Angina u niemowlaka należy do rzadkości. Chorują na nią najczęściej dzieci w wieku 4–15 lat. Może mieć podłoże wirusowe. Zdarza się, że wywołują ją bakterie, a szczególnie paciorkowce beta hemolizujące grupy A. Wśród objawów anginy u niemowląt wymienia się: wysoką gorączkę, niechęć do jedzenia i picia, powiększenie węzłów chłonnych w okolicy kąta żuchwy oraz trudności w przełykaniu i oddychaniu.

Angina u niemowlaka

Angina określana jest jako ostre zapalenie migdałków podniebiennych. Za rozwój choroby odpowiadają rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy, koksakiwirus, wirus Epsteina–Barr czy Herpes simplex. Może ją też wywołać infekcja bakteryjna. Najczęstszym patogenem bakteryjnym jest Streptococcus pyogenes, czyli paciorkowiec ropny, który zalicza się do paciorkowców beta hemolizujących grupy A. Odpowiada on za powstanie tzw. anginy ropnej.

Angina u niemowląt występuje rzadko, zwłaszcza u tych karmionych piersią, ponieważ otrzymują one przeciwciała z mlekiem matki. Chorują na nią najczęściej dzieci między 4 a 15 rokiem życia.

Objawy anginy u niemowlaka

Objawy anginy u niemowlaka stanowią przede wszystkim: wysoka gorączka sięgająca nawet 40°C, ból gardła oraz obrzęk węzłów chłonnych pod żuchwą i za uszami powodujący trudności w przełykaniu nawet rozdrobnionego pokarmu. U chorych zauważa się nadmierne ślinienie i brak apetytu. Migdałki są powiększone, rozpulchnione i ciemnoczerwone, a wręcz malinowe. W przypadku podłoża bakteryjnego pojawia się na nich białawy nalot i tzw. ropne czopy, które odpowiadają za nieprzyjemny zapach z ust. Angina u niemowlaka może dawać objawy ze strony układu pokarmowego. U dzieci pojawiają się wymioty, ulewanie, nudności, ból brzucha, śluzowate stolce i częstsze kolki. Angina sprawia, że niemowlę staje się osłabione, markotne, płaczliwe i apatyczne. Ma problemy z zaśnięciem i często się budzi. Nierzadko dochodzi do zaczerwienienia spojówek. Może się pojawić kaszel i katar utrudniający oddychanie – sapka, a na podniebieniu miękkim drobne wybroczyny. U niektórych dzieci choroba może mieć bardzo gwałtowny przebieg, któremu towarzyszą nawet objawy oponowe, czyli neurologiczne, takie jak sztywność karku.

Czy niemowlę może się zarazić anginą?

Do zarażenia anginą dochodzi drogą kropelkową. Oznacza to, że infekcja przenosi się od osobnika chorego na zdrowego na skutek rozpryskiwania się śliny i wydzieliny z jamy nosowej w powietrzu. Do rozpylania cząsteczek chorobotwórczych dochodzi w czasie kaszlu, kichania i mówienia, po czym są one inhalowane przez drogi oddechowe pełniące rolę wrót zakażenia. Objawy zakażenia pojawiają się po około 2–5 dniach po kontakcie z chorym.

Do zarażenia anginą może dojść przez dotykanie przedmiotów, które miały kontakt z chorym, takich jak naczynia, zabawki czy przybory toaletowe. Do zarażania predysponuje zmarzniecie, nagłe zmiany temperatury i przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach. W związku z tym należy przestrzegać zasad higieny, często myć dziecku ręce, dostosowywać ubiór do panujących warunków pogodowych i izolować je od chorych ludzi.

Angina u niemowląt – leczenie

Leczenie anginy u niemowląt determinowane jest czynnikiem wywołującym chorobę. W przypadku etiologii wirusowej podejmuje się leczenie objawowe. Lekarz zaleca stosowanie leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych. Angina ropna u niemowlaka leczona jest antybiotykami. Antybiotykiem z wyboru jest penicylina. Kurs leczenia penicyliną, który trwa 10 dni, eliminuje paciorkowca ze skutecznością 90%. Kurację należy przeprowadzić do końca, ponieważ dowiedziono, że skrócenie terapii zmniejsza skuteczność eradykacji i może doprowadzić do nawrotu choroby lub rozwoju powikłań (m.in. zapalenie mięśnia sercowego, stawów, nerek, zatok obocznych nosa, ucha środkowego oraz ropień okołomigdałkowy). Antybiotyki dla dzieci mają najczęściej postać zawiesin, które podaje się jak syropy, często o owocowym smaku. Rodzice muszą pamiętać, aby w trakcie antybiotykoterapii podawać dziecku probiotyki osłaniające florę bakteryjną przewodu pokarmowego. Można je znaleźć w kefirach i jogurtach naturalnych.

Chore na anginę dziecko bardzo cierpi, więc należy zapewnić mu spokój, a rodzice powinni wykazać dużo cierpliwości i współczucia. Podczas anginy u niemowlaka jadłospis powinien być oparty o lekkostrawne i rozdrobnione pokarmy. W przypadku dzieci karmionych naturalnie należy często przystawiać je do piersi. Dziecko trzeba koniecznie mocno nawadniać. Zaleca się podawanie przegotowanej wody, herbaty z sokiem malinowym lub porzeczkowym, soków owocowych rozcieńczonych z wodą czy naparu rumiankowego i z szałwii. Napoje powinny mieć temperaturę pokojową. Dolegliwości łagodzą suche ciepłe okłady na szyję. Trzeba pamiętać o częstej wymianie spoconych ubrań.

Należy zadbać o odpowiednie warunki w pomieszczeniu, w którym przebywa chory – często je wietrzyć, zapewnić dostęp do świeżego powietrza i utrzymywać optymalną temperaturę (około 22°C). Warto zadbać o nawilżenie powietrza, szczególnie w sezonie grzewczym. W tym celu można położyć na grzejniku mokry ręcznik czy umieścić pojemniki z wodą pod kaloryferem. W sklepach dostępne są też specjalne nawilżacze powietrza. Należy unikać podrażnienia błony śluzowej gardła przez czynniki, które mogą nasilać ból, takie jak kurz, dym tytoniowy, pył i gwałtowne zmiany temperatury otoczenia.

Ropne czopy można usunąć mechanicznie przez pędzlowanie z wykorzystaniem robionego w aptece płynu do pędzlowania gardła. W przypadku niemowląt najlepszym sposobem jest owinięcie wskazującego palca gazą, który moczy się w płynie i pędzluje.

Bibliografia:

1. Zieliński R., Zakrzewska A., Ostre infekcje górnych dróg oddechowych u dzieci — podział morfologiczny, diagnostyka i terapia, „Forum Medycyny Rodzinnej”, 2010, 4(5), s. 366–371.

2. Mazur E., Diagnostyka ostrych zakażeń górnych dróg oddechowych (GDO) - dobór materiałów i problemy interpretacyjne związane z obecnością flory fizjologicznej i nosicielstwem, „Postępy Mikrobiologii”, 2012, 51(3), s. 213–217.

3. Gowin E., Horst-Sikorska W., Leczenie zapalenia gardła bez antybiotyku – czy to możliwe?, „Farmacja Współczesna”, 2012, 5, s. 83-89.