Azotyny w moczu są wykorzystywane do wykrywania zakażeń układu moczowego za pomocą tzw. testów paskowych. Obecność azotynów w moczu nie jest groźna dla człowieka, wskazuje jednak na stan zapalny.

Co to są azotyny w moczu?

Pod wpływem bakterii Gram-ujemnych dochodzi do procesu redukcji azotanów zawartych w moczu i powstania azotynów. Bakterią najpowszechniej wywołującą zakażenia dróg moczowych jest Escherichia coli (E. coli). Może ona zostać wykryta za pomocą podstawowego testu paskowego. Jeśli wynik testu jest dodatni, najczęściej świadczy o obecności bakterii w znamiennym mianie, tzn. w liczbie przekraczającej 100 000 w 1 ml.

Azotyny obecne w moczu – przyczyny

Zakażenia układu moczowego są częstym problemem szczególnie u kobiet ze względu na inną niż u mężczyzn budowę anatomiczną – krótszą cewkę moczową oraz mniejszą odległość odbytu od ujścia zewnętrznego cewki moczowej. W efekcie łatwiej jest bakteriom przedostać się z okolic odbytu do dróg moczowych. Fizjologicznie w drogach moczowych nie ma żadnych bakterii, tzn. że są jałowe. W sprzyjających warunkach bakterie, najczęściej E. coli, przedostają się w okolice ujścia cewki moczowej i dalej drogą wstępującą do pęcherza moczowego. Wywołują one reakcję, której skutkiem jest powstanie azotynów. Jednak azotyny to nie jedyny wykładnik zapalenia. W badaniu ogólnym moczu wykazuje się obecność bakterii, a także leukocytów.

U kobiet w ciąży częściej dochodzi do zakażeń dróg moczowych ze względu na obecność dodatkowych czynników ryzyka, jak obecność glukozy w moczu czy zastój moczu. Test paskowy wykrywający azotyny w moczu jest pomocny, by odpowiednio szybko rozpoznać i wdrożyć leczenie antybiotykiem.

Leczenie azotynów w moczu

Same azotyny w moczu nie są objawem wymagającym leczenia. Obecność azotynów w moczu i innych wskaźników świadczących o infekcji wymaga zastosowania antybiotykoterapii w przypadku wystąpienia zapalenia objawowego. Bezobjawowe zapalenia dróg moczowych, czyli obecność bakterii bez objawów ogólnych, wymaga leczenia wyłącznie u kobiet w ciąży i chorych na cukrzycę.

Pobieranie moczu na obecność azotynów

Azotyny wykrywa się podczas badania ogólnego moczu. Po przebudzeniu, co najmniej 4 godziny od ostatniego oddania moczu (jest to ważne, ponieważ dopiero po tym czasie powstają azotyny pod wpływem bakterii), należy oddać mocz do specjalnego pojemnika, nabytego wcześniej w aptece. Przed przystąpieniem do oddania materiału do badania należy dokładnie się podmyć wodą z mydłem. Mocz powinien pochodzić ze środkowego strumienia. Do badania wystarczy 20 ml. Po oddaniu moczu materiał powinien natychmiast trafić do laboratorium. Jeśli jest to niemożliwe, należy umieścić go w lodówce.

Azotyny w moczu bez zakażenia

Może się zdarzyć, że badanie wykaże obecność azotynów w moczu, jednak pacjent nie ma żadnych wskazujących na nie objawów. Takie bezobjawowe zapalenia nie wymagają leczenia, lecz należy je obserwować. Badanie ogólne wykazuje wtedy obecność bakterii w moczu; jest to tzw. bakteriuria. Może się również zdarzyć, że pacjent jest zupełnie zdrowy, natomiast azotyny pojawiły się przez przetrzymywanie materiału w temperaturze pokojowej, sprzyjającej namnażaniu się bakterii.