Interakcje pomiędzy żywnością a lekami to codzienny problem w praktyce klinicznej. Czasami zwiększa się dawki leków, chcąc uzyskać pożądany efekt terapeutyczny, gdy tymczasem spożywane produkty blokują wchłanianie niektórych substancji. Antybiotyki wchodzą w różne interakcje z innymi lekami, suplementami czy składnikami diety. Jednak interakcje te nie są wspólne dla wszystkich antybiotyków. Każda grupa leków ma inny mechanizm działania. W przypadku niektórych antybiotyków należy zwrócić uwagę np. na interakcje z mlekiem.
Antybiotyk a mleko – mechanizm interakcji
Główny mechanizm interakcji pomiędzy mlekiem a antybiotykiem polega na hamowaniu wchłaniania leku poprzez duże ilości jonów wapniowych zawartych w mleku i produktach mlecznych. Tym samym oznacza to, że dana interakcja obejmuje nie tylko czyste mleko, ale również produkty mleczne, jak sery, jogurty czy suplementy diety wzbogacane wapniem.
Wapń tworzy z niektórymi lekami, w tym antybiotykami, nierozpuszczalne sole wapnia, które nie mogą zostać wchłonięte z przewodu pokarmowego. Interakcja pomiędzy mlekiem a antybiotykiem obejmuje tylko czas przyjęcia dawki leku oraz kilkadziesiąt minut przed jego połknięciem i po nim. Nie należy więc zupełnie rezygnować z produktów mlecznych na czas kuracji antybiotykiem, ponieważ stanowią one naturalne źródło wspomagające mikroflorę jelitową, a ta podczas antybiotykoterapii jest istotnie zaburzona. Należy jednak zachować stosowany odstęp czasowy pomiędzy przyjęciem antybiotyku a spożywaniem mleka.
Należy podkreślić, że antybiotyk wchodzi w interakcje z jonami wapnia zawartymi wyłącznie w produktach mlecznych. Nie reaguje z jonami wapnia zawartymi w innych produktach.
Czas pomiędzy spożyciem mleka a podaniem antybiotyku
Popijanie jakiegokolwiek leku mlekiem jest niewłaściwe. Dotyczy to m.in. antybiotyków. Szansa na to, iż jony wapniowe zawarte w produktach mlecznych wejdą w interakcję z antybiotykiem są tym większe, im mniejszy jest odstęp czasu pomiędzy przyjęciem dawki leku a wypiciem mleka. Uznaje się, że nie powinien on być krótszy niż 3 godziny, zarówno przed podaniem antybiotyku, jak i już po jego spożyciu.
Jakie antybiotyki wchodzą w interakcje z mlekiem?
Interakcja pomiędzy antybiotykiem a mlekiem jest szczególnie istotna w przypadku fluorochinolonów i tetracyklin. Tetracykliny są antybiotykami rzadko stosowanymi, najczęściej wykorzystywanymi w ropnych zakażeniach skóry i leczeniu trądziku pospolitego.
Podczas stosowania tetracyklin często dochodzi do występowania niepożądanych objawów, np. ze strony przewodu pokarmowego. Jest to antybiotyk wchodzący w interakcje z licznymi lekami i substancjami. Najlepiej na czas kuracji zrezygnować z dużych ilości mleka w diecie, natomiast pamiętać o zastosowaniu probiotyków w postaci suplementów diety. Fluorochinolony to antybiotyki, które również wchodzą w interakcje z mlekiem. Stosowane są w niepowikłanych zapaleniach dróg oddechowych, a także zapaleniach ucha środkowego, zatok, a przede wszystkim przy zakażeniach dróg moczowych.