Anoskopia należy do standardowych badań endoskopowych, dzięki której jest możliwa ocena wyglądu i wykrycie ewentualnych zmian patologicznych w błonie śluzowej dolnej części odbytnicy, kanału odbytu i zwieracza wewnętrznego odbytu. Anoskopia jest zazwyczaj poprzedzona badaniem lekarskim oraz badaniem per rectum polegające na badaniu palpacyjnym wewnątrz odbytu. Anoskopia jest przydatnym badaniem diagnostycznym wielu różnych stanów chorobowych.

Czym jest anoskopia? Wskazania i charakterystyka badania

Do przeprowadzenia anoskopii potrzebny jest zazwyczaj krótki i sztywny wziernik, który delikatnie rozszerza się po wprowadzeniu go w odbyt, dzięki czemu możliwe jest wzrokowe ocenienie stanu błony śluzowej i wykrycie ewentualnych patologii, takich jak np. polip odbytnicy, guz odbytu czy ciało obce. W czasie badania możliwe jest wprowadzenia narzędzi przez odbyt i pobranie wycinków lub wymazów z dolnej części odbytnicy do dalszych oględzin. Wizualizacja odbytu w trakcie anoskopii jest możliwa dzięki wtłoczeniu niewielkiej ilości powietrza przez wziernik, co powoduje niewielki dyskomfort u osoby badanej i uczucie parcia na stolec. Warto pamiętać, że anoskopia nie jest bolesnym badaniem, choć w jego trakcie odczuwalny jest spory dyskomfort.

Jak podkreślają lekarze, istnieje spora grupa przesłanek wskazujących na konieczność przeprowadzenia badania. Jedną z nich jest krwawienie z odbytu, będące jedną z najpowszechniejszych objawów stanów chorobowych dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Anoskopia pozwala precyzyjnie określić miejsce i przyczynę krwawienia, jeśli pochodzi ono z dolnego odcinka przewodu pokarmowego (odbytnicy) i jest wywołane np. przetoką odbytniczą czy żylakami wewnętrznymi odbytu. Krwawienie z odbytu nie powinno być bagatelizowane, ponieważ może świadczyć np. o chorobach nowotworowych.

Kolejnym wskazaniem do przeprowadzenia anoskopii jest nieprawidłowy bądź niejednoznaczny wynik wspomnianego badania per rectum. Anoskopia umożliwia także wizualizację potencjalnego ciała obcego obecnego w odbytnicy, a także sprawdza się w analizie i ocenie pozostałych nieprawidłowych stanów dolnej części odbytnicy, kanału odbytu oraz zwieracza wewnętrznego odbytu.

Pozostałymi wskazaniami do przeprowadzania anoskopii są zmiany guzowate okolic odbytu, dyskomfort i ból tych miejsc w czasie oddawania stolca, zmiany w rytmie wypróżniania się, nietrzymanie stolca, a także powtarzające się, bezskuteczne parcie na stolec.

Jak się przygotować do anoskopii? Przeciwwskazania

Do przeprowadzenia anoskopii należy się odpowiednio przygotować. Nie trzeba być na czczo, ale zaleca się, by w dniu wykonania badania zjeść lekkostrawny posiłek. W zależności od placówki, w której wykonywane jest badanie, zaleca się na 2–4 godziny przed badaniem wykonanie jednej bądź dwóch wlewek przeczyszczających (lewatyw) z wykorzystaniem dostępnego bez recepty środka przeczyszczającego, np. rectanalu. Przed wykonaniem anoskopii należy poinformować personel wykonujący badanie o wszystkich stale przyjmowanych lekach, chorobach przewlekłych, trwających aktualnie chorobach zakaźnych, takich jak wirusowe zapalenia wątroby typu B, C, zakażeniach wirusem HIV oraz uczuleniach (zwłaszcza na środki znieczulające). W czasie badania pęcherz osoby badanej powinien być pusty.

Anoskopia nie jest badaniem, wobec którego istnieje spora grupa przeciwwskazań, i nie jest obarczone dużym ryzykiem powikłań. Jak wskazują lekarze, ze względów bezpieczeństwa anoskopii nie wykonuje się u osób, które w niedalekiej przeszłości były poddane operacjom odbytu lub odbytnicy. Niemożliwe jest jej wykonanie także u osób z wadami anatomicznymi dolnego odcinka przewodu pokarmowego (odbytu i odbytnicy), w zaawansowanej chorobie hemoroidalnej III i IV stopnia wraz ze współwystępującą zakrzepicą w żylakach odbytu.

Przeprowadzenie anoskopii może wiązać się z ryzykiem niebezpiecznych zakażeń u osób borykających się z poważnym osłabieniem odporności, a w przypadku osób z chorobą zastawek serca lub sztucznymi zastawkami anoskopię powinno przeprowadzić się pod osłoną antybiotyków. Osoby z zaburzeniami krzepliwości krwi nie powinny mieć pobieranych wycinków z błony śluzowej odbytu i odbytnicy.

Przebieg anoskopii

Przed rozpoczęciem badania zostaje podany doodbytniczo środek znieczulający w formie żelu. Anoskopia przeprowadzana jest w pozycji leżącej, na boku z kolanami podciągniętymi pod klatkę piersiową. Następnie wprowadzany jest wziernik o długości ok. 10 cm. W trakcie badania lekarz może poprosić o rozluźnienie lub parcie. Anoskopia jest badaniem bezpiecznym, które nie powinno spowodować skutków ubocznych.