Na zawał serca są narażone osoby z chorobą wieńcową, czyli chorobą niedokrwienną serca. Ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego wzrasta wraz z wiekiem. Mogą go przyspieszyć: stres, dieta bogata w zły cholesterol, nadwaga czy czynniki genetyczne.

Zawał mięśnia sercowego – definicja

Zawał mięśnia sercowego jest równoznaczny ze śmiercią komórek mięśniowych serca. Ich obumieranie wynika z zamknięcia światła naczyń wieńcowych z powodu blaszki miażdżycowej. Do serca przestaje być dostarczana krew, a co za tym idzie tlen oraz substancje odżywcze, co doprowadza do śmierci komórek mięśnia sercowego.

Zawał serca – objawy

Pierwsze niepokojące objawy zawału mięśnia sercowego to gniotący, rozrpierający i bardzo silny ból w klatce piersiowej i często towarzyszące mu uczucie lęku. Dyskomfort najczęściej odczuwa się za mostkiem. Zdarza się, że ból promieniuje do rąk, pleców, karku bądź ramion i nasila się przy aktywności fizycznej. Osoby chorujące na cukrzycę w czasie zawału mogą nie czuć żadnych dolegliwości bólowych! Niepokojącym objawem, nieprawidłowości w działaniu serca, to także obfite pocenie się (lepki pot) oraz bladość skóry – w szczególności dłoni oraz ust.

Pierwsza pomoc przy zawale

Kiedy wystąpią objawy zawału serca, należy niezwłocznie wezwać pogotowie ratunkowe, zaznaczając przez telefon, że podejrzewa się zawał mięśnia sercowego. Jeżeli osoba poszkodowana jest przytomna, trzeba pomóc jej usiąść lub usadowić w pozycji półleżącej, okryć oraz poluzować ubranie, np. krawat, koszulę czy pasek od spodni. W przypadku zatrzymania krążenia u osób nieprzytomnych przeprowadza się sztuczne oddychanie i masaż serca w proporcji 30 uciśnięć na 2 wdechy. Czynności należy wykonywać aż do przyjazdu karetki.

Zawał serca – przyczyny

Zawał serca jest efektem rozwijającej się choroby wieńcowej, w następstwie której dochodzi do uniemożliwienia swobodnego przepływu krwi do mięśnia sercowego. Do tego stanu rzeczy przyczynia się miażdżyca tętnic wieńcowych, na skutek której ściany tętnic zwężają się, blokując przepływ tlenu i substancji odżywczych do mięśnia sercowego. Przyczyna zawału serca to również podwyższony poziom cholesterolu, spowodowany złą dietą. Ryzyko wystąpienia niedokrwienia serca zwiększają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe, do których należą, np.:

• palenie papierosów (szkodliwe jest zarówno czynne, jak i bierne palenie),
  
• nadciśnienie tętnicze,
  
• nadwaga,
  
• brak lub bardzo mała aktywność fizyczna,
  
• nadużywanie alkoholu,
  
• cukrzyca.
  

Dieta po zawale

Podwyższony poziom cholesterolu w organizmie powoduje miażdżycę, na skutek której dochodzi do zwężenia naczyń krwionośnych, co w efekcie grozi zawałem serca. Żeby go uniknąć należy niezwłocznie zmienić nawyki żywieniowe – przede wszystkim rezygnując z produktów bogatych w zły cholesterol, jak: margaryna, masło, smalec, wieprzowina, majonez, jaja czy podroby. 

Dieta po zawale powinna zawierać duże ilości warzyw i owoców. Tłuszcze zwierzęce najlepiej zastąpić olejami roślinnymi, np. rzepakowym czy oliwą z oliwek. Zawierają one zdrowe nienasycone kwasy tłuszczowe, które obniżają poziom złego cholesterolu. Rybami można zastąpić tłuste mięso, ponieważ są one bogatym źródłem kwasów omega-3. Bezpieczne produkty żywieniowe dla osób po zawale to również: jogurty, chude mleko czy pieczywo pełnoziarniste bogate w błonnik i ułatwiające trawienie.

Zawał serca – leczenie

Życie po zawale wymaga zmiany wcześniejszych złych nawyków, np. diety. Osoby otyłe powinny rozpocząć zdrowe odchudzanie i rozsądnie zwiększyć aktywność fizyczną – najlepiej w porozumieniu z lekarzem lub dietetykiem. Leczenie zawału serca to również stosowanie farmakoterapii oraz zabiegów kardiologicznych.

Zabieg angioplastyki wieńcowej polega na wszczepienie do tętnicy specjalnego cewnika ze stentem. Ma to na celu poszerzenie zwężonego miejsca w naczyniu krwionośnym, co umożliwia ponowny swobodny przepływ krwi. Innym inwazyjnym zabiegiem jest umieszczenie w okolicach klatki piersiowej by-passów. Są to specjalne pomosty, które omijają zwężone tętnice i inną drogą doprowadzają krew do komórek mięśniowych serca. 

Zobacz także: Ucisk w klatce piersiowej – czy należy się niepokoić?

Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu leków, które rozpuszczają skrzep w tętnicach. Dzięki temu, możliwe jest swobodne przepływanie krwi. U osób, które doświadczyły zawału, stosuje się również leki przeciwzakrzepowe i przeciwpłytkowe. Rekonwalescencja polega również na skutecznym leczeniu chorób towarzyszących, np. cukrzycy.