Aktualnie najczęściej stosowanym testem oceny wydolności słuchu jest PTA. Jest to badanie audiologiczne, które określa stopień ubytku słuchu i rodzaj niedosłuchu – przewodzeniowy lub odbiorczy. Audiometria tonalna stosowana jest w badaniach przesiewowych (skriningowych), medycynie pracy i diagnostyce laryngologicznej.
Co oznacza skrót PTA?
Audiometria tonalna (ang. pure tone audiometry – PTA) jest jedną z częściej wykorzystywanych metod do subiektywnego badania słuchu. Badanie PTA stosowane jest do określania progu słyszenia, na podstawie czego możliwa staje się ocena rodzaju i stopnia upośledzenia zmysłu słuchu.
Wskazania i przeciwwskazania do wykonania badania PTA
Wśród wskazań do przeprowadzenia audiometrii tonalnej wymienia się m.in.:
- podejrzenie ubytku słuchu – niedosłuch przewodzeniowy (zaburzenia występują w części przewodzącej dźwięk, jak przewód słuchowy zewnętrzny i ucho środkowe) lub niedosłuch odbiorczy (zaburzenia występują w części odbierającej dźwięk, jak narząd Cortiego, zwój spiralny, nerw ślimakowy);
- narażenie na czynniki uszkadzające narząd słuchu, jak hałas, wibracje, związki chemiczne wykazujące działanie ototoksyczne;
- urazy głowy;
- choroby naczyń mózgowych, np. tętniaki;
- częste szumy uszne, zawroty głowy, zaburzenia równowagi;
- stwardnienie rozsiane.
Z kolei jeśli chodzi o przeciwwskazania, badania PTA nie przeprowadza się, jeśli:
- kontakt z daną osobą jest utrudniony, ponieważ PTA opiera się na współpracy z chorym;
- osoba cierpi na klaustrofobię, gdyż kabina, w której przeprowadza się badanie, jest ciasnym i zamkniętym pomieszczeniem.
Zastosowanie badania PTA
Audiometria tonalna pozwala określić lokalizację przyczyny niedosłuchu – ocenić, czy znajduje się ona w uchu środkowym, wewnętrznym czy też dalej położonych odcinkach drogi słuchowej. Na podstawie badania wskazuje się najcichszy dźwięk, jaki dana osoba jest w stanie usłyszeć.
Badanie PTA analizuje cechy typowe dla słyszenia nadprogowego, m.in. rozróżnianie niewielkich zmian częstotliwości, zmęczenie słuchowe i zdolność rozróżniania przyrostów natężeń.
Na czym polega badanie PTA?
PTA to badanie polegające na pomiarze ubytków słuchu dla dźwięków prostych o sinusoidalnym przebiegu i różnych częstotliwościach, przy przewodnictwie kostnym lub powietrznym. Badanie jest bezbolesne i nieinwazyjne, a ponadto w pełni bezpieczne i nie wywołuje uczucia dyskomfortu. Przeprowadza je laryngolog, audiolog lub protetyk słuchu. Wyniki uzyskuje się natychmiast po zakończeniu testów. Trwają one około 20 minut. Nie wymagają przygotowania ze strony osoby im poddawanej i nie wywołują żadnych działań niepożądanych.
Audiometria tonalna progowa to badanie wykonywane za pomocą specjalnego urządzenia zwanego audiometrem. Generuje on dźwięki o częstotliwości od 125 do 10 000 Hz. Test jest przeprowadzany w specjalnej kabinie pomiarowej, która jest wyciszona i ma przeszkloną ścianę wychodzącą na pomieszczenie, gdzie znajduje się specjalista. Osobie badanej zakłada się słuchawki i podaje tony pomiarowe o określonej częstotliwości. Wręcza się jej mały pilot, którym sygnalizuje ona odpowiedź, kiedy zaczyna słyszeć dźwięk.
Najcichszy sygnał słyszalny przez badaną osobę uzyskuje się, zmniejszając głośność dźwięków po każdej odpowiedzi. Prowadzący badanie będzie to robił do momentu, aż sygnał stanie się na tyle cichy, że badany przestanie go słyszeć. Test przeprowadza się osobno dla każdego ucha.
Badanie PTA nie odzwierciedla jednak sytuacji występujących w rzeczywistym świecie, w którym konieczne jest odbieranie sygnałów o natężeniu ponadprogowym, na tle szumu otoczenia. Dlatego też coraz częstszą praktyką jest wykorzystywanie słuchawki kostnej, która emituje dźwięki dla stworzenia tła dla tonów wykorzystywanych w badaniu. Wówczas wynik jest bardziej wiarygodny.
Audiometria tonalna – wyniki
Wyniki badania PTA prezentowane są graficznie w postaci wydruku dwóch krzywych na siatce. Lewa strona wykresu odpowiada dźwiękom niskim, zaś prawa strona tonom wysokim. Przewodnictwo powietrzne oznaczają linie ciągłe, a kostne – linie przerywane. Jeśli są one położone blisko siebie, to oznacza, że słuch jest prawidłowy. Jeśli między liniami jest duża rozbieżność, to wskazuje na zaburzenia słyszenia i dysfunkcje układu słuchu. W przypadku niedosłuchu przewodzeniowego na audiogramie zauważy się prawidłowo przebiegającą krzywą kostną i krzywą powietrzną wskazującą podwyższony próg słyszenia. Zaś niedosłuch odbiorczy na wykresie uwidacznia się, gdy krzywe przebiegają bardzo blisko siebie, ale mają wysoki próg słyszenia. Na podstawie wyników audiogramu dobiera się ewentualnie aparat słuchowy.
Ocenę czynnościowego stanu słuchu w oparciu o PTA przeprowadza się na podstawie podziału zaproponowanego przez Światową Organizację Zdrowia – brak niedosłuchu lub niedosłuch niewielkiego stopnia rozpoznaje się, gdy średni próg słuchu w częstotliwościach istotnych dla rozumienia mowy (0,5, 1, 2 i 4 kHz) nie przekracza 40 dB HL w uchu lepiej słyszącym.
Zobacz wideo: Badanie słuchu
Bibliografia:
1. Śliwińska-Kowalska M., Bochnia M., Obrębowski A., Audiologia kliniczna, Łódź, Mediton Oficyna Wydawnicza, 2005.
2. Janczewski G., Kosiek K., Latkowski B., Olszewski J., Algorytmy diagnostyki i postępowania w otorynolaryngologii, Poznań, Termedia, 2010.
3. Durko M., Godycki-Ćwirko M., Kosiek K., Latkowski B., Choroby uszu, nosa, jamy ustnej, gardła i krtani, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008.
4. Pruszewicz A., Audiologia kliniczna – zarys, Poznań, Wyd. Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, 2003.
5. Kotyło P., Soli S., Rajkowska E., Śliwińska-Kowalska M., Porównanie różnych metod oceny stanu słuchu u czynnych zawodowo kierowców, „Otorynolaryngologia”, 2014, 13(4), s. 213–218.
A: Olga Dąbska