie wystarcza do postawienia diagnozy, wykonuje się przezprzełykowe badanie serca (TEE) aparatem o średnicy 1 cm. Sondę wprowadza się przez gardło w znieczuleniu miejscowym na 15–30 min. Dociera ona bardzo blisko struktur serca, dzięki czemu pozwala na dokładne zobrazowanie zmian wywołanych m.in. wadami, guzami, zapaleniem wsierdzia, rozwarstwieniem aorty oraz kontrolę stanu mięśnia po zabiegach
Tomografia komputerowa, czyli badanie serca z kontrastem – na czym polega?
W diagnostyce choroby wieńcowej i niektórych wad wrodzonych wykonuje się tomografię komputerową serca z użyciem kontrastu. Przed badaniem dostaje się pod język preparat rozszerzający tętnice wieńcowe, a do żył wprowadzany jest środek kontrastujący (barwnik poprawiający widoczność narządów na zdjęciu rentgenowskim). Następnie badany kładzie się na stole, a wzdłuż jego ciała przesuwa się specjalistyczna aparatura umieszczona na obręczy. Badanie serca z kontrastem pokazuje budowę mięśnia sercowego i naczyń krwionośnych, pozwala też ocenić funkcje komór i zastawek.
Badanie izotopowe serca (scyntygrafia) – czym jest i jak się je robi?
Izotopowe badanie serca to ogólna nazwa dla szeregu badań, które wykonuje się dzięki wykorzystaniu promieniowania gamma emitowanego przez wprowadzane do krwi izotopy. Jest pomocna w rozpoznawaniu nietypowych postaci zawału mięśnia sercowego i różnego rodzaju kardiomiopatii. Scyntygrafię stosuje się też przy chorobie wieńcowej. Badaniami izotopowymi serca są:
- scyntygrafia perfuzyjna mięśnia sercowego;
- badanie pierwszego przejścia;
- wernykulografia izotopowa.
Badany kładzie się na ruchomym łóżku pod gammakamerą, która rejestruje obraz wysyłany przez promieniujące izotopy. Dzięki scyntygrafii kardiolog jest w stanie ocenić wielkość i lokalizację ognisk niedokrwiennych, ilość krwi wyrzucanej z lewej komory, a także porównać ukrwienie serca po wysiłku na bieżni i w czasie spoczynku (scyntygrafia perfuzyjna). Badania izotopowego nie można robić w ciąży ani kiedy istnieje jej podejrzenie.
Echo serca płodu – jak wygląda badanie?
Jeżeli istnieje ryzyko wystąpienia wad serca czy chorób układu krążenia u płodu, ciężarnej wykonuje się echokardiografię przez powłokę brzuszną. Przeprowadzenie badania jest potrzebne m.in. u kobiet, które mają cukrzycę ciążową, zachorowały na infekcję wiążące się z ryzykiem powikłań (np. różyczkę), cierpią na choroby autoimmunologiczne, wcześniej urodziły dziecko z wadą serca lub są genetycznie obciążone chorobami sercowymi. Echo serca płodu dobrze jest wykonać po 19. tygodniu ciąży (wtedy najlepiej widać budowę mięśnia). Jeśli istnieje taka konieczność, można to zrobić wcześniej, ale nie przed 11. tygodniem. Badanie jest w pełni bezpieczne, trwa 20–60 min, a sprzęt ultrasonograficzny daje możliwość precyzyjnej oceny stanu serca oraz przepływu krwi. Echokardiografię u ciężarnej wykonuje się podobnie jak zwykłe USG brzucha – za pomocą głowicy nasmarowanej(skasować „nasmarowanej” zostawić tylko „głowicy”) żelem. Nowoczesna aparatura umożliwia otrzymanie kolorowego obrazu oraz 3d (USG dopplerowskie).
Badanie EKG wysiłkowe - badanie serca