Drzewa oraz krzewy akacjowe są niezwykłymi roślinami. Na całym świecie występuje blisko 1300 gatunków roślin akacjowatych. Znalazły szerokie zastosowanie w medycynie, a także w przemyśle drzewnym.

Akacja – charakterystyka rośliny

Rośliny akacjowate występują niemal pod każdą szerokością geograficzną z wyjątkiem Antarktydy. Najwięcej, bo ok. 950 gatunków, rośnie w krajach strefy tropikalnej oraz subtropikalnej (Etiopia, Kongo, Somalia, RPA, Tasmania, Australia, Indie i kraje Półwyspu Indochińskiego). Na terenie Europy (w tym Polski) występuje głównie robinia akacjowa, zwana potocznie akacją. Drzewo ma charakterystyczny kształt – dość niski pień wraz z bujną i nieregularną koroną. Osiąga wysokość maksymalnie 25 metrów. Nazwa robinii akacjowej pochodzi od Jeana Robina, który w XVII w. sprowadził ją do Europy z Ameryki Północnej.

Kora pnia oraz konarów robinii akacjowej cechuje się twardością, a także głębokim i bruzdowatym spękaniem. Akacja występująca w Polsce (poza plantacyjnymi sadzonkami i krzewami akacjowymi) ma ciemnoszarą barwę, dużą ilość kwiatów oraz owalne liście. Robinia akacjowa jest rośliną, która przyjmuje się w większości gleb, nie ma dużego zapotrzebowania na wodę oraz jest odporna na zanieczyszczenie środowiska. Dzięki temu jest stałym elementem wielu miejskich parków oraz alejek. Liście akacji są złożone z nieparzystych listków (od 7 do 21). Od spodu mają szarozielony kolor, natomiast z wierzchu są jasnozielone.

Egzotyczne gatunki drzew akacjowatych osiągają nawet 45 m wysokości, a krzewy akacji od 1 do 2 m. W krajach tropikalnych odkryto nawet liany należące do gatunku akacjowatych. Akacje są bardzo częstym widokiem na stepach oraz sawannach. Wraz z baobabami występują również na terenach pustynnych. Pierwsze wzmianki o roślinach akacjowatych pochodzą z Biblii, gdzie wielokrotnie podkreślano jej lecznicze właściwości.

Lecznicze właściwości akacji

Kwiaty akacji są tradycyjnym lekiem na odtrucie organizmu. Współcześnie stosuje się wyciągi i ekstrakty z akacji jako uzupełnienie antybiotykoterapii podczas zatruć toksynami. Stosowanie robinii akacjowej pomaga w obniżeniu poziomu kwasu żołądkowego. Lekarstwa na jej bazie znalazły zastosowanie w leczeniu choroby wrzodowej żołądka. Stosowanie środków farmakologicznych zawierających robinię akacjową bywa pomocne w łagodzeniu skutków choroby reumatycznej i schorzeń skóry.

W medycynie tradycyjnej akacja jest powszechnie stosowana w leczeniu wielu dolegliwości. Roślina działa wzmacniająco na organizm, łagodzi zaburzenia czynności przewodu pokarmowego, bywa pomocna w łagodzeniu objawów zapalenia dróg żółciowych, stanów zapalnych nerek, zaburzeń przepływu żółci do dwunastnicy, stanów atonicznych. Akacja działa rozkurczowo, moczopędnie, przeciwobrzękowo i uspokajająco.

Kora akacji, zwłaszcza akacji Farnesa, ma działanie przeciwzapalne oraz ściągające. Wytwarza się z niej odwary przydatne do leczenia biegunek, nieżytów jelit, nieżytów żołądka, chorób skóry, stanów zapalnych gardła, dziąseł i jamy ustnej, a także nadmiernej potliwości stóp. Uważa się, że stosowanie kory akacji w formie nasiadówek pozwala uznać roślinę za pomocną w uzupełnianiu leczenia żylaków odbytów. Wyciągi z kory akacji stosuje się do przemywania oparzeń i kąpieli w przypadku schorzeń dermatologicznych (krost, egzem, grzybicy, wyprysków).

Zastosowanie akacji

Istnieje wiele skutecznych przepisów wykorzystujących akację. Jednym z nich jest tonik z kwiatów akacji, który można zastosować do codziennego przemywania twarzy. Można go używać zastępczo lub wraz z płynem do demakijażu. Aby samemu wykonać tonik z akacji, należy zalać szklankę kwiatów akacji przegotowaną lub zdemineralizowaną wodą i odstawić na około dobę. Po tym czasie powinno dodać się około 2 łyżek octu winnego i wymieszać. Otrzymany w ten sposób tonik nadaje się do codziennego użytku, zarówno dla skóry suchej, jak i tłustej. Za sprawą zawartych w akacji związków tonik działa nawilżająco i przyczynia się do zahamowania procesów starzenia skóry.

Innym przepisem wykorzystującym lecznicze właściwości akacji jest herbatka akacjowa. Łyżkę rozkruszonych kwiatów akacji należy zalać szklanką wrzątku i zaparzać pod przykryciem przez 10 minut. Napar z kwiatów akacji należy odcedzić przez sito i pić kilka razy dziennie. Zwolennicy herbatki akacjowej polecają ją na wątrobę i trawienie. Ma ona też właściwości uspokajające i relaksujące. Osoby chcące otrzymać nieco mocniejszy napar mogą trzymać wrzątek wraz z kwiatami akacji przez dłuższy czas, a następnie zrezygnować z odcedzania. Tego typu napoje i wyciągi przyczyniają się do wzmocnienia układu nerwowego, dodają energii w stanach zmęczenia fizycznego oraz psychicznego.