Zapalenie ucha zewnętrznego jest bardzo uciążliwą dolegliwością, której leczenie uzależnione jest od przyczyny. Rozwija się szybko – drobnoustroje najpierw atakują i uszkadzają nabłonek, aby następnie spowodować infekcję.

Czym jest zapalenie ucha zewnętrznego?

W uchu człowieka panuje wilgotne środowisko przede wszystkim dzięki obecności nawilżającej i chroniącej przewód słuchowy woskowiny. Stąd też częste przebywanie w wilgotnym środowisku zwiększa podatność na infekcje. Na zapalenie ucha zewnętrznego szczególnie narażeni są pływacy i ludzie często przebywające na basenie.

Zakażenie bakteryjne może przyczynić się do rozwoju poważniejszych schorzeń. Bardzo często za pojawienie się infekcji odpowiada gronkowiec złocisty, a ropne zmiany są wywołane przez pałeczki ropy błękitnej. Na skutek działania wirusa rozwija się półpasiec uszny, a grzyby mogą doprowadzić do grzybicy zewnętrznego przewodu słuchowego.

Jakie objawy daje zapalenie ucha zewnętrznego?

Infekcje w obrębie narządu słuchu wymagają konsultacji laryngologicznej, ponieważ mogą być przyczyną wielu powikłań. Charakterystycznymi objawami zapalenia ucha zewnętrznego są:

• ból, który nasila się przy nacisku na ucho lub małżowinę, a także przy ruchach żuchwą,
  
• bóle głowy,
  
• uczucie rozpierania w uchu,
  
• gorączka (zdarza się, że towarzyszą jej dreszcze),
  
• upośledzenie słuchu (częściowy niedosłuch lub całkowity brak słuchu),
  
• nabrzmiały i niedrożny przewód słuchowy.

Przy ostrzejszych infekcjach mogą pojawić się: zaczerwienienie, niewielki wyciek z ucha lub pęcherze wypełnione płynem surowiczym i krwią. Nawet jeżeli objawy nie są nasilone, konieczna jest konsultacja ze specjalistą. Nieleczone lub zaniedbane zapalenie ucha zewnętrznego może doprowadzić do rozległej infekcji, która rozchodzi się na sąsiadujące tkanki i może objąć ślinianki, węzły chłonne i chrząstkę. Jeżeli przyczyną zmian jest półpasiec, może grozić porażeniem nerwu twarzowego i słuchowego.

Zapalenie ucha zewnętrznego – leczenie. Czy można leczyć infekcje ucha domowymi sposobami?

W przypadku zapalenia ucha zewnętrznego o leczeniu musi zadecydować lekarz, na podstawie wyodrębnienia czynnika, który wywołał infekcję.

Jeżeli przyczyną infekcji są bakterie, stosuje się antybiotyki miejscowe (warunkiem jest drożność przewodu słuchowego). Obrzęk ucha powinien zacząć ustępować po około 7 dniach. Jeżeli po tym czasie nie nastąpi wyraźna poprawa, lekarz zleca leczenie ogólne za pomocą antybiotyków przyjmowanych doustnie. Znacznie dłuższe jest leczenie infekcji spowodowanych przez grzyby. Polega na stosowaniu leków miejscowych, a w niektórych przypadkach wymaga również preparatów stosowanych doustnie. Terapia powinna być kontynuowana jeszcze przez 2 tygodnie po ustąpieniu objawów. Bardzo szybkiej diagnozy i wdrożenia celowego leczenia wymaga zakażenie wirusowe np. półpaścem. To, ile trwa zapalenia ucha zewnętrznego, zawsze uzależnione jest od przyczyny i ogólnego stanu osoby, u której zostało zdiagnozowane.

Poza przyjmowaniem leków konieczne jest częste czyszczenie przewodu słuchowego za pomocą kropli, opatrunków lub sączków. Aby złagodzić objawy dodatkowe, a przede wszystkim ból, można stosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Należy pamiętać, że zapalenie ucha zewnętrznego jest zbyt poważną dolegliwością, aby leczyć ją domowymi sposobami.

Zapalenie ucha zewnętrznego u dziecka

Zapalenie ucha zewnętrznego u dzieci przed 2 rokiem życia jest często diagnozowaną przypadłością. W niektórych przypadkach objawy infekcji ustępują samoistnie, ale bardzo często konieczne jest podanie odpowiednich leków, np. antybiotyków. Decyzja o wdrożenia środków antybakteryjnych, antywirusowych lub przeciwgrzybiczych zawsze należy do lekarza specjalisty.

Pierwsza pomoc przy zapaleniu ucha zewnętrznego u dziecka polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów – zwłaszcza bólu, który jest dla niego bardzo uciążliwy. Jeżeli w procesie diagnozy lekarz określi, że infekcja nie ma ostrego przebiegu i ustąpi ona w ciągu kilku dni, nie ma konieczności stosowania dodatkowych leków. Jeżeli jednak stan zapalny się rozwija i powoduje komplikacje, specjalista przepisze odpowiednie leki do miejscowego lub doustnego stosowania.

W przypadku dzieci zawsze należy sprawdzić, czy do kanału słuchowego nie dostało się ciało obce.

Jak zapobiegać zapaleniom ucha zewnętrznego?

W ramach profilaktyki zapalenia ucha zewnętrznego należy przede wszystkim unikać sytuacji, w których może dojść do uszkodzenia jego naskórka lub błony. Jeżeli ktoś często korzysta z basenu, powinien zawsze osuszać ucho, jeżeli dostanie się do niego woda i nigdy nie doprowadzać do jego wychłodzenia. Niewskazane są kąpiele w zbiornikach z brudną i zanieczyszczoną wodą.

Do infekcji może też doprowadzić nieumiejętne czyszczenie przewodu słuchowego, np. zbyt głęboko wkładanym patyczkiem kosmetycznym. Uszy mają zdolność do samooczyszczania, a nadmiar woskowiny powinien być usuwany za pomocą specjalnie do tego dedykowanych kropli.