Ciężarne kobiety są szczególnie narażone na rozwój infekcji z racji osłabionego w tym czasie poziomu odporności organizmu. Zapalenie ucha w ciąży nie należy do rzadkości. Ponieważ farmakoterapia u ciężarnych jest bardzo ograniczona, warto rozważyć domowe sposoby leczenia. Uciążliwe dolegliwości łagodzą ciepłe okłady z soli morskiej, zakraplanie olejków eterycznych czy octu jabłkowego.

Zapalenie ucha w ciąży – przyczyny

Zapalenie ucha w ciąży wywołują te same czynniki, które odpowiadają za chorobę u reszty społeczeństwa. Posiada ono przeważnie podłoże wirusowe (adenowirusy, rynowirusy, wirus grypy, paragrypy czy RSV tj. Respiratory Syncytial Virus) lub bakteryjne (Streptococcus pneumoniae, Moraxella catarrhalis, Haemophilus influenzae – pałeczka grypy). Do rozwoju infekcji predysponuje osłabienie mechanizmów obronnych organizmu podczas ciąży. Zapalenie ucha bywa powikłaniem przeziębienia, grypy lub zapalenia zatok. Może być konsekwencją przewiania. Prawdopodobieństwo zachorowania jest wyższe u kobiet ze skrzywioną przegrodą nosową lub przerostem małżowiny nosowej. Zapaleniu ucha sprzyja nieprawidłowa higiena uszu – gromadzenie się nadmiaru woskowiny powodujące powstanie korka woskowinowego zamykającego kanał słuchowy. W ciąży rozwija się przeważnie zapalenie ucha środkowego, znacznie rzadziej zewnętrznego i wewnętrznego. Ostra postać choroby z reguły trwa do kilku dni.

Objawy zapalenia ucha w ciąży

Zapalenie ucha może przez długi czas przebiegać bezobjawowo. W miarę postępu choroby mogą pojawić się: szum w uszach, pogorszenie słuchu, silny i pulsujący ból ucha nasilający się w nocy i promieniujący do szczęki i szyi, uczucie zwiększonego ciśnienia w uchu, wrażenie zatkania ucha, ogólne osłabienie i zmęczenie oraz podwyższona temperatura ciała. Chorobie towarzyszą często bóle i zawroty głowy. Ponadto z ucha może się sączyć ropa.

Przyszła matka musi mieć na uwadze, że doskwierająca jej choroba może być szkodliwa dla płodu. Samo zapalenie ucha nie stanowi zagrożenia dla ciąży, ale pojawiająca się w jego przebiegu gorączka i powikłania mogą okazać się niebezpieczne. Nieleczone lub zaniedbane zapalenie ucha może doprowadzić do rozległej infekcji, która rozchodzi się na sąsiadujące tkanki. Stan zapalny może spowodować nawet zapalenie opon mózgowych, ropnia mózgu lub zapalenia kości skroniowej.

Leczenie zapalenia ucha w ciąży

Chore na zapalenie ucha kobiety w ciąży powinny znajdować się pod opieką laryngologa, który określi rodzaj infekcji. Ustalenie przyczyny dolegliwości jest konieczne do opracowania właściwego sposobu leczenia. Jeśli zapalenie ucha w ciąży zostało wywołane przez bakterie, lekarz może zdecydować o podaniu antybiotyku. Najczęściej stosowana jest amoksycylina, która jest lekiem bezpiecznym dla ciężarnych. Większość kropli do uszu może być stosowana w ciąży, ale wyłącznie po wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Na ból ucha w ciąży pomaga także paracetamol. Nie można przyjmować ibuprofenu, ponieważ wywiera on niekorzystny wpływ na zdrowie dziecka.

Domowe rozwiązania na zapalenie ucha w ciąży

Leczenie stanu zapalnego ucha u przyszłych mam warto wspomagać naturalnymi rozwiązaniami. Ból łagodzą ciepłe okłady z soli morskiej. Do czystej, bawełnianej skarpety wsypuje się sól morską do połowy długości i zawiązuje ją na mocny supeł. Następnie podgrzewa się z obydwu stron przez około 5 minut na suchej patelni. Ciepły kompres przykłada się do bolącego ucha 2 razy dziennie.

Na zapalenie ucha sprawdza się domowy olejek czosnkowy. Czosnek to naturalny antybiotyk, który wykazuje silne działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. W pojemniku rozgniata się 4 ząbki czosnku razem z łupinami, dodaje się 20 kropli olejku z witaminą E i 200 ml oliwy z oliwek. Naczynie po przykryciu gazą lub lnianą ściereczką zabezpiecza się gumką i odstawia na 3 doby. Po tym czasie miksturę odcedza się przez gazę i odstawia na dobę. Następnego dnia ponownie przecedza się olejek. Do każdego ucha zakrapla się 1–2 krople, do 3 razy dziennie. Podobne działanie przyniesie włożenie do ucha obranego czosnku.

Do ucha można zapuszczać wodę utlenioną, wkładać wacik nasączony olejkiem kamforowym, wyciśniętym sokiem z cytryny lub imbiru. Przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i przeciwbólowo działa mieszanka przygotowana z łyżki stołowej czystego olejku migdałowego, 2 kropli eterycznego olejku lawendowego, 2 kropli eterycznego olejku rumiankowego i 3 kropli eterycznego olejku herbacianego. Po zmieszaniu olejki podgrzewa się i ciepłe wkrapla po 2 krople, 2 razy dziennie.

Ocet jabłkowy to doskonałe wsparcie leczenia infekcji ucha. Ma działanie antyseptyczne i przeciwzapalne. Należy go lekko podgrzać. Następnie moczy się w nim niewielkie waciki i wkłada je do uszu. Podczas aplikacji octu jabłkowego najlepiej być w pozycji leżącej, dzięki temu nie wypłynie on z ucha.

Ważna jest odpowiednia higiena i prawidłowe oczyszczanie uszu. W tym celu nie należy stosować patyczków kosmetycznych, które mogą powodować podrażnienia i wepchnąć głębiej zalegającą woskowinę.

Bibliografia:

1. Janczewki G., Otorynolaryngologia praktyczna – podręcznik dla studentów i lekarzy. Tom I, Gdańsk, Via Medica, 2005.

2. Kuczkowski J., Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego, „Forum Medycyny Rodzinnej”, 2011, 5(4), s. 287–294.

3. van Braak H., von Kuster S., Ocet jabłkowy, Warszawa, Oficyna Wydawnicza ABA, 2014.