Aldolaza to enzym występujący w całym organizmie człowieka. Można powiedzieć, że jego główną funkcją jest pomoc w uzyskaniu energii z glukozy. Jest wskaźnikiem pomocnym w diagnostyce uszkodzenia bądź chorób mięśni lub wątroby. Obecnie jest to rzadko wykonywane badanie ze względu na dostępność innych metod. Jednak oznaczenie poziomu aldolazy nadal wykorzystuje się w monitorowaniu leczenia chorych na dystrofię mięśniową.

Co to jest aldolaza?

Aldolaza jest enzymem pozwalającym na pozyskanie energii z glukozy. Znajduje się w każdej komórce ciała, choć w różnych proporcjach. Największa jej ilość mieści się w komórkach o wysokim zapotrzebowaniu energetycznym, jak mięśnie, wątroba czy mózg.

Badanie poziomu aldolazy znajduje zastosowanie w diagnostyce, jak również w monitorowaniu leczenia zaników mięśni, zapalenia mięśni, a czasem także w przebiegu chorób wątroby i mięśnia sercowego. Zdarza się, że wysoki poziom aldolazy w badaniu krwi towarzyszy niektórym chorobom nowotworowym. Mimo wszystko badanie poziomu aldolazy traci na znaczeniu ze względu na dostępność innych specyficznych testów diagnostycznych.

Aldolaza – wynik badania i interpretacja

Poziom aldolazy we krwi oznacza się na podstawie próbki krwi żylnej. Jak w przypadku innych badań, najczęściej krew pobiera się z żyły łokciowej. Pacjent powinien zgłosić się do laboratorium na czczo, czyli nie spożywać posiłków przez co najmniej 8 godzin. Jeśli badanie jest wykonywane odpłatnie, jego cena wynosi średnio 20 zł. Norma aldolazy zależy od wieku chorego, różni się w poszczególnych grupach wiekowych:

• noworodki: <32 U/l;

• dzieci do 2 lat: <16 U/l;

• dzieci w wieku 3–16 lat: < 8 U/l;

• dorośli: 1–7, 5 U/l.

Nieprawidłowy wynik poziomu aldolazy we krwi może świadczyć o chorobach wątroby czy mięśni. Obecnie jednak coraz rzadziej wykonuje się badanie poziomu aldolazy ze względu na to, że w diagnostyce klinicznej większe znaczenie ma oznaczenie poziomu kinazy kreatynowej (CK), aminotransferazy alaninowej (ALAT) czy aminotransferazy asparaginianowej (AST). Podwyższony poziom aldolazy może wskazywać na:

• nowotwór wątroby;

• nowotwór trzustki;

• zawał serca;

• zatrucie;

• zanik mięśni;

• mononukleozę.

Zbyt wysoki poziom aldolazy może wynikać ze zbyt intensywnego wysiłku fizycznego, a nawet wykonania iniekcji domięśniowej.

Aldolaza a zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe

Badanie poziomu aldolazy wykorzystuje się m.in. w diagnostyce chorób mięśni, jak np. zapalenie wielomięśniowe (czyli przewlekły stan zapalny mięśni o nieznanej przyczynie), a także zapalenie skórno-mięśniowe, w którym dodatkowo występuje zapalenie skóry. Obu chorobom towarzyszą zmiany w sercu, płucach i naczyniach krwionośnych. Zwraca się uwagę na mechanizmy autoimmunologiczne w ich powstawaniu.

Objawy zapalenia wielomięśniowego i skórno-mięśniowego to:

• objawy ogólne, jak osłabienie, gorączka, utrata masy ciała;

• objawy mięśniowe, jak osłabienie mięśni obręczy barkowej, obręczy miednicznej, karku, grzbietu. Mięśnie stają się tkliwe, bolesne, chory ma problem z podnoszeniem przedmiotów czy nawet czesaniem włosów;

• niewydolność oddechowa na skutek osłabienia mięśni oddechowych;

• osłabienie mięśni gardła i krtani, co utrudnia mowę i przełykanie;

• osłabienie mięśni gałki ocznej, co utrudnia widzenie.

Zmiany skórne w zapaleniu skórno-mięśniowym są niezależne od stopnia zajęcia mięśni, tzn. ich nasilenie nie koreluje z zajęciem mięśni. Zalicza się tu okularowate, fioletowe zmiany z obrzękiem powiek, sinawe grudki na wyprostnej części kończyn, a także łuszczenie się i pękanie skóry na opuszkach palców i dłoniach.