Zespół Conna (hiperaldosteronizm pierwotny) to choroba endokrynologiczna, związana z nadmiernym i nieprawidłowym wydzielaniem aldosteronu w korze nadnerczy. Hormon ten jest odpowiedzialny za regulację gospodarki wodnej i mineralnej wewnątrz organizmu, wpływa także na pracę serca i nerek.
Hiperaldosteronizm a nadciśnienie
W obiegowej opinii nadciśnienie tętnicze związane jest przede wszystkim ze stylem życia i czynnikami genetycznymi. Szczególnie narażone są na nie osoby stosujące niewłaściwą dietę, nieuprawiające sportu, prowadzące siedzący tryb życia i takie, w których rodzinie zdarzają się przypadki podobnych schorzeń. To oczywiście prawda, ale współczesna medycyna pokazuje wyraźnie, że za nadciśnieniem tętniczym wielu chorych stoi inne schorzenie – hiperaldosteronizm pierwotny, nazywany także zespołem Conna. Nadmiar aldosteronu doprowadza do zaburzenia gospodarki mineralnej – organizm wydala większe ilości potasu i magnezu, zatrzymuje jednak sód i wodę. W takiej sytuacji nadciśnienie tętnicze jest jednym z objawów zespołu Conna. Właśnie z tego względu niezwykle ważne jest właściwe zdiagnozowanie choroby oraz podjęcie odpowiedniego leczenia.
Zespół Conna – objawy
Zatrzymanie w organizmie sodu i niedobór potasu wiążą się nie tylko z podwyższeniem ciśnienia tętniczego. Doprowadzają także do szeregu objawów, które bardzo łatwo zaobserwować. W przypadku ich wystąpienia, warto zwrócić się do lekarza w celu podjęcia odpowiedniego leczenia. Są to:
- opuchlizna i obrzęki, związane z zatrzymaniem wody w organizmie;
- wielomocz;
- wzrost ciśnienia tętniczego;
- osłabienie siły mięśniowej;
- zaburzenia pracy serca; tężyczka
- parestezje – mrowienie i drętwienie kończyn;
Ignorowanie objawów choroby Conna prowadzi do bardzo poważnych konsekwencji – ucierpieć może nie tylko serce i układ krwionośny (hiperaldosteronizm doprowadza między innymi do powiększenia mięśnia sercowego, jego włóknienia oraz uszkodzenia nerek. Aldosteron sprzyja również stanom zapalnym i utrudnia przepływ naczyniowy. Może spowodować zawał mięśnia sercowego i udar mózgu.
Przyczyny hiperaldosteronizmu
Hiperaldosteronizm może mieć charakter pierwotny albo wtórny. W pierwszym przypadku jest bezpośrednio związany z nadnerczami, w drugim – ma związek z innymi czynnikami, w tym z nadciśnieniem tętniczym, stosowaniem antykoncepcji hormonalnej, niewydolnością nerek, następstwami zawału serca czy zwężeniem tętnicy aortalnej. Chorobą szczególnie zagrożone są osoby cierpiące na marskość wątroby oraz kobiety w ciąży. Większą uwagę powinny zachować także ci, których krewni chorowali na hiperaldosteronizm. Za największą liczbę zachorowań (szacuje się, że dotyczy to nawet 60% chorych) odpowiada łagodny guz nadnerczy – gruczolak. Niewiele mniej przypadków hiperaldosteronizmu to efekt przerośniętej kory nadnerczy. Zespół Conna może być wywołany także przez aktywne hormonalnie nowotwory.
Diagnoza i leczenie
Po ustaleniu szeregu objawów charakterystycznych dla zespołu Conna lekarz zaleci nam wykonanie badań, które pomogą ustalić źródło problemu. Przede wszystkim będzie to badanie poziomu aldosteronu, potasu i sodu we krwi. Diagnozę może ułatwić także USG lub tomografia komputerowa (TK) jamy brzusznej – dzięki nim możliwe będzie ustalenie stanu nadnerczy. Właściwe leczenie uzależnione jest od wybranego czynnika powodującego chorobę. W przypadku wykrycia guza nadnerczy zaleca się jego chirurgiczne usunięcie – gruczolak wykazuje bowiem aktywność hormonalną. Sam hiperaldosteronizm leczy się farmakologicznie – w tym celu wykorzystuje się preparaty hamujące działanie aldosteronu – na przykład blokery receptora mineralokortykosteroidowego.
W zaburzeniach ciśnienia tętniczego zaleca się z kolei leki na jego obniżenie. Nie bez znaczenia pozostaje dieta. Należy wzbogacić ją o minerały, które ze względu na nadmiar aldosteronu są wypłukiwane z organizmu, i ograniczyć potrawy bogate w sód (np. sól). W codziennym jadłospisie powinny znaleźć się więc: orzechy, gorzka czekolada, suszone owoce, świeże warzywa i owoce, nie ma w nim jednak miejsca na sól i żywność wysoko przetworzoną. Należy pamiętać o tym, że jedynie 60% przyswajanego każdego dnia sodu pochodzi bezpośrednio z soli kuchennej – reszta kryje się w potrawach. Uważać należy na wody mineralne, które często zawierają ten pierwiastek. Jego znaczne ilości znajdują się także w wielu konserwantach wykorzystywanych w przemyśle spożywczym. Z tego względu najlepiej wykorzystywać wyłącznie produkty naturalne i przygotowywać posiłki samemu. Nie bez znaczenia pozostanie także kwestia aktywności fizycznej – to najlepszy sojusznik w walce z chorobami sercowymi i nadciśnieniem tętniczym.