Zapalenie stawu barkowego może obejmować różne tkanki, które wchodzą w jego skład: kości, chrząstki stawowe, torebkę stawową, więzadła i inne łącznotkankowe struktury, kaletki maziowe i okoliczne ścięgna. Podstawowymi objawami są ból i ograniczenie ruchomości.

Objawy zapalenia stawu barkowego

Zapalenie stawu barkowego może pojawić się nagle (jeśli wynika z przeciążenia albo infekcji) lub rozwinąć się stopniowo, jak w przypadku zmian zwyrodnieniowych. Chory odczuwa zwykle ból nasilający się przy ruchach, których zakres odbiega mocno od pozycji spoczynkowej barku. Okolica stawu może być nadmiernie ucieplona, zaczerwieniona lub obrzęknięta. Charakterystycznym objawem jest też ograniczenie ruchomości stawu, bardzo często dotyczące np. unoszenia ramienia w bok powyżej poziomu stawu barkowego oraz ruchów rotacji wewnętrznej i zewnętrznej.

Ból stawu barkowego może pojawiać się albo nasilać w trakcie obciążania kończyny albo jej niekorzystnego ułożenia. W niektórych przypadkach (jak np. w trakcie infekcji stawu) może występować przez cały czas, mając tępy, pulsujący lub ciągły charakter. Objawy mogą utrzymywać się przez wiele tygodni, ograniczając znacząco sprawność chorego.

Wapniejące zapalenie ścięgien stawu barkowego

Wapniejące zapalenie ścięgien stawu barkowego nazywane jest też wapniejącym zapaleniem stożka rotatorów, gdyż dotyczy przyczepów mięśni zapewniających ruchy związane z rotacją zewnętrzną ramienia. W końcowych odcinkach ścięgien (tuż przy głowie kości ramieniowej) odkładają się sole wapnia, powodując dolegliwości bólowe i stan zapalny. Schorzenie leczy się zachowawczo, a w przypadku braku efektu – operacyjnie.

Diagnostyka zapalenia stawu barkowego

Rozpoznawanie zapalenia stawu barkowego opiera się w pierwszej kolejności na zebraniu wywiadu i przeprowadzeniu badania lekarskiego. Uzupełniającymi metodami diagnostycznymi są techniki obrazowe: zdjęcia rentgenowskie (RTG), tomografia komputerowa (CT), rezonans magnetyczny (NMR, MRI) oraz ultrasonografia (USG). W wątpliwych przypadkach można również wykonać punkcję jamy stawowej (np. w celu pobrania materiału do badania bakteriologicznego) albo badanie angiograficzne. 

Jak działa układ kostny? Dowiesz się tego z naszego filmu:

Przyczyny zapalenia stawu

Stan zapalny stawu barkowego może być spowodowany przez:

• uraz lub przeciążenie,
  
• zmiany zwyrodnieniowe,
  
• bezpośrednią infekcję bakteryjną lub wirusową,
  
• wtórne zakażenie w przebiegu chorób takich jak borelioza, rzeżączka, kiła, gruźlica),
  
• zapalne choroby autoimmunologiczne,
  
• zaburzenia ukrwienia stawu (prowadzące nawet do jałowej martwicy głowy kości ramieniowej),
  
• rozwijający się nowotwór.
  

Leczenie zapalenia stawu barkowego

Decyzja, jakie leki stosować w przypadku zapalenia stawu barkowego (szczególnie rozwijającego się nagle i bez związku z jakimkolwiek urazem), powinna być podjęta przez lekarza. Patrząc na intensywność i rodzaj objawów, może on zdecydować o zastosowaniu niesterydowych lub sterydowych leków przeciwzapalnych, antybiotyków oraz np. o dodatkowym podaniu leków dostawowo – w formie iniekcji. Choć leczenie operacyjne jest stosowane rzadko, w pewnych sytuacjach może być ono niezbędne. Dotyczy to przypadków takich, jak np. uszkodzenie chrząstek stawowych, zerwanie więzadeł lub obecność rozległych, zwyrodnieniowych wyrośli kostnych.

Zapalenie stawu barkowego – rehabilitacja

Proces rehabilitacji w stanie zapalnym stawu barkowego powinien być dostosowany do fazy choroby. W okresie początkowym główny nacisk należy położyć na zmniejszenie bólu i obrzęku. Trzeba także pamiętać o odciążeniu i unieruchomieniu kończyny (np. na temblaku). Największą ulgę przynoszą chorym zabiegi krioterapii (miejscowej lub ogólnoustrojowej), zimne, wysychające okłady, kąpiele solankowe i siarkowe oraz zabiegi takie jak stymulacja nerwów (TENS). Rozgrzewanie stawu zwykle nie przynosi efektu, choć niektóre osoby dobrze na takie zabiegi reagują.

Zabiegi obejmują początkowo masaże, delikatne ćwiczenia rozciągające i pobudzające oraz ćwiczenia w odciążeniu (np. w wodzie albo w podwieszeniu). Późniejsza faza rehabilitacji ma na celu odtworzenie siły mięśniowej i pełnego zakresu ruchu w stawie barkowym. Jest to niezwykle istotne, gdyż podczas długiego okresu choroby, przy unieruchomieniu i silnych dolegliwościach bólowych skłaniających chorego do unikania ruchu, dochodzi zazwyczaj do powstania przykurczów i spadku masy mięśniowej. W trakcie procesu leczniczego należy zwracać uwagę na odpowiednią dietę i suplementację, które pozwolą na odtworzenie prawidłowego uwapnienia kości i struktury chrząstek stawowych.