Zespół Reitera to inaczej reaktywne zapalenie stawów, choć chorobę tę można spotkać także pod nazwami: poinfekcyjne zapalenie stawów lub zespół Fiessingera i Leroya. Najważniejszym objawem choroby jest nieropne zapalenie stawów, któremu często towarzyszy także zapalenie kręgosłupa. Choroba pojawia się w następstwie przebytych wcześniej infekcji organizmu, zwłaszcza zakażeń w obrębie układu moczowo-płciowego (chlamydioza), układu pokarmowego lub rzadziej także układu oddechowego.

Choroba nie jest zbyt częsta: występuje u około 1–4 na każde 100 osób, u których doszło do infekcji na skutek zakażenia potencjalnie niebezpiecznymi drobnoustrojami. Reaktywne zapalenie stawów zazwyczaj nie pojawia się od razu po przebytej infekcji – często rozwija się ok. 4 tygodnie po niej, nawet jeśli infekcja miała łagodny przebieg lub nie dawała żadnych odczuwalnych objawów.

Zespół Reitera – co to jest?

Zespół Reitera (reaktywne zapalenie stawów) to reumatyczna choroba zapalna stawów, do której dochodzi w następstwie przebytych infekcji. Choroba charakteryzuje się dosyć szerokim spektrum symptomów, również takich, których zazwyczaj nie kojarzy się ze zmianami w stawach, a już na pewno nie z przebytą wcześniej infekcją organizmu. Zespół Reitera objawia się zmianami zapalnymi, bólem i opuchlizną w stawach, ale może powodować także stany zapalne w obrębie innych narządów, np. w układzie moczowo-płciowym czy w narządach wzroku.

Zobacz także: Reumatoidalne zapalenie stawów – objawy, rozpoznanie i leczenie

Zespół Reitera: przyczyny

Dokładne przyczyny wystąpienia zespołu Reitera nie są znane. Wiadomo jednak, że czynnikiem ryzyka są różnego rodzaju infekcje bakteryjne (chlamydia, salmonella itp.), jak również obecność genu HLA B27, który występuje aż u 65–80% osób z rozpoznaniem zespołu Reitera. Czynnikiem zwiększającym prawdopodobieństwo zachorowania jest także płeć (choroba znacznie częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet) oraz wiek (narażone są zwłaszcza osoby w grupie wiekowej 20–40 lat).

Objawy zespołu Reitera

Zespół Reitera (reaktywne zapalenie stawów) z reguły pojawia się punktowo, w pojedynczych stawach – raczej nigdy nie występuje we wszystkich stawach organizmu.

Do najważniejszych objawów zespołu Reitera należą:

• zapalenie stawów (jednostawowe lub kilkustawowe, asymetryczne) – zazwyczaj pojawia się w kolanach, nadgarstkach lub międzypaliczkowych stawach u rąk);
• objawy zapalne: nasilający się ból i opuchlizna stawów, w których wystąpiło zapalenie; możliwa opuchlizna palców (tzw. kiełbaskowate palce);
• stan zapalny przyczepów ścięgnistych – objawia się bólem w piętach i/lub zapaleniem tzw. przyczepów ścięgna Achillesa, łokcia tenisisty, łokcia golfisty;
• zapalenie kręgosłupa – objawia się bólem w dolnej części pleców (ból krzyża), bólami pośladków, a także zesztywnieniem kręgosłupa;
• przewlekłe zapalenie stawów (u ok. 15–30% chorych);
• stany zapalne narządu wzroku, zwłaszcza zapalenie spojówek (przekrwione oczy, pieczenie i łzawienie), możliwe zaburzenia widzenia, światłowstręt itp.;
• zapalenie cewki moczowej bądź zapalenie pęcherza moczowego (powoduje ból i pieczenie podczas oddawania moczu);

• u kobiet: możliwe zapalenie pochwy lub szyjki macicy;
• u mężczyzn: możliwy stan zapalny jąder, najądrzy, pęcherzyków nasiennych, gruczołu krokowego (objawy te pojawiają się na ogół po przebytej chlamydiozie);
• stan zapalny jelita (ból brzucha, biegunki, dolegliwości żołądkowe);
• nieprawidłowości w układzie naczyniowo-sercowym (np. zapalenie mięśnia sercowego);
• widoczne zmiany na powierzchni błon śluzowych oraz skóry: grudkowo-łuskowe wykwity, zmiany trądzikowe, nadmierne rogowacenie naskórka;
• zmiany troficzne na płytce paznokci;

• nadżerki w jamie ustnej i na języku;
• możliwe objawy ogólnoustrojowe: gorączka, dreszcze, ogólne osłabienie organizmu.

Zobacz także: Łuszczycowe zapalenie stawów – przyczyny, objawy, leczenie

U osoby z reaktywnym zapaleniem stawów nie muszą występować wszystkie powyższe objawy jednocześnie. Objawy mogą również pojawić się w różnym stopniu nasilenia.

Zespół Reitera: diagnoza i leczenie

Reaktywne zapalenie stawów jest chorobą trudną do zdiagnozowania. Aby postawić diagnozę, prócz dokładnego wywiadu lekarskiego, niezbędny jest szereg badań specjalistycznych, między innymi:

• badanie moczu (aby wskazać rodzaj bakterii powodującej pierwotną infekcję);
• badanie kału;
• badania krwi;
• badanie płynu stawowego i błony maziowej;
• badanie obrazowe stawów – rentgen (RTG) stawów;

• badanie na obecność antygenu HLA-B27.

Leczenie reaktywnego zapalenia stawów polega przede wszystkim na terapii farmakologicznej (zwłaszcza przy użyciu niesteroidowych leków zapalnych, które zmniejszają dolegliwości bólowe). Wskazane jest również ograniczenie aktywności fizycznej i nieprzeciążanie stawów z zapaleniem. Zalecana jest rehabilitacja, która może obejmować fizykoterapię i/lub kinezyterapię. Powstałe w wyniku choroby zmiany skórne leczy się miejscowo (farmakologicznie, zwykle za pomocą kremów lub maści). Problemy w obrębie narządów wzroku (np. zapalenie spojówek) wymagają leczenia pod kontrolą okulisty.